Poszerzony skład NSA wypowie się w sprawie odzyskania VAT od inwestycji

Z wyroku Trybunału Sprawiedliwości UE z 29 września 2015 r. (sygn. akt C-276/14) i uchwały  NSA z 26 października 2015 r. (sygn. akt I FPS 4/15) wynika , że podatnikiem jest gmina, a nie jej jednostki ani zakłady budżetowe. Od 1 stycznia 2017 r. przepisy nakazały gminom, jej jednostkom i zakładom budżetowym obowiązkową centralizację rozliczeń w zakresie VAT.

Niektóre gminy chcą odzyskać VAT za okres sprzed centralizacji, zapłacony w związku z realizacją inwestycji przekazanych następnie swoim jednostkom i zakładom. Nie wiadomo, czy w takiej sytuacji potrzebna jest korekta za pięć lat wstecz, czy można tylko dokonać korekty od wybranej inwestycji.

Problem ten miał rozstrzygnąć NSA w uchwale. Jednak zamiast uchwały NSA przekazał składowi siedmiu sędziów do rozstrzygnięcia pytanie: czy w stanie prawnym obowiązującym przed 1 października 2016 r. jednostka samorządu terytorialnego, która w związku z wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 29 września 2015 r., sygn. C - 276/14  Gmina Wrocław przeciwko Ministrowi Finansów, chcąc zrealizować prawo określone w art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2017 r., poz. 1221) do odliczenia podatku naliczonego z faktur zakupowych związanych z realizacją inwestycji, które zostały przekazane nieodpłatnie jednostce budżetowej, zobowiązana jest dokonać korekt rozliczeń podatku łącznie wszystkich swych jednostek organizacyjnych i jednostki samorządu terytorialnego.

Uchwała miała rozstrzygnąć wątpliwości dotyczące sposobu dokonywania korekt rozliczeń VAT przez jednostki samorządu terytorialnego za okresy sprzed wejścia w życie tzw. ustawy centralizacyjnej, tj. przed 1 października 2016 r. Zdaniem organów podatkowych również w tym okresie, jeśli jednostka samorządowa decydowała się na złożenie korekt deklaracji, była zobowiązana scentralizować rozliczenia wszystkich swoich jednostek organizacyjnych (pomimo braku w tym okresie przepisu, który wprost nakazywałby taki sposób korekty).

Z perspektywy samorządów znacznie korzystniejsze było natomiast podejście, zgodnie z którym wobec braku odpowiednich przepisów możliwe było dokonanie centralizacji rozliczeń wyłącznie wybranych jednostek organizacyjnych,  w których realizowane były inwestycje umożliwiające odzyskanie nieodliczonego wcześniej podatku VAT.

Odmowa wydanie uchwały i przekazanie sprawy do rozpoznania przez poszerzony skład NSA oznacza przede wszystkim konieczność dalszego oczekiwania na merytoryczne rozstrzygnięcie tej bardzo istotnej dla wielu jednostek samorządowych kwestii.  Na stanowisko NSA oczekiwały zwłaszcza te samorządy, które dokonały „wybiórczej” centralizacji i obecnie toczą z organami podatkowymi spór, czy metoda ta była prawidłowa.

Wydaje się natomiast, że odmienna forma rozstrzygnięcia (wyrok 7 sędziów zamiast uchwały) w praktyce nie będzie miała większego znaczenia. Wprawdzie z formalnego punktu widzenia wyrok 7 sędziów nie ma mocy uchwały w kontekście innych postępowań w analogicznych sprawach (odstąpienie przez skład orzekający od wykładni przyjętej w uchwale  wymagałoby wystąpienia z wnioskiem o wydanie ponownej uchwały), jednak zapewne wyrok wydany w poszerzonym składzie NSA ostatecznie ukształtuje dalszą praktykę organów i sądów administracyjnych w powyższej kwestii.

Postanowienie NSA z 12 lutego 2018 r., sygn. akt I FPS 7/17