Jak zmienią się przepisy o VAT dotyczące opakowań

Do Sejmu trafiła rządowy projekt nowelizacji przepisów o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi. Przewiduje on wprowadzenie od 1 stycznia 2025 r. systemu kaucyjnego na jednorazowe butelki z plastiku do 3 litrów, szklane butelki wielorazowego użytku do 1,5 litra oraz metalowe puszki o pojemności do 1 litra.

Na podstawie nowych regulacji duże sklepy (o powierzchni powyżej 200 m2) będą zobligowane do odbioru pustych opakowań. Pozostałe placówki handlowe (o mniejszej powierzchni) będą mogły przystąpić do systemu i odbierać opakowania objęte kaucją na zasadzie dobrowolności.

Jak tłumaczą projektodawcy, zmiany mają związek z dostosowaniem polskiego prawa do rozwiązań w tym zakresie obowiązujących w Unii Europejskiej. Nowelizacja stanowi bowiem częściową transpozycję do polskiego porządku prawnego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/904 z 5 czerwca 2019 r. w sprawie zmniejszenia wpływu niektórych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko (Dz. Urz. UE L 155 z 12.06.2019, str. 1), określanej mianem „dyrektywy SUP”.

W ramach zaproponowanych regulacji przewidziano również modyfikację przepisów podatkowych obowiązujących w obszarze VAT. Zgodnie bowiem z wyjaśnieniami zawartymi w uzasadnieniu projektu, o którym mowa, w związku z wprowadzeniem nowych rozwiązań dotyczących funkcjonowania systemu kaucyjnego na opakowania po napojach – konieczne jest również odpowiednie dostosowanie zasad podatku VAT związanych z opodatkowaniem niezwróconych opakowań. Dlatego do ustawy o VAT zostaną wprowadzone przepisy regulujące opodatkowanie opakowań zwrotnych wielokrotnego użytku, objętych systemem kaucyjnym, o którym mowa.

W aktualnym stanie prawnym regułą jest, że koszty opakowań, którymi są obciążani nabywcy towarów, są elementem podstawy opodatkowania VAT. Oznacza to, że co do zasady wartość opakowań jest włączona do ceny sprzedawanego towaru w ramach jego podstawy opodatkowania, zaś całość jest opodatkowana stawką właściwą dla sprzedawanego towaru (art. 29a ust. 10 ustawy o VAT). Jednakże wartości opakowania nie wlicza się do wspomnianej podstawy w przypadku dostawy towaru w opakowaniu zwrotnym, jeśli sprzedawca pobrał  kaucję za opakowanie lub określił ją w umowie o dostawie towaru (art. 29a ust. 11 ustawy o VAT). W razie niezwrócenia opakowania przez nabywcę, podstawa opodatkowania jest podwyższana o jego wartość. Należy to zrobić:

• w dniu następującym po dniu, w którym umowa przewidywała zwrot opakowania  –  jeżeli tego opakowania nie zwrócono w terminie określonym w umowie,
• 60. dnia od dnia wydania opakowania  –  jeżeli w umowie nie określono terminu zwrotu tego opakowania.

Zgodnie z projektem nowelizacji, na podstawie nowego art. 29a ust. 11a komentowanej ustawy, do podstawy opodatkowania VAT nie będzie wliczana będzie wartość opakowania wielokrotnego użytku, jeżeli podatnik dokonał dostawy towaru w tym opakowaniu (w praktyce chodzi o szklane butelki). Natomiast jeśli takie opakowanie nie zostanie zwrócone przez nabywcę, to przedsiębiorca wprowadzający produkty w takich opakowaniach do obrotu, będzie musiał  podwyższyć podstawę opodatkowania VAT o jego wartość. Nowością jest to, że takiego rozliczenia VAT  trzeba będzie dokonać tylko raz w roku, na ostatni jego dzień – przez określenie różnicy między liczbą wprowadzonych a liczbą zwróconych w danym roku opakowań wielokrotnego użytku. Jeżeli liczba zwróconych w danym roku opakowań wielokrotnego użytku okaże się większa od liczby wprowadzonych do obrotu opakowań wielokrotnego użytku w danym roku – wskazany podmiot uwzględni tę różnicę przy ustaleniu wartości podstawy opodatkowania dla kolejnego roku. W tym celu będzie on musiał prowadzić elektroniczną ewidencję dotyczącą opakowań zwrotnych wielokrotnego użytku.

Nowe przepisy mają wejść w życie po 30 dniach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.

• projekt ustawy o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz niektórych innych ustaw.