Kasy zapomogowo-pożyczkowe muszą zmodyfikować swoje statuty

Dotychczas podstawą działalności kas zapomogowo-pożyczkowych był  art. 39 ustawy z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych. Z kolei szczegółowe zasady organizowania i funkcjonowania podmiotów, o których mowa, regulowało rozporządzenie Rady Ministrów z 19 grudnia 1992 r. w sprawie pracowniczych kas zapomogowo-pożyczkowych oraz spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych w zakładach pracy (Dz.U. z 1992 r. nr 100, poz. 502).  Uzupełnieniem zapisów zawartych w powołanych aktach prawnych były statuty (względnie regulaminy) obowiązujące u konkretnych pracodawców, odnoszące się szczegółowo do kwestii związanych z działaniem PKZP w poszczególnych zakładach pracy.

Sytuacja zmieniła się jesienią br., za sprawą wejścia w życie odrębnej ustawy regulującej zagadnienia związane z działalnością tego rodzaju podmiotów. Ustawa z 11 sierpnia 2021 r. o kasach zapomogowo-pożyczkowych, bo o niej mowa, określa zasady tworzenia, organizowania i działania kasy zapomogowo-pożyczkowej (KZP) u pracodawcy oraz jej likwidacji.

Pomimo tego, zapisy nowej ustawy są w znacznej części powtórzeniem przepisów zawartych we wspomnianym wcześniej rozporządzeniu Rady Ministrów z 19 grudnia 1992 r. w sprawie pracowniczych kas zapomogowo-pożyczkowych oraz spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych w zakładach pracy – wprowadziła ona także pewne nowości w stosunku do dotychczas obowiązujących w tym zakresie regulacji.

Dotyczy to np. zmiany definicji osoby wykonującej pracę u danego pracodawcy, mogącej być członkiem KZP (obecnie mogą to być również osoby zatrudnione na podstawie umów cywilnoprawnych, np. zlecenia i o dzieło). Podobnie dokonano rozszerzenia zakresu kontroli społecznej nad KZP. Wcześniej taką kontrolę nad tego rodzaju podmiotami sprawowały zakładowe organizacje związkowe. Natomiast z nowych regulacji wynika, że jeśli u danego pracodawcy nie działa organizacja związkowa, wówczas kontrolę nad KZP będzie sprawować rada pracowników (zaś w razie jej braku – reprezentacja osób wykonujących pracę zarobkową wyłoniona w trybie przyjętym u danego pracodawcy). W przypadku zaś, gdy u pracodawcy działa więcej niż jedna zakładowa organizacja związkowa, zgodnie z art. 5 ust. 2  ustawy kontrolę nad KZP sprawują wspólnie te organizacje, tworząc wspólną reprezentację związkową. Ponadto w nowej ustawie zawarto przepisy regulujące m.in. zasady przetwarzania danych osobowych członków przez KZP (art.43), zasady przedłużania kadencji zarządu i komisji rewizyjnej tych jednostek, jeśli upływa ona w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii (art. 18 ust. 4), wypłaty wkładu członkowskiego na wypadek śmierci członka KZP (art. 14), zasady pokrywania kosztów działania międzyzakładowej KZP (art. 8) czy kwestie związane z rozliczeniami majątkowymi w razie likwidacji KZP (art. 44-48).

Konsekwencją tego, że na podstawie nowych przepisów istniejące wcześniej kasy zapomogowo-pożyczkowe jako KZP są podmiotami kontynuującymi działalność, jest konieczność dostosowania przez nie swoich statutów do zmian wynikających z tych przepisów. W świetle art. 67 ustawy o kasach zapomogowo-pożyczkowych wspomniane jednostki powinny to zrobić w terminie 18 miesięcy od dnia jej wejścia w życie.