Jak określić w umowie o pracę kierowcy jego miejsce pracy i związane z tym prawo do diet z tytułu podróży służbowej?

Jednym z koniecznych elementów umowy o pracę jest określenie miejsca wykonywania pracy.

Pod pojęciem miejsca pracy należy rozumieć stały punkt w znaczeniu geograficznym, bądź pewien oznaczony obszar, strefę określoną granicami jednostki administracyjnej podziału kraju lub w inny dostatecznie wyraźny sposób, w którym ma nastąpić dopełnienie świadczenia pracy.

W świetle powyższego poglądu należy uznać, że skoro pracownik jest zatrudniony na stanowisku kierowcy, a jego praca polega na jazdach po terenie Polski i wyjazdach zagranicznych, to w zawartej z nim umowie o pracę jako miejsce wykonywania pracy można wskazać: „teren Rzeczypospolitej Polskiej oraz kraje Unii Europejskiej lub np. Europy”.

Jako przykład można wskazać wyrok Sądu Najwyższego z 19 marca 2008 r. (sygn. akt I PK 230/07), w którym stwierdzono, że pracownik, który nie ma stałego miejsca pracy, ponieważ z uwagi na charakter zatrudnienia swoje obowiązki wykonuje przemieszczając się po określonym obszarze, przebywa w delegacji służbowej od chwili, gdy celem realizacji swoich obowiązków opuszcza miejscowość będącą siedzibą jego pracodawcy. Zdaniem sądu, do takiego wniosku uprawnia treść art. 77⁵ § 1 Kodeksu pracy, zgodnie z którym delegacją służbową jest wykonywanie zadania poza miejscowością, w której jest siedziba pracodawcy, lub poza stałym miejscem pracy pracownika.

Jednak pogląd ten uległ modyfikacji. Otóż w uchwale 7 sędziów z 19 listopada 2008 r. (sygn. akt II PZP 11/08) Sąd Najwyższy uznał, że możliwe jest wskazanie jako miejsca pracy obszaru geograficznego, pod warunkiem że będzie on ściśle powiązany z obszarem aktywności zawodowej pracownika. To z kolei powoduje, że „kierowca transportu międzynarodowego odbywający podróże w ramach wykonywania umówionej pracy i na określonym w umowie obszarze jako miejsce świadczenia pracy nie jest w podróży służbowej w rozumieniu art. 77⁵ § 1 k.p”.

Zatem pracownik zatrudniony na stanowisku kierowcy, który w umowie o pracę jako miejsce wykonywania pracy ma określone np. „teren Rzeczypospolitej Polskiej oraz kraje Unii Europejskiej” i wykonuje poszczególne zadania (np. rozwozi towary) po tych krajach, nie jest w podróży służbowej i w związku z tym nie nabywa prawa to żadnych należności (świadczeń) pieniężnych z taką podróżą związanych.

W przedstawionym stanie faktycznym można więc jako miejsce wykonywania pracy wskazać np. „teren Rzeczypospolitej Polskiej”. Wówczas z tytułu jazdy po terenie kraju pracownikowi nie będą przysługiwały żadne należności z tytułu podróży służbowej – natomiast wyjazdy za granicę byłby podróżami służbowymi.

Natomiast jeżeli jako miejsce wykonywania pracy zostanie wskazany np. „teren Rzeczypospolitej Polskiej kraje oraz Unii Europejskiej”, to zarówno jazdy po terenie kraju, jak i po terenie Unii – nie będą podróżami służbowymi.

art. 29 § 1 pkt 2 i art. 77⁵ § 1  ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94)