Estoński CIT w 2022 roku: czy po zmianach w Polskim Ładzie więcej podatników z niego skorzysta

Na początku 2021 roku jednymi z najbardziej nagłaśnianych regulacji podatkowych wprowadzonych do polskiego porządku prawnego, były przepisy wprowadzające nową formę opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych – ryczałt od dochodów spółek. Ta forma opodatkowania potocznie zwana jest jako estoński CIT.

Jak sama nazwa wskazuje, pomysł na wprowadzenie takiej formy opodatkowania został zaczerpnięty z konstrukcji istniejącej już w systemie podatkowym Estonii. Podstawowym założeniem jest odroczenie momentu powstania zobowiązania podatkowego do momentu wypłaty zysku na rzecz wspólników i związany z tym brak konieczności opodatkowywania generowanych na bieżąco dochodów. Jednym z głównych celów wprowadzenia estońskiego CIT było zachęcenie spółek kapitałowych do inwestycji zgromadzonego kapitału, a tym samym rozwój prowadzonej działalności, co z kolei miało prowadzić do zwiększania obrotu gospodarczego.

W praktyce jednak, nowy sposób opodatkowania w formie ryczałtu od dochodów, nie wzbudził większego zainteresowania wśród przedsiębiorców. Stało się to głównie ze względu na bardzo rygorystyczne warunki, jakie należało spełnić w celu możliwości jego zastosowania.

Na etapie wprowadzania regulacji dotyczących estońskiego CIT do polskiego porządku prawnego wskazywano, że miały one znaleźć zastosowanie dla większości polskich podatników CIT, w których wspólnikami są wyłącznie osoby fizyczne (ok. 200 tys. podmiotów). Ustawodawcy nie udało się jednak zrealizować zakładanego celu. Zgodnie z informacjami podawanymi na koniec maja 2021 r., ze wskazanej możliwości skorzystało dotychczas wyłącznie 360 spółek.

Estoński CIT w Polskim Ładzie

Niewielkie zainteresowanie estońskim CIT przez polskie spółki kapitałowe zostało dostrzeżone przez ustawodawcę i tym samym zaowocowało propozycją odpowiednich zmian w ramach projektu „Polskiego Ładu”. W szczególności, zaproponowane przez ustawodawcę zmiany mają na celu uproszczenie i doprecyzowanie istniejących regulacji, a tym samym zwiększenie atrakcyjności tej formy opodatkowania. Nasuwa się jednak pytanie, czy zmiany te będą na tyle interesujące, że podatnicy chętniej niż dotychczas będą skłonni przechodzić na opodatkowanie ryczałtem od dochodów? Poniżej prezentujemy omówienie planowanych zmian.

Pierwszą korzystną zmianą jest rozszerzenie estońskiego CIT również na podatników prowadzących działalność w formie spółki komandytowej lub spółki komandytowo-akcyjnej, której wspólnikami są wyłącznie osoby fizyczne nieposiadające praw majątkowych związanych z prawem do otrzymania świadczenia, jako założyciele (fundatorzy) lub beneficjenci fundacji, trustu lub innego podmiotu albo stosunku prawnego o charakterze powierniczym.

W obecnym stanie prawnym opodatkowanie estońskim CIT jest możliwe jedynie dla podmiotów działających w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółki akcyjnej.

Dotychczas dużą przeszkodą dla niektórych podatników chcących zostać objętych reżimem estońskiego CIT była konieczność poniesienia bezpośrednich nakładów na cele inwestycyjne, przez które należy rozumieć wydatki na nabycie fabrycznie nowych środków trwałych lub ich wytwarzanie, w określonej w ustawie kwocie. Omawiany projekt nowelizacji zakłada zniesienie tego wymogu, dzięki czemu podatnicy nie będą już bezwzględnie zobowiązani do dokonania takich inwestycji.

W chwili obecnej przepisy dotyczące estońskiego CIT dopuszczają możliwość skorzystania z tej formy opodatkowania, jeżeli łączne przychody z działalności podatnika osiągnięte w poprzednim roku podatkowym lub wartość średnich przychodów z działalności, obliczona na ostatni dzień poprzedniego roku podatkowego z okresu opodatkowania ryczałtem, nie przekroczyła kwoty 100 milionów złotych(z uwzględnieniem VAT).

W ramach nowelizacji ustawy postanowiono jednak zrezygnować ze wskazanego warunku w związku z czym z estońskiego CIT w 2022 roku będą mogły również skorzystać podmioty generujące przychody przewyższające wskazany pułap.

Nowelizacja zakłada również uelastycznienie terminów dla podatników przy składaniu tzw. korekty wstępnej, czyli obowiązku uiszczenia podatku od różnic między wynikiem podatkowym a bilansowym dla firm, które decydują przejść z „normalnego” CIT na estoński. W szczególności, podatnicy będą mieć czas do zapłaty ryczałtu od dochodu maksymalnie do 20 dnia siódmego miesiąca roku podatkowego, w którym dokonano tej dyspozycji.

Proponowane zmiany zakładają, że obowiązek zapłaty tego podatku będzie odłożony w czasie do końca trzeciego miesiąca roku podatkowego następującego po ostatnim roku opodatkowania ryczałtem. Jednocześnie, jeśli podatnik zdecyduje się na stosowanie estońskiego CIT dłużej niż 4 lata, zobowiązanie z tego tytułu powinno zasadniczo wygasnąć całkowicie.

Aktualnie, jeśli podatnik podejmie decyzję o rezygnacji ze stosowania estońskiego CIT, jest on zobowiązany do zapłaty podatku od zysków zatrzymanych w okresach, w których był objęty wskazanym reżimem opodatkowania. Ustawodawca zaproponował jednak zmianę podejścia w tym zakresie. Od 2022 roku  opodatkowanie zysków zatrzymanych zostanie przesunięte dopiero na moment ich faktycznej dystrybucji, np. wypłaty w formie dywidendy. W związku z powyższym, samo wyjście przez podatnika z reżimu estońskiego CIT, nie będzie rodzić konieczności zapłaty podatku.

Jedną z najistotniejszych zmian, jakie zostały zaproponowane, jest również obniżenie stawki ryczałtu od dochodów zarówno dla małych podatników, jak i pozostałych. Dotychczasowe regulacje dotyczące estońskiego CIT przewidywały stawkę ryczałtu w wysokości 15% podstawy opodatkowania dla małych podatników oraz podatników generujących przychody o wysokości nie większej niż 100 milionów złotych, a także 25% podstawy opodatkowania w przypadku pozostałych podatników.

W ramach nowelizacji zaproponowano redukcję wskazanych stawek ryczałtu o pięć punktów procentowych. Stawki te będą zatem wynosić odpowiednio 10% podstawy opodatkowania w przypadku małego podatnika oraz podatnika rozpoczynającego prowadzenie działalności oraz 20% w przypadku pozostałych.

Projekt „Polskiego Ładu” w zakresie dotyczącym ryczałtu od spółek wprowadza wiele korzystnych zmian, które mają na celu zachęcenie większej ilości podatników do skorzystania z reżimu opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek. Liberalizację niektórych przepisów o estońskim CIT należy zasadniczo odebrać jako pozytywny krok do zwiększenia atrakcyjności tego niewątpliwie interesującego rozwiązania, które pozwala na przesunięcie momentu powstania obowiązku podatkowego do momentu wypłacenia zysków ze spółki.

Dzisiaj trudno jednoznacznie odpowiedzieć na postawione na wstępie pytanie, czy proponowane zmiany w istocie przyciągną większą liczbę spółek zainteresowanych tą formą opodatkowania.

Bo chociaż ustawodawca zaproponował wprowadzenie wielu zachęcających zmian, to pozostawił jednak część restrykcyjnych warunków koniecznych do spełnienia, aby skorzystać z estońskiego CIT. Są to m.in.:  brak posiadania udziałów w kapitale innej spółki, niesporządzanie sprawozdania finansowego zgodnie z MSR oraz zatrudnianie co najmniej 3 osób (bez uwzględniania udziałowców).

Takie obostrzenia powodują, że znacząca część spółek, która chciałaby zdecydować się na przejście na omawianą preferencyjną formę opodatkowania, w dalszym ciągu nie będzie miała takiej możliwości. A to dlatego, że posiadają one spółki zależne, są zobowiązane sporządzać sprawozdanie finansowe zgodnie z międzynarodowymi standardami bądź nie zatrudniają bezpośrednio odpowiedniej liczby pracowników.

Zaproponowane zmiany w zakresie estońskiego CIT nie mają charakteru rewolucyjnego i ciężko się spodziewać, że po ich implementacji nastąpi masowy przypływ podmiotów, chcących skorzystać z ryczałtu od dochodów spółek.

Niemniej, po wprowadzeniu omawianych zmian, które planowane jest od przyszłego roku, estoński CIT w 2022 roku z pewnością stanie się opcją bardziej dostępną dla szerszego grona podmiotów. Czas pokaże, ilu z nich w efekcie da się przekonać do przejścia na omawianą alternatywną formę opodatkowania dochodów.

Mateusz Rychlik, Menedżer w Zespole ds. CIT w KPMG w Polsce

Maciej Klimczak, Konsultant w Zespole ds. CIT w KPMG w Polsce