TSUE: 20% sankcja VAT niezgodna z przepisami unijnymi

Przedmiotem analizy były regulacje dotyczące 20% dodatkowego zobowiązania, nakładanego w sytuacji, gdy podatnik skorygował deklarację VAT po kontroli (podatkowej lub celno-skarbowej). Wczorajszy wyrok dotyczył spółki (Grupa Warzywna sp. z o.o.), która wykazała w złożonej przez siebie deklaracji VAT kwotę do zwrotu wynikającą m.in. z zakupu nieruchomości. W wyniku przeprowadzonej kontroli stwierdzono, że dostawa nieruchomości była jednak zwolniona z VAT i podatek naliczony przy jej nabyciu nie podlegał odliczeniu.

W związku z tym spółka złożyła korektę deklaracji VAT, wykazując odpowiednio niższą kwotę nadwyżki do zwrotu.

Nie uchroniło to spółki przed nałożeniem na nią 20% sankcji VAT. Sprawa trafiła ostatecznie do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, który wystąpił w tym zakresie z pytaniem prejudycjalnym.

TSUE zwrócił uwagę, że państwa członkowskie mają prawo do wyboru sankcji w przypadku nieprzestrzegania warunków w celu skorzystania z prawa do odliczenia VAT.

Niemniej, sankcje nie mogą wykraczać poza to, co jest niezbędne do osiągnięcia prawidłowego poboru podatku oraz zapobieganie oszustwom podatkowym.

Dla dokonania oceny, czy sankcja jest zgodna z zasadą proporcjonalności należy zaś uwzględnić:

• charakter i wagę naruszenia, którego ukaraniu służy ta sankcja oraz
• sposób ustalania jej kwoty.

W świetle powyższego TSUE uznał, że artykuł 273 Dyrektywy VAT oraz zasada proporcjonalności stoją na przeszkodzie przepisom krajowym. Przepisy te bowiem powodują, że sankcja nakładana jest automatycznie i organ podatkowy nie ma możliwości jej obniżenia/zróżnicowania stosownie do okoliczności zaistniałych w konkretnym przypadku, takich jak:

• powstanie nieprawidłowości w wyniku błędu, który nie wskazuje na oszustwo oraz
• brak uszczuplenia wpływów podatkowych Skarbu Państwa.

Innymi słowy, że niezgodny z przepisami unijnymi jest „automatyzm” w nakładaniu sankcji VAT.

Wskazany wyrok TSUE może być istotny dla podatników, na których – na gruncie przepisów obowiązujących po 31 grudnia 2016 r. – nałożona została sankcja VAT (w naszej opinii nie tylko w wysokości 20% stwierdzonej przez organ nieprawidłowości).

Jeśli bowiem możliwe będzie wykazanie, że sankcja została nałożona bez uwzględnienia występujących w danym przypadku okoliczności „łagodzących” (brak oszustwa podatkowego i uszczuplenia wpływów Skarbu Państwa), to będzie to uzasadniało wystąpienie z wnioskiem o wznowienie postępowania i rewizję wymiaru sankcji, a w najkorzystniejszym scenariuszu – jej całkowite wyeliminowanie.

Maciej Grochulski, doradca podatkowy, partner w Kancelarii Paczuski Taudul

Aneta Gniewkiewicz, doradca podatkowy w Kancelarii Paczuski Taudul