Jakie korzyści daje utworzenie Podatkowej Grupy Kapitałowej

W ustawie o CIT została wprowadzona instytucja podatkowej grupy kapitałowej (dalej: PGK), która ma na celu poprawę efektywności rozliczeń podatkowych poprzez bieżące kompensowanie dochodów i strat podatkowych spółek z grupy. Od 2018 roku zostały wprowadzone zmiany mające na celu uszczelnienie systemu podatku dochodowego od osób prawnych oraz poszerzenie kręgu podmiotów mogących utworzyć grupę podatkową.

Ustawodawca w art. 1a ustawy o CIT wymienia warunki niezbędne do założenia PGK. Zgodnie z tym przepisem PGK mogą być grupy co najmniej dwóch spółek prawa handlowego mających osobowość prawną, które pozostają w związkach kapitałowych. Mogą ją tworzyć wyłącznie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółki akcyjne, mające siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Ponadto grupa ta musi spełniać łącznie następujące warunki:

• przeciętny kapitał zakładowy, przypadający na każdą z tych spółek mających utworzyć podatkową grupę kapitałową jest nie niższy niż 500.000 zł (limit ten do końca 2017 r. wynosił 1 mln zł),
• spółka dominująca posiada bezpośrednio co najmniej 75% udziałów w kapitale zakładowym spółek zależnych (limit ten do końca 2017 r. wynosił 95%),
• spółki zależne nie posiadają udziałów w kapitale zakładowym innych spółek tworzących tę grupę,
• w spółkach tych nie występują zaległości we wpłatach podatków stanowiących dochód budżetu państwa, a w przypadku ich wystąpienia spółki dokonają korekty deklaracji podatkowej i uregulują tę zaległość wraz z należnymi odsetkami,
• podmioty mające wejść w skład grupy podpiszą umowę w formie aktu notarialnego o utworzeniu PGK na 3 lata podatkowe, z czego pierwszy rok podatkowy nie może być krótszy niż 12 miesięcy. Spółka dominująca zobowiązana zarejestrować umowę do naczelnika urzędu skarbowego,
• podatkowa grupa kapitałowa osiągnie za każdy rok podatkowy udział dochodów, w przychodach - w wysokości co najmniej 2% (limit ten do końca 2017 r. wynosił 3%).

W przypadku upływu okresu, na jaki zawarta została umowa PGK, możliwe jest jej przedłużenie.

Jednocześnie w przypadku utraty statusu podatnika przez PGK z uwagi na niespełnienie przesłanek przewidzianych przez ustawę o CIT, spółki wchodzące w skład takiej PGK mogą przystąpić do nowej Grupy nie wcześniej niż po upływie:

1) roku podatkowego spółki następującego po roku kalendarzowym, w którym podatkowa grupa

kapitałowa utraciła prawo do uznania jej za podatnika - w przypadku naruszenia warunku dotyczącego rentowności;

2) 3 lat podatkowych następujących po roku kalendarzowym, w którym podatkowa grupa kapitałowa

utraciła prawo do uznania jej za podatnika - w przypadku naruszenia innych warunków

funkcjonowania podatkowej grupy kapitałowej.

Utworzenie PGK niesie za sobą wiele korzyści dzięki wspólnym rozliczaniu osiągniętych przychodów i ponoszonych kosztów przez podmioty wchodzące w skład grupy. W podatkowych grupach kapitałowych dochodem ze źródła przychodów jest nadwyżka sumy dochodów wszystkich spółek tworzących grupę uzyskanych z danego źródła przychodów nad sumą ich strat poniesionych z tego źródła przychodów (art. 7a ustawy o CIT). Takie rozwiązanie daje możliwość natychmiastowego pokrycia strat poniesionych przez spółki należące do grupy zyskami osiągniętymi przez pozostałe spółki z PGK w tym samym roku podatkowym.

Zatem zawiązanie PGK przynosi korzyści wtedy, gdy w jej skład wchodzą zarówno spółki osiągające dochody, jak i te, które ponoszą starty. Rozwiązanie takie daje możliwość optymalizacji podatkowej i osiągniecie korzyści w postaci oszczędności z płatności na podatek dochodowy.

Kolejną zaletą PGK jest brak stosowania przepisów o cenach transakcyjnych w przypadku świadczeń między spółkami tworzącymi grupę kapitałową, co wynika z art. 11 ust. 8 ustawy o CIT. Zgodnie z tym przepisem, transakcje między spółkami należącymi do grupy są neutralne podatkowo. Wynika to z tego, że dochody wszystkich spółek opodatkowane są łącznie. Brak konieczności stosowania tych przepisów redukuje ryzyko podatkowe z nimi związane. Transakcje między spółkami PGK neutralizują się, gdyż zwiększenie kosztu w jednej z nich pokrywa się z przychodem w innej spółce PGK, a tak jak zostało wyżej opisane, dochód grupy opodatkowany jest łącznie.

Analogicznie jest w przypadku nieodpłatnych świadczeń, np. darowizny, gdzie dla przekazującego powstaje koszt uzyskania przychodu, natomiast dla otrzymującego przychód. W takiej sytuacji nie ma potrzeby stosowania przepisów dotyczących cen transferowych oraz sporządzania przy tym pracochłonnej dokumentacji.

Jeżeli w okresie obowiązywania umowy wystąpią zmiany w stanie faktycznym lub w stanie prawnym skutkujące naruszeniem warunków uznania podatkowej grupy kapitałowej za podatnika podatku dochodowego, dzień poprzedzający dzień wystąpienia tych zmian, jest dniem, w którym następuje utrata przez podatkową grupę kapitałową statusu podatnika oraz koniec jej roku podatkowego (art. 1a ust 10 ustawy o CIT). Dzień wystąpienia zmian, o których mowa w zdaniu pierwszym, jest pierwszym dniem roku podatkowego spółek, które przed tym dniem tworzyły podatkową grupę kapitałową.

Do powyższych zmian można zaliczyć:

• zmiana formy opodatkowania na inna niż sp. z o.o. lub sp. akcyjna,
• obniżenie przeciętnego kapitału zakładowego przypadającego na każdą ze spółek wchodzących w skład grupy na niższą niż 500 tys. zł,
• spółki zależne będą obejmą udziału w kapitale zakładowym innych spółek PGK,
• udział spółki dominującej w kapitale zakładowym spółek zależnych spadnie poniżej 75%,
• powstanie zaległości podatkowych w spółkach tworzących PGK,
• korzystanie ze zwolnień podatkowych (dotyczących podatku dochodowego) przyznanych na mocy innych ustaw niż ustawa o CIT,
• realizacja transakcji na warunkach nierynkowych z podmiotami powiązanymi nie wchodzącymi w skład PGK.

Utworzenie  PGK i możliwość tego typu optymalizacji podatkowej jest bardzo korzystnym rozwiązaniem w przypadku jednostek, które są powiązane kapitałowo, bowiem może to znacznie zwiększyć efektywność rozliczeń podatkowych, co w konsekwencji może doprowadzić do osiągnięcia istotnych oszczędności w podatku dochodowym od osób prawnych na przestrzeni lat.