Zmiany w podatku od spadków i darowizn 2025 – mniej formalności, większe zwolnienia dla bliskich

Resort finansów przygotował projekt zmian, których celem jest ograniczenie formalności i zmniejszenie barier administracyjnych wynikających ze stosowania ustawy z 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn. Jego główne założenia zostały opublikowane w „Wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów” (pod nr UDER19).

Z informacji udostępnionych przez Ministerstwo Finansów wynika, że beneficjentami zmian będą m.in. podatnicy dokonujący nabyć rzeczy i praw majątkowych od osób z kręgu najbliższej rodziny. Chodzi o osoby należące do tzw. „zerowej” grupy podatkowej względem darczyńcy (zmarłego). Zgodnie z art. 4a ust. 1  wspomnianej ustawy, zalicza  się do niej:

• małżonka,
• zstępnych – dzieci, wnuków, prawnuków,
• wstępnych – rodziców, dziadków pradziadków,
• pasierbów;
• rodzeństwo,
• ojczyma oraz macochę.

Tacy podatnicy mogą korzystać z całkowitego zwolnienia od podatku. W tym celu konieczne jest zgłoszenie na formularzu SD-Z2 otrzymania darowizny (spadku) właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego. Trzeba to zrobić w terminie 6 miesięcy od nabycia darowizny (spadku). Nie musi jednak dokonywać takiego zgłoszenia osoba z najbliższej rodziny, jeśli otrzymała majątek, którego wartość nie przekracza 36.120 zł. Bierze się tutaj pod uwagę majątek otrzymany w ciągu 5 lat od jednej osoby łącznie (z darowizn i ze spadku). To samo dotyczy osób, które np. otrzymały darowiznę na podstawie umowy zawartej u notariusza.

W tym miejscu należy również zwrócić uwagę na zapis art. 19 ust. 6 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Przepis ten stanowi, że jeśli przedmiotem aktu notarialnego, który ma zostać sporządzony, lub dokumentu, co do którego notariusz ma uwierzytelnić podpis, ma być zbycie praw do spadku albo zbycie lub obciążenie rzeczy lub praw majątkowych uzyskanych tytułem określonym w art. 1 (w tym m.in. dziedziczenia i darowizny) – notariusz może dokonać tych czynności tylko:

• za uprzednią pisemną zgodą naczelnika urzędu skarbowego albo
• po przedstawieniu zaświadczenia wydanego przez naczelnika urzędu skarbowego potwierdzającego, że nabycie jest zwolnione od podatku, że należny podatek został zapłacony albo zobowiązanie podatkowe wygasło wskutek przedawnienia.

W praktyce wielokrotnie zwracano uwagę na uciążliwości związane z uzyskiwaniem tego rodzaju zaświadczeń. Problematyka ta była m.in. przedmiotem skierowanej do Ministra Finansów interpelacji poselskiej z 21 grudnia 2020 r. (nr 16949). Podkreślono w niej, że obligowanie objętych ww. regulacjami osób do dodatkowych czynności administracyjnych, tj. wizyt w urzędzie skarbowym i konieczności pobrania zaświadczenia zwalniającego z podatku, jest dublowaniem przepisów i generuje dodatkową biurokrację.

Kolejna zapowiedziana zmiana dotyczy dostosowania przepisów do uchwały 7 sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z 31 marca 2025 r. (sygn. akt. III FPS 5/24). Uchwała ta dotyczy opodatkowania nieodpłatnej renty ustanowionej na czas określony, w której wysokość świadczenia jest określona w pieniądzu.  Zmieniła ona dotychczasową linię interpretacyjną sądów administracyjnych oraz utrwaloną praktykę organów podatkowych, polegającą na ustalaniu wartości świadczeń powtarzających się zgodnie z art. 13 ust. 1 ustawy, przez pomnożenie wartości świadczenia miesięcznego przez liczbę miesięcy, na które zostało ustanowione, gdy w chwili ustanowienia renty znana była wartość pojedynczego świadczenia. NSA uznał, że umowa renty jest prawem majątkowym, którego wartość nie jest z góry ustalona co do wysokości. Zatem podstawę opodatkowania należy ustalać w miarę wykonywania świadczeń powtarzających się wynikających z umowy renty.

Projekt, o którym mowa, ma zostać przyjęty przez Radę Ministrów jeszcze w drugim kwartale 2025 roku.

Źródło:

• projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn (nr UDER19).