Wcześniejsza emerytura dla pracownika

Monika Frączek

Autor: Monika Frączek

Dodano: 7 października 2011
Pytanie:  Pracownik urodzony w kwietniu 1948 r. zatrudniony w moim zakładzie od dnia 1 kwietnia 2005 r. w pełnym wymiarze godzin przebywa na zwolnieniu lekarskim od dnia 11 kwietnia 2011 r. Pracownik ten wystąpił do ZUS z wnioskiem o świadczenie rehabilitacyjne. Na dzień 30 września pracownik uzyskał 30 - letni staż pracy. Czy pracownik ten może skorzystać z wcześniejszej emerytury? Jako pracodawca, jakie mam obowiązki względem tego pracownika? Jakie jest najkorzystniejsze rozwiązanie dla takiego pracownika i pracodawcy?

Pracodawca ze swojej inicjatywy nie może wypowiedzieć pracownikowi umowy o pracę, tylko dlatego, że ma on prawo do wcześniejszej emerytury. Co w takim razie może uczynić pracodawca? Jak rozstać się z pracownikiem?

Odpowiedź: 

Niestety, w pytaniu jest za mało danych, żeby udzielić wyczerpującej odpowiedzi. Pracodawca powinien jednak wiedzieć, że mężczyźni ubezpieczeni urodzeni przed dniem 1 stycznia 1949 r., (czyli np. tak jak pracownik, którego dotyczy pytanie, urodzeni w kwietniu 1948 r.), którzy nie osiągnęli wieku emerytalnego (wynoszącego 65 lat) mogą przejść na emeryturę po osiągnięciu wieku 60 lat, jeżeli mają, co najmniej 35-letni okres składkowy i nieskładkowy albo, jeżeli mają, co najmniej 25-letni okres składkowy i nieskładkowy oraz zostali uznani za całkowicie niezdolnych do pracy.

Wcześniejsza emerytura dla pracownika mężczyzny

Uprawnienie, z którego będą mogli skorzystać to właśnie tzw. wcześniejsza emerytura. Trzeba jednak jeszcze pamiętać o dodatkowych warunkach. Mianowicie, osoby, żeby z niej korzystać muszą:

  • ostatnio, przed zgłoszeniem wniosku o emeryturę, być pracownikami oraz
  • w okresie ostatnich 24 miesięcy podlegania ubezpieczeniu społecznemu lub ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym pozostawać w stosunku pracy, co najmniej przez 6 miesięcy, chyba że w dniu zgłoszenia wniosku o emeryturę są uprawnieni do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Wymagany 35 letni okres składkowy

Z danych podanych w pytaniu wynika, że pracownik nie będzie miał na dzień 30 września spełnionego warunku posiadania 35 letniego okresu składkowego i nieskładkowego (a tylko 30 letni staż pracy). Nie można także zakładać, że na ten dzień będzie posiadał orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy (wtedy, bowiem 30 letni staż pracy byłby wystarczający, bo potrzebny jest tylko 25 letni okres składkowy i nieskładkowy). Nie ma, bowiem - na dzień dzisiejszy - danych, czy pracownik uzyska czy nie świadczenie rehabilitacyjne.

Kto ma prawo do świadczenia rehabilitacyjnego

Świadczenie rehabilitacyjne przysługuje ubezpieczonemu, który po wyczerpaniu zasiłku chorobowego jest nadal niezdolny do pracy, a dalsze leczenie lub rehabilitacja lecznicza rokują odzyskanie zdolności do pracy. Raczej, więc nie będzie ono przyznawane osobie, która jest tak bardzo chora, że grozi jej całkowita utrata zdolności do pracy. Jednakże ostateczną decyzje w tej sprawie podejmie Lekarz Orzecznik ZUS.

Zatem, jest jeszcze za wcześnie, żeby wypowiedzieć się na temat uprawnień pracownika.

Jakie obowiązki ma pracodawca w stosunku do pracownika uprawnionego do wcześniejszej emerytury?

Jednakże, wyprzedzając fakty, warto zapoznać się z najważniejszymi kwestiami dotyczącymi pracownika uprawnionego do wcześniejszej emerytury.

Pracodawca ze swojej inicjatywy nie może wypowiedzieć pracownikowi umowy o pracę, tylko dlatego, że ma on prawo do wcześniejszej emerytury.

Potwierdza to orzecznictwo Sądu Najwyższego, zgodnie z którym: Wypowiedzenie umowy o pracę na czas nieokreślony wyłącznie z powodu osiągnięcia wieku emerytalnego jest nieuzasadnione w rozumieniu art. 45 § 1 k.p. (wyrok SN z 4 listopada 2004 r., I PK 7/04, OSNP 2005/12/171, M.P.Pr.-wkł. 2005/9/5).

Inaczej byłoby w przypadku, gdyby w firmie były zwolnienia z przyczyn niedotyczacych pracowników i pracodawca musiałby wytypować osoby do zwolnienia. Wtedy ma prawo wybrać takich pracowników, którzy po utracie pracy będą mieli dostęp do jakiś gwarantowanych środków finansowych (np. do wcześniejszej emerytury).

Co może zrobić pracownik zainteresowany skorzystaniem z wcześniejszej emerytury?

Natomiast pracownik zainteresowany skorzystaniem z wcześniejszej emerytury może wystąpić do pracodawcy z wnioskiem o rozwiązanie umowy o pracę na mocy porozumienia stron w związku z przejściem na wcześniejsza emeryturę, albo wypowiedzieć pracodawcy z tego powody umowę o pracę.

W takim przypadku pracownikowi będzie przysługiwała odprawa emerytalna. Kodeks pracy stanowi bowiem, że pracownikowi spełniającemu warunki uprawniające do renty z tytułu niezdolności do pracy lub emerytury, którego stosunek pracy ustał w związku z przejściem na rentę lub emeryturę, przysługuje odprawa pieniężna w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia.

Uprawnienie to nie jest ograniczone tylko do „zwykłej” emerytury. Jak podkreśla SN (w wyroku z dnia 11 stycznia 2001 r., I PKN 187/00, OSNP 2002/18/429) odprawa emerytalna przysługuje pracownikowi także w razie przejścia na wcześniejszą emeryturę.

Natomiast pracownik nie musi korzystać z prawa do wcześniejszej emerytury. Zatem nie musi rozwiązywać umowy o prace i otrzymać już w tym momencie odprawy emerytalnej. Może pracować do osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego (65 lat dla mężczyzn) i dopiero wtedy rozwiązać umie o pracę (za wypowiedzeniem lub na mocy porozumienia stron), a następnie otrzymać od pracodawcy odprawę emerytalną.

Należy przy tym podkreślić, iż w prawie pracy najczęściej przyjmuje się, że pracownik nie jest chroniony przed wypowiedzeniem 4 lata przed osiągnięciem prawa do wcześniejszej emerytury. Jeżeli jednak nie skorzysta z prawa do tego uprawnienia i będzie nadal pracował, wejdzie w okres ochronny 4 lata przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego.

Gdyby, przed nabyciem uprawnień emerytalnych pracownik, którego dotyczy pytanie, w wyniku choroby zyskał od ZUS rentę, wtedy pracodawca miałby obowiązek wypłacić mu odprawę rentową.

Tekst opublikowany: 

9 września 2011 r.

Monika Frączek

Autor: Monika Frączek

Prawnik, autorka opracowań z zakresu prawa pracy. Od 1998 r. była głównym specjalistą w Departamencie Prawa Pracy, w Ministerstwie Pracy i Polityki Od 2003 r. pracowała w Wydziale Legislacji Departamentu Prawa Pracy. Uczestniczyła w pracach legislacyjnych w MPiPS i Parlamencie. Absolwentka Podyplomowego Studium Zbiorowych Stosunków Pracy i Zasobów Ludzkich, w Instytucie Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego. Uczestnik Podyplomowego Studium Zagadnień Legislacyjnych prowadzonego na Uniwersytecie Warszawskim. Od wielu lat specjalizuje się w praktycznych zagadnieniach prawa pracy. Autorka opracowań z zakresu prawa pracy kierowanych do pracowników kadr i działów personalnych, a także osób zarządzających. Obecnie prowadzi swoją firmę doradczą oraz prowadzi szkolenia z tematyki prawa pracy dla działów kadr, osób zarządzających oraz związków zawodowych, w szczególności z czasu pracy, dokumentacji pracowniczej, zgodnego z prawem zatrudniania i zwalniania pracowników, podnoszenia kwalifikacji zawodowych uprawnień rodzicielskich, problematyki pracy tymczasowej.
Nie ma jeszcze komentarzy do tego dokumentu.
Zaloguj się aby dodać komentarz