Jak wyliczyć dodatek za nadgodziny oraz pracę w nocy

Mariusz Pigulski

Autor: Mariusz Pigulski

Dodano: 28 marca 2011
Pytanie:  W wyniku kontroli okazało się, że pracodawca musi wypłacić pracownikowi wynagrodzenie za 10 godzin nadliczbowych za 11/2010 r. oraz dodatek z tytułu pracy w porze nocnej za 5 godzin. Wynagrodzenie zostanie wypłacone w lutym 2011 r. Z jakiej stawki wyliczyć ww. wynagrodzenie, jeżeli w 2010 r. pracownik zarabiał 1.317 zł. brutto, a w 2011 r. jego wynagrodzenie wynosi 1.386 zł. brutto?
Odpowiedź: 

Do skalkulowania należnego dodatku za pracę w porze nocnej oraz w godzinach nadliczbowych powinni Państwo przyjąć wynagrodzenie w wysokości 1.317 zł.

Godziny nocne

W myśl art. 1517 § 1 Kodeksu pracy, dalej kp pora nocna obejmuje 8 godzin między godzinami 2100 a 700. Decyzję w sprawie wyznaczenia pory nocnej w podanym przedziale czasowym ustawodawca pozostawił pracodawcy. W razie braku umieszczenia stosownego postanowienia w aktach prawa wewnątrzzakładowego, pora nocna obejmuje wszystkie wskazane w przywołanym przepisie dziesięć godzin.

Do wyliczenia należnego dodatku za pracę w porze nocnej powinniśmy przyjąć kwotę minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w okresie, w którym praca w godzinach nocnych była świadczona.

W analizowanym przypadku podstawą obliczeń będzie kwota 1.317 zł.

Za każdą godzinę pracy w porze nocnej pracownikowi przysługuje dodatkowe wynagrodzenie wynoszące 20% stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia (art. 1518 § 1 kp). W celu obliczenia dodatku, stanowiącego rekompensatę za uciążliwość świadczenia pracy w nocy, obowiązujące minimalne wynagrodzenie trzeba podzielić przez liczbę godzin pracy przypadających do przepracowania w danym miesiącu.

Powyższe oznacza, że stawkę za 1 godzinę nocną należy ustalać odrębnie dla każdego miesiąca, chyba że liczba godzin w niektórych z nich jest taka sama.

Minimalna kwota dodatku za 1 godzinę pracy w porze nocnej w poszczególnych miesiącach 2010 r. wynosi:

Miesiąc

Wymiar czasu pracy

Kwota dodatku za 1 godzinę w zł

Styczeń

160 godzin

1,65 zł

Luty

160 godzin

1,65 zł

Marzec

184 godzin

1,43 zł

Kwiecień

168 godzin

1,57 zł

Maj

152 godzin

1,73 zł

Czerwiec

168 godzin

1,57 zł

Lipiec

176 godzin

1,50 zł

Sierpień

176 godzin

1,50 zł

Wrzesień

176 godzin

1,50 zł

Październik

168 godzin

1,57 zł

Listopad

160 godzin

1,65 zł

Grudzień

176 godzin

1,50 zł

Wysokość dodatku za godziny nocne może być zwiększona w układach zbiorowych pracy, regulaminie wynagradzania lub w umowie o pracę.

Godziny nadliczbowe

Wykonywanie pracy w godzinach nadliczbowych może być zrekompensowane pracownikowi w dwojaki sposób: albo poprzez tj. udzielenie mu czasu wolnego (na jego wniosek lub z inicjatywy pracodawcy), albo przez wypłacenie mu wynagrodzenia ze stosownym dodatkiem.

W przypadku udzielenia czasu wolnego za nadgodziny zgodnie z obowiązującymi regułami wynikającymi z kp, pracownikowi nie przysługuje dodatek za pracę w godzinach nadliczbowych.

Bez względu na to, czy za ponadnormatywną pracę zostanie pracownikowi udzielony czas wolny czy też nie, za każdą nadgodzinę zawsze przysługuje normalne wynagrodzenie (zgodnie z zasadą, iż za pracę wykonaną przysługuje wynagrodzenie).

Przy czym przez normalne wynagrodzenie należy rozumieć takie wynagrodzenie, które pracownik otrzymuje stale i systematycznie, a więc obejmujące zarówno wynagrodzenie zasadnicze wynikające ze stawki osobistego zaszeregowania, jak i dodatkowe składniki wynagrodzenia o charakterze stałym (np. premie regulaminowe, dodatki funkcyjny, dodatek stażowy), jeżeli na podstawie obowiązujących w zakładzie pracy przepisów płacowych pracownik ma prawo do takich dodatkowych składników (wyrok Sądu Najwyższego z 3 czerwca 1986 r., I PRN 40/86, OSNC 1987/9/140).

Inne reguły obowiązują przy ustalaniu podstawy dodatku za godziny nadliczbowe. Do podstawy wyliczeń dodatku za pracę ponadnormatywną wchodzi wynagrodzenie pracownika wynikające wyłącznie z jego osobistego zaszeregowania określonego stawką godzinową lub miesięczną, a więc jedynie wynagrodzenie zasadnicze (por. wyrok Sądu Najwyższego z 3 kwietnia 2007 r., II PZP 4/07, OSNP 2007/21-22/307). Nie należy tu, więc uwzględniać żadnych dodatkowych składników pensji poza wynagrodzeniem zasadniczym, nawet jeśli te składniki mają stały charakter.

Wynagrodzenie stanowiące podstawę obliczania dodatku za godziny nadliczbowe obejmuje wynagrodzenie pracownika wynikające z jego osobistego zaszeregowania określonego stawką godzinową lub miesięczną. Jeżeli przy określaniu warunków wynagradzania pracownika nie została wyodrębniona płaca zasadnicza (np. w przypadku pracownika wynagradzanego prowizyjnie), wtedy za podstawę wyliczeń dodatku należy przyjąć 60% wynagrodzenia, obliczanego zgodnie z zasadami obowiązującymi przy ustalaniu wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy (art. 1511 § 3 kp).

Przypomnijmy, że dodatek za nadgodziny wynosi:

  1. 100% wynagrodzenia wtedy, gdy godziny nadliczbowe:
    • przypadają w nocy, w niedziele i święta niebędące dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy lub w dniu wolnym od pracy udzielonym pracownikowi w zamian za pracę w niedzielę bądź w święto, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy,
    • wynikają z tytułu przekroczenia przeciętnej tygodniowej normy czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym, za wyjątkiem sytuacji, gdy przekroczenie tej normy nastąpiło w wyniku pracy ponad normę dobową zrekompensowaną dodatkiem lub czasem wolnym.
  2. 50% wynagrodzenia - w przypadkach nadgodzin wypracowanych w okolicznościach innych niż wymienione powyżej.
Przy ustalaniu wynagrodzenia za godziny nadliczbowe stawkę miesięczną w stałej wysokości należną w miesiącu, w którym wystąpiły nadgodziny, trzeba podzielić przez nominalną liczbę godzin pracy przypadających do przepracowania w danym miesiącu.

Normalne wynagrodzenie za pracę nadliczbową oraz dodatek z tytułu przekroczenia normy dobowej (czyli np. pracy ponad 8 godzin) należy uiścić pracownikowi w terminie wypłaty pensji za miesiąc, w którym wystąpiły nadgodziny (nie należy tu czekać do „zamknięcia” danego okresu rozliczeniowego).

Tekst opublikowany: 

20 lutego 2011 r.

Mariusz Pigulski

Autor: Mariusz Pigulski

Specjalista w zakresie kadr i płac. Autor licznych opracowań i publikacji z zakresu kadr, rozliczania wynagrodzeń, składek ZUS oraz podatku.
Nie ma jeszcze komentarzy do tego dokumentu.
Zaloguj się aby dodać komentarz