Tylko odszkodowania i zadośćuczynienia wolne od PIT

Odszkodowanie oraz zadośćuczynienie stanowią przychody wolne od PIT, natomiast odsetki od tych kwot stanowią przychody z innych źródeł, które należy wykazać w PIT-8C. Zwrot kosztów postępowania sądowego nie powoduje powstania przychodu.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 2014 r. poz. 1502), z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.

Odszkodowanie za nieuzasadnione wypowiedzenie umowy o pracę ustalane jest na podstawie art. 45 Kodeksu pracy, co oznacza, że będzie ono wolne od podatku dochodowego od osób fizycznych zgodnie z powyżej zacytowanym przepisem.

Również w oparciu o powyższy przepis zwolnione od PIT będzie zadośćuczynienie za krzywdę w związku z rozstrojem zdrowia powstałym na skutek mobbingu, gdyż jego wysokość jest ustalana w oparciu o art. 94³ § 3 Kodeksu pracy. Potwierdzają to organy podatkowe (zob. interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 20 sierpnia 2014 r., nr ITPB2/415-467/14/MU).

Jeśli zaś chodzi o odsetki od odszkodowania i zadośćuczynienia, to stanowić one będą przychody z innych źródeł, a nie przychody ze stosunku pracy zwolnione od PIT na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT.

Potwierdził to Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z 31 grudnia 2015 r., nr IPPB4/4511-1178/15-4/MS2, w której stwierdził m.in. „Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie przewiduje zwolnienia od podatku odsetek od ww. świadczeń – zwalnia od opodatkowania jedynie odszkodowania (zadośćuczynienia) i renty, tj. świadczenia polegające na naprawieniu szkody na rzecz poszkodowanego. Nie ma natomiast zastosowania do odsetek naliczonych za okres poprzedzający datę uprawomocnienia się orzeczenia w tej sprawie. Zatem odsetki zasądzone przez Sąd za nieterminową wypłatę odszkodowania pomimo że są wynikiem wypłaty odszkodowania na rzecz Wnioskodawcy, jako pracownika od swojego byłego pracodawcy, nie mogą być uznane za przychód ze stosunku pracy. (…) W konsekwencji, na gruncie przepisów ustawy przedmiotowe odsetki należy zakwalifikować do przychodów z innych źródeł, o których mowa w art. 20 ust. 1 w związku z art. 10 ust. 1 pkt 9 i podlegają opodatkowaniu na zasadach ogólnych według skali podatkowej”.

Skoro zatem zapłacone odsetki będą stanowiły przychody z innych źródeł dla byłego pracownika, to należy wystawić na tę okoliczność informację PIT-8C, a następnie przekazać ją jemu oraz właściwemu urzędowi skarbowego.

W powyżej zacytowanej interpretacji organ podatkowy odniósł się również do kwestii zwrotu kosztów postępowania sądowego, który uznał, iż w ogóle nie dochodzi do powstania przychodu, bo brak jest przysporzenia po stronie pracownika.

W interpretacji Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie uznał, że „(….) zwrócone na rzecz Wnioskodawcy koszty postępowania sądowego nie stanowią przysporzenia po stronie Wnioskodawcy i nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, ponieważ po stronie Wnioskodawcy w związku z dokonanym zwrotem nie nastąpiło realne przysporzenie majątkowe. Kwota ta stanowi jedynie zwrot poniesionych wcześniej wydatków - nie jest więc dochodem podlegającym opodatkowaniu. Dla celów podatkowych otrzymana kwota tytułem kosztów postępowania sądowego jest obojętna podatkowo. W konsekwencji, podmiot zwracający ten koszt nie ma obowiązku wykazywania tego kosztu w informacji PIT-8C, a tym samym Wnioskodawca opodatkowywania tej kwoty w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym je otrzymał”.