Sprawdź, kiedy rabat stanowi przychód beneficjenta

Tylko korzystanie na jednakowych warunkach z rabatów przy zakupie towarów lub usług przez nieograniczone grono osób nie powoduje powstania przychodu z tytułu świadczeń częściowo odpłatnych – tak wynika z wyroku NSA.

Sprawa dotyczyła spółki, która realizowała zadania własne gminy, polegało to na zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków. Przedsiębiorstwo przystąpiło do programu, którego celem była poprawa stanu wód powierzchniowych. W ramach programu spółka otrzyma dofinansowane do 45% kosztów kwalifikowanych inwestycji w formie bezzwrotnej dotacji. Po zakończeniu prac budowlanych i podłączeniu klienta do kanalizacji sanitarnej spółka wystawiała na niego fakturę VAT o wartości 100% poniesionych kosztów.

Po otrzymaniu dotacji spółka wystawiła klientowi korektę faktury, w której  skorygowała wartość podłączenia o kwotę wynikającą z dotacji. Spółka twierdziła, że rabat udzielony klientowi nie stanowi dla niego przysporzenia z tytułu nieodpłatnego świadczenia i tym samym nie będzie miała obowiązku wystawienia deklaracji PIT-8C. Organ podatkowy uznał stanowisko za niewłaściwe.

Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że podatnik będący osoba fizyczną, któremu obniżono cenę za podłączenie budynku do zbiorczego systemu kanalizacyjnego otrzymał nieodpłatne świadczenie. Z kolei dofinansowanie, czyli dotacja otrzymana przez spółkę, warunkowała obniżenie ceny, ale nie wiązała się z żadnym świadczeniem wzajemnym.  Obniżenie ceny w analizowanej sprawie było świadczeniem, które nie było ogólnie dostępne. Tak więc obniżenie należności odpowiada pojęciu „świadczenia częściowo odpłatnego”. W sprawie nie doszło do udzielenia rabatu. 

W zwykłej praktyce handlowej rabaty nie są niczym szczególnym, nie budą też wątpliwości podatkowych, bowiem dostępne są wszystkim klientom, po spełnieniu określonych warunków. Problem pojawia się, gdy krąg potencjalnych osób uprawnionych do rabatu zostaje w jakimś zakresie zawężony. Trzeba wówczas ustalić, kiedy dochodzi do skonkretyzowanego świadczenia na rzecz wybranych osób i czy przekroczono już granicę, jaka dzieli takie świadczenie od praktyk handlowych kierowanych do ogółu kontrahentów.

 Zgodzić trzeba się bowiem z twierdzeniem, że charakter nieodpłatnego świadczenia powoduje, że powinno mieć ono charakter wyjątkowy, dostępny tylko dla jednej osoby albo dla określonego kręgu podmiotów. W przeciwnym razie nie reprezentuje ono żadnej wartości rynkowej, a co za tym idzie  nie prowadzi do przysporzenia, gdyż każdy może w równym stopniu z niego skorzystać. Taki często stosowany przez przedsiębiorców środek marketingowy nie powoduje więc powstania przychodu.

 W analizowanej sprawie  krąg podmiotów był ograniczony (dotyczył mieszkańców z określonego obszaru). U osób tych nastąpiło przysporzenie – doszło do pomniejszenia wydatków z ich  majątku, jaki musieliby ponieść, gdyby nie udzielona obniżka.

Kwestią sporną jest zawsze określenie przesłanki, która będzie stanowiła ograniczenie kręgu uprawnionych na tyle konkretne, że powodujące niedostępność rabatu dla ogółu klientów.

Niewątpliwie ograniczeniem takim będzie przesłanka zatrudnienia u sprzedawcy. Korzystający z kierowanych tylko do nich rabatów pracownicy będą uzyskiwać przychody ze stosunku pracy.

Wystarczy jednak rozszerzyć zakres uprawnionych choćby o rodziny pracowników, aby uniknąć opodatkowania (por. interpretację ministra finansów z, nr IPPB2/4511-115/15-2/PW).

Nie będzie również powodowało powstania przychodu ograniczenie kręgu uprawnionych do klientów przedsiębiorcy (por. interpretację ministra finansów, nr ILPB1/415-671/11-2/AO), czy nabywców konkretnych towarów czy usług (por. interpretację ministra finansów, nr IPPB2/415-693/09-2/MG). Nie powoduje także powstania przychodu skierowanie rabatów tylko do kontrahentów osiągających pewien próg obrotu, każdy może bowiem nabyć towary pozwalające na uzyskanie rabatu (por. interpretację ministra finansów nr IPPB1/4511-655/15-2/EC).

Trudno jednak wskazać wprost inne przesłanki, które zawężają  krąg uprawnionych w sposób powodujący powstanie u nich przychodu - kwestii tej nie reguluje bowiem ustawa podatkowa.

Zwróćmy jednak uwagę, że w dotychczasowym orzecznictwie organy podatkowe wskazywały, że samo uzyskanie rabatu nie przesądza o powstaniu przychodu z nieodpłatnego świadczenia. Jest ono bowiem nie tyle przysporzeniem majątkowym, co po prostu obniżeniem ceny. Aby jednak to obniżenie miało charakter handlowy, musi być dostępne dla ogółu kontrahentów.

Polecamy też inne komentarze ekspertów:

• Sprawdź, czy opłaty za przejazd płatnymi drogami zaliczysz do kosztów tylko do wysokości kilometrówki

• 3 wskazówki niezbędne do bezbłędnego opodatkowania VAT sprzedaży posiłków
• Upewnij się, czy zwolnienie z podatku w ramach pomocy de minimis generuje przychód

Wyrok NSA z 2 lutego 2016 r., sygn. akt II FSK 3469/13