Czy po zmianach od 2024 roku dochody z funduszy kapitałowych nadal będą zwolnione od PIT

Minister Finansów 7 grudnia 2023 r. wydał interpretację ogólną (nr DD15.8202.1.2023) dotyczącą stosowania od 1 stycznia 2024 r. prawa do zwolnienia dochodów z tytułu udziału w funduszach kapitałowych wypłacanych podatnikowi na podstawie umów zawartych lub zapisów dokonanych przed 1 grudnia 2001 r.

Wydanie przedmiotowej interpretacji ogólnej ma związek ze zmianami w ustawie o PIT, które zaczną obowiązywać od 1 stycznia 2024 r. Chodzi o nowelizację tej stawy, dokonaną na mocy ustawy z 26 maja 2023 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2023 r. poz. 1059), czyli tzw. pakietu SLIM VAT 3. W ramach zmian, o których mowa, zostały zmodyfikowane zasady rozliczania zysków kapitałowych w PIT. Wprowadzono m.in. możliwość kompensaty dochodów i strat z inwestycji z funduszy kapitałowych z dochodami i stratami uzyskiwanymi z innych inwestycji kapitałowych (np. w akcje). Dotychczas nie było to dopuszczalne, ponieważ dochody z tytułu udziału w funduszach kapitałowych podlegały opodatkowaniu 19% zryczałtowanym podatkiem dochodowym, zgodnie z art. 30a ust. 1 pkt 5 ustawy PIT. Ryczałt ten co do zasady pobierały i przekazywały do urzędu skarbowego podmioty, które wypłacały należności (np. towarzystwa funduszy inwestycyjnych).  

Po zmianach dochody z umorzenia, odkupienia, wykupienia albo unicestwienia w inny sposób tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych nadal będą objęte 19% podatkiem, ale będzie się je łączyć z innymi dochodami z kapitałów pieniężnych (np. z opłatnego zbycia udziałów i akcji). Tak wynika z nowego brzmienia art. 30b ust. 1 pkt 5 ustawy o PIT. W ich wyniku inwestor będzie miał obowiązek samodzielnego wykazania dochodów i strat z funduszy kapitałowych, w zeznaniu PIT-38. Natomiast do niektórych świadczeń otrzymanych z dochodów funduszu kapitałowego nadal będzie miał zastosowanie 19% ryczałt, jednak tylko wtedy, gdy jego statut przewiduje wypłaty z tych dochodów jego uczestnikom bez umarzania, odkupywania, wykupywania albo unicestwiania w inny sposób tytułów uczestnictwa w takim funduszu (zmieniony art. 30a ust. 1 pkt 5 ustawy o PIT).  

Trzeba też podkreślić, że zgodnie z art. 52a ust. 1 pkt 3 ustawy PIT, dochody z tytułu udziału w funduszach kapitałowych, o których mowa w art. 30a ust. 1 pkt 5 ustawy PIT, wypłacane podatnikowi na podstawie umów zawartych lub zapisów dokonanych przez podatnika przed 1 grudnia 2001 r. – podlegają zwolnieniu od podatku dochodowego od osób fizycznych. Pomimo zmian w zakresie opodatkowania dochodów, o których mowa, jego brzmienie po 1 stycznia 2024 r. pozostaje identyczne jak w stanie prawnym obowiązującym do końca 2023 roku. W związku z tym mogą pojawić się wątpliwości, czy po tej dacie zwolnienie to nadal będzie miało do nich pełne zastosowanie. W nowym stanie prawnym niektóre takie dochody  będą bowiem podlegać opodatkowaniu na podstawie ww. art. 30b ust. 1 pkt 5 ustawy o PIT, który – w przeciwieństwie do art. 30a ust. 1 pkt 5 – nie został wskazany w tym przepisie. Kierując się zatem literalną wykładnią art. 52a ust. 1 pkt 3 ustawy PIT, można dojść do wniosku, że z początkiem 2004 roku część podatników utraciłaby prawo do przewidzianego w nim zwolnienia. 

Aby usunąć te wątpliwości, Minister Finansów wydał wskazaną na wstępie interpretację ogólną. Zajął w niej w tej kwestii stanowisko korzystne dla podatników. MF wyjaśnił m.in., że zmiana zasad opodatkowania dochodów z funduszy kapitałowych wprowadzona od 1 stycznia 2024 r. realizuje liczne postulaty zgłaszane przez inwestorów i instytucje finansowe. Przede wszystkim znowelizowane przepisy pozwalają na opodatkowanie realnego dochodu uzyskanego z inwestycji w fundusze kapitałowe w roku podatkowym, a w przypadku poniesienia straty możliwe będzie jej rozliczenie z innymi dochodami z kapitałów pieniężnych w danym roku podatkowym lub w kolejnych latach. Jej celem nie jest natomiast  pozbawienie ani ograniczenie nabytych przez podatników praw do zwolnienia dochodów na podstawie art. 52a ust. 1 pkt 3 ustawy PIT. W konsekwencji wypłacone podatnikowi po 31 grudnia 2023 r. dochody z tytułu udziału w funduszach kapitałowych na podstawie umów zawartych lub zapisów dokonanych przez niego przed 1 grudnia 2001 r. –  zarówno określone w art. 30a ust. 1 pkt 5, jak i określone w art. 30b ust. 1 pkt 5 znowelizowanej ustawy PIT – będą nadal podlegały zwolnieniu w zakresie, w jakim do 31 grudnia 2023 r. dochody określone w ww. art. 30a ust. 1 pkt 5 tej ustawy korzystały ze zwolnienia od podatku dochodowego na podstawie art. 52a ust. 1 pkt 3 ustawy PIT.