Dostawa monet kolekcjonerskich w ramach procedury VAT marża – co na to skarbówka

W dniu 21 czerwca 2023 r. dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej (KIS) uznał za nieprawidłowe zastosowanie procedury VAT marża do dostawy monet kolekcjonerskich uprzednio importowanych na terytorium innego państwa członkowskiego (interpretacja nr 0114-KDIP1-3.4012.186.2023.2.PRM).

Organ interpretacyjny zakwestionował prawidłowość stanowiska wnioskodawcy, który planował naliczyć i odprowadzić VAT jedynie od marży.

W ramach procedury VAT marża możesz sprzedać określone usługi i towary (towary używane, dzieła sztuki, przedmioty kolekcjonerskie i antyki), naliczając i odprowadzając VAT jedynie od marży, stanowiącej różnicę między kwotą sprzedaży a kwotą nabycia, pomniejszoną o kwotę podatku. To uproszczony sposób rozliczenia tego podatku, możliwy do zastosowania wyłącznie w określonych przypadkach i po spełnieniu wskazanych w ustawie przesłanek.

Jak stanowi art. 120 ust. 4 ustawy o VAT, w przypadku podatnika dokonującego dostawy towarów używanych, dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich lub antyków nabytych uprzednio przez tego podatnika w ramach prowadzonej działalności w celu odprzedaży, podstawą opodatkowania podatkiem jest marża stanowiąca różnicę między kwotą sprzedaży a kwotą nabycia, pomniejszona o kwotę podatku.

Jeżeli zaś rodzaj poszczególnych przedmiotów kolekcjonerskich lub specyfika ich dostaw czyni skomplikowanym lub niemożliwym określenie marży (zgodnie z art. 120  ust. 4), podatnik może, za zgodą naczelnika urzędu skarbowego, obliczać marżę jako różnicę pomiędzy łączną wartością dostaw a łączną wartością nabyć określonego rodzaju przedmiotów kolekcjonerskich w okresie rozliczeniowym.

W kontekście omawianej procedury, warto zwrócić także uwagę na opodatkowanie usług turystycznych, dla których – zgodnie z art. 119 przywołanej ustawy – podstawą opodatkowania jest również, z pewnymi zastrzeżeniami, kwota marży pomniejszona o kwotę należnego podatku.

Zgodnie z ustawą o VAT, towary używane to ruchome dobra materialne nadające się do dalszego użytku w ich aktualnym stanie lub po naprawie, inne niż dzieła sztuki, przedmioty kolekcjonerskie i antyki oraz inne niż metale szlachetne lub kamienie szlachetne.

Natomiast za dzieła sztuki ustawa uznaje przedmioty wykonane własnoręcznie przez artystę, które nie są przedmiotami codziennego użytku np. obrazy, rysunki, malowidła, gobeliny, tkaniny ścienne, rzeźby, posągi, czy fotografie.

Przedmioty kolekcjonerskie to m.in. znaczki i stemple pocztowe, które mają wartość zabytkową, lub które nie są uważane za ważny środek płatniczy, jak również kolekcje oraz przedmioty kolekcjonerskie o wartości zoologicznej, botanicznej, mineralogicznej, anatomicznej, historycznej, archeologicznej, paleontologicznej, etnograficznej lub numizmatycznej, a także przedmioty, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 7 ustawy o VAT. Jako przedmiotów kolekcjonerskich nie można traktować natomiast monet, które stanowią złoto inwestycyjne.

Od podatku zwolnione są transakcje, łącznie z pośrednictwem, dotyczące walut, banknotów i monet używanych jako prawny środek płatniczy, z wyłączeniem banknotów i monet będących przedmiotami kolekcjonerskimi, za które uważa się monety ze złota, srebra lub innego metalu oraz banknoty, które nie są zwykle używane jako prawny środek płatniczy lub które mają wartość numizmatyczną (art. 43 ust. 1 pkt 7 ustawy o VAT).

Z kolei antyki, to zgodnie z ustawą o VAT przedmioty, inne niż dzieła sztuki i przedmioty kolekcjonerskie, których wiek przekracza 100 lat.

Procedura VAT marża ma zastosowanie dla dostawy towarów używanych, dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich i antyków w przypadku, gdy podatnik nabył je od:

─                osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, niebędącej podatnikiem podatku od towarów i usług lub podatnikiem podatku od wartości dodanej;

─      podatników podatku od towarów i usług lub podatku od wartości dodanej, jeżeli dostawa towarów podlegała zwolnieniu przedmiotowemu, lub gdy dostawca podlegał zwolnieniu podmiotowemu ze względu na wysokość sprzedaży do kwoty 200.000 zł;

─      podatników, jeżeli dostawa tych towarów również była opodatkowana w procedurze VAT marża;

─      podatników podatku od wartości dodanej, jeżeli dostawa tych towarów była opodatkowana podatkiem od wartości dodanej na zasadach odpowiadających krajowej procedurze VAT marża, a nabywca posiada dokumenty jednoznacznie potwierdzające nabycie towarów na tych zasadach.

Procedura VAT marża może znaleźć zastosowanie również do dostawy:

a)               dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich lub antyków uprzednio importowanych przez podatnika, rozliczającego podatek VAT od marży (w przypadku importu kwota nabycia obejmuje również VAT należny z tytułu importu);

b)               dzieł sztuki nabytych od ich twórców lub spadkobierców twórców;

c)               dzieł sztuki nabytych od podatnika podatku od towarów i usług nierozliczającego się w ramach procedury VAT marża, które podlegały opodatkowaniu obniżoną stawką podatku.

W obrocie dziełami sztuki, przedmiotami kolekcjonerskimi i antykami stosuje się zazwyczaj opodatkowanie podstawową stawką VAT w wysokości 23%. Natomiast preferencyjną stawkę stosuje się w przypadku importu ww. towarów lub gdy dzieła sztuki zostały nabyte od ich twórcy lub spadkobiercy twórcy.

Dodatkowo dostawa towarów używanych, dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich i antyków powinna być dokumentowana poprzez wystawienie faktury VAT zawierającej określone oznaczenie „procedura marży – towary używane”, „procedura marży – dzieła sztuki” lub „procedura marży – przedmioty kolekcjonerskie i antyki”.

Jeżeli podatnik oprócz dokonywania dostaw w procedurze VAT marża, stosuje również ogólne zasady opodatkowania, to jest on obowiązany prowadzić ewidencję zakupu i sprzedaży, z uwzględnieniem podziału w zależności od sposobu opodatkowania. Ewidencja musi zawierać w szczególności kwoty nabycia towarów niezbędne do określenia kwoty marży.

W dniu 21 czerwca 2023 r. dyrektor KIS wydał interpretację indywidualną, w której krytycznie ocenił  możliwość zastosowania procedury VAT marża do dostawy monet kolekcjonerskich uprzednio importowanych na terytorium innego państwa członkowskiego niż Polska. Sprawa dotyczyła podatnika, który w ramach prowadzonej działalności gospodarczej sprzedawał monety bulionowe spełniające ustawową definicję przedmiotów kolekcjonerskich.

Dyrektor KIS uznał stanowisko zaprezentowane we wniosku o wydanie indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego za nieprawidłowe. Organ interpretacyjny zwrócił uwagę, że warunkiem do zastosowania szczególnej procedury opodatkowania marży jest to, aby we wcześniejszej fazie obrotu podmiot sprzedający towar podatnikowi pozbawiony był prawa do odliczenia podatku naliczonego przy jego nabyciu.

W sytuacji zatem, gdy monety bulionowe zostaną przywiezione do Polski i dopiero następnie zostaną sprzedane, to podatnik dokona nabycia jako zarejestrowany, czynny podatnik podatku VAT, a zatem przy nabyciu monet będzie miał prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony wynikający z faktur zakupowych.

Dyrektor KIS podkreślił ponadto, że w przedstawionej we wniosku sytuacji, po czynności importu towarów na terenie innego niż Polska kraju wnioskodawca przewozi zaimportowane przedmioty kolekcjonerskie do Polski, a zatem po czynności importu (transakcji podlegającej opodatkowaniu VAT) dochodzi do kolejnej transakcji podlegającej opodatkowaniu tym podatkiem, tj. do przemieszczenia towarów na teren Polski w ramach własnej działalności. Dochodzi zatem do wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów na własną rzecz (o którym mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o VAT).

Dlatego też w interpretacji uznano, że import nie stanowi dla wnioskodawcy bezpośredniej czynności przed dokonaniem sprzedaży monet na terytorium Polski. Taką bezpośrednią czynnością jest dla wnioskodawcy wewnątrzwspólnotowe nabycie przedmiotów kolekcjonerskich, a czynność ta podlega – stosownie do art. 5 ust. 1 pkt 4 ustawy – opodatkowaniu VAT.

Jak wskazuje przy tym WSA w wyroku z  16 stycznia 2019 r. o sygn. akt I SA/Po 710/18, skoro przemieszczenie towarów z państwa członkowskiego do Polski rodziło obowiązek zapłaty podatku należnego w Polsce, który następnie przy rozliczeniu stanowił podatek naliczony, to nie można mówić, że towar ten nie podlegał opodatkowaniu VAT we wcześniejszych etapach obrotu. Zatem skoro przepisy ustawy o VAT nie przewidują możliwości zastosowania procedury VAT marża w przypadku wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, to przyjąć należy, że dostawa tych towarów podlega opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

W przywołanej interpretacji indywidualnej dyrektora KIS odniesiono się również do sytuacji, w której dostawa monet kolekcjonerskich zaimportowanych na terytorium innego niż Polska państwa członkowskiego, nastąpi z miejsca importu do odbiorców z państw europejskich z pominięciem Polski. Dyrektor KIS zaznaczył, że w takim przypadku mogą wystąpić dwie sytuacje, w zależności od statusu odbiorcy.

Po pierwsze, jeśli odbiorcą będzie podmiot gospodarczy z innego kraju niż kraj importu, to zastosowanie do tej sprzedaży znajdą przepisy kraju importu, a nie przepisy polskie. W konsekwencji dostawy te nie będą podlegały opodatkowaniu VAT w Polsce, a w rezultacie w takiej sytuacji nie znajdzie zastosowania omawiana procedura opodatkowania marżą.

Po drugie zaś, jeśli odbiorcą będzie osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej – prywatny kolekcjoner z Unii Europejskiej, to w takiej sytuacji wystąpić może wewnątrzwspólnotowa sprzedaż towarów na odległość.

Miejscem opodatkowania takiej sprzedaży będzie miejsce, w którym towary znajdować się będą w momencie zakończenia wysyłki lub transportu do nabywcy. Tym samym taka dostawa monet również nie będzie podlegała opodatkowaniu w Polsce podatkiem od towarów i usług i procedura VAT marża również nie znajdzie zastosowania.