UOKiK z prawem dostępu do deklaracji podatkowych PIT osób fizycznych

Celem zmian jest wdrożenie do krajowego porządku prawnego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1 z 11 grudnia 2018 r., mającej na celu nadanie organom ochrony konkurencji państw członkowskich uprawnień w celu skuteczniejszego egzekwowania prawa i zapewnienia należytego funkcjonowania rynku wewnętrznego

Nowelizacja dotyczy m.in. ustawy z 16 lutego 2007 r. ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów (tekst jedn..: Dz. U. z 2021 r. poz. 275 ze zm.). Ustawa ta nakłada na przedsiębiorców różnego rodzaju obowiązki, w tym informacyjne. Jak bowiem stanowi art. 50 ust. 1 wspomnianego aktu prawnego, przedsiębiorcy są obowiązani do przekazywania wszelkich koniecznych informacji i dokumentów na żądanie Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

W świetle ustawy nowelizującej, zakres podmiotowy tego przepisu ma zostać istotnie rozszerzony. Jego modyfikacja ma polegać na wskazaniu, że przedsiębiorcy, niebędące przedsiębiorcami osoby fizyczne i osoby prawne oraz jednostki organizacyjne niebędące osobami prawnymi, którym przepisy odrębne przyznają zdolność prawną – będą obowiązani do udzielania wszelkich koniecznych informacji, w tym przekazywania dokumentów na żądanie Prezesa Urzędu.

Osoba fizyczna, do której zostało skierowane żądanie na podstawie art. 50 ust.1 ustawy, będzie mogła  odmówić udzielenia informacji, w tym przekazania dokumentów, tylko wtedy, gdy naraziłoby to ją lub jej małżonka, wstępnych, zstępnych, rodzeństwo oraz powinowatych w tej samej linii lub stopniu, jak również osoby pozostające w stosunku przysposobienia, opieki lub kurateli, a także osobę pozostającą we wspólnym pożyciu – na odpowiedzialność karną. Prawo odmowy udzielenia informacji, w tym przekazania dokumentów, ma trwać także po ustaniu małżeństwa lub rozwiązaniu stosunku przysposobienia, opieki lub kurateli.

Jak wyjaśnili projektodawcy nowelizacji, takie brzmienie tego przepisu zapewni jego zgodność z unijną dyrektywą. Uzasadniając jego zmianę podkreślili zarazem, że uznano za celowe, aby Prezes UOKiK miał prawo żądać informacji i dokumentów (np. rocznych deklaracji PIT) od osób fizycznych podlegających indywidualnie karom na podstawie ustawy (przykładowo za utrudnianie wszczęcia lub prowadzenia kontroli (przeszukania)).

W uzasadnieniu projektu nowelizacji wskazano ponadto, że ww. przepis art. 50 ustawy w zasadzie nie wyznacza zakresu przedmiotowego uprawnienia Prezesa UOKiK. Na podstawie tego przepisu organ może więc żądać od przedsiębiorców przekazania mu wszelkich koniecznych informacji i dokumentów. Przy tym, ocena, czy określona informacja jest konieczna, należy wyłącznie do Prezesa UOKiK, zaś przedsiębiorca nie może odmówić udzielenia żądanej przez organ informacji, twierdząc, że jego zdaniem informacja ta nie jest związana z przedmiotem prowadzonego postępowania. Ponadto z zasady proporcjonalności wynika, że informacje żądane przez Prezesa UOKiK na podstawie art. 50 ustawy powinny być faktycznie konieczne do prowadzonego postępowania oraz istotne dla końcowego wyniku postępowania, a więc niezbędne do rozstrzygnięcia sprawy.

Nowe regulacje mają wejść w życie po 14 dniach od ogłoszenia ustawy zmieniającej w Dzienniku Ustaw. Aktualnie znajduje się ona na etapie prac parlamentarnych.

Źródło:

• projekt ustawy o zmianie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów oraz niektórych innych ustaw (druk sejmowy nr 2990).