Zawiadomienie o zawieszeniu biegu terminu przedawnienia musi trafić do pełnomocnika

Uchwała NSA (sygn. akt I FPS 3/18) dotyczy zawieszenia biegu terminu przedawnienia ze względu na wszczęcie postępowania w sprawie o przestępstwo lub wykroczenie skarbowe. Jakie ma ona praktyczne konsekwencje dla podatników?

W uchwale tej NSA stwierdził, że dla skuteczności zrealizowania obowiązku wynikającego z art. 70c ustawy Ordynacja podatkowa zawiadomienie, o którym mowa w tym przepisie, należy doręczyć pełnomocnikowi, który został ustanowiony w postępowaniu kontrolnym lub podatkowym, nawet jeżeli zawiadomienia tego dokonuje organ podatkowy, przed którym nie toczy się żadne postępowanie z udziałem pełnomocnika strony. W sprawie tej skarżący podatnik podniósł zarzut naruszenia przez organy podatkowe zasad postępowania podatkowego, poprzez doręczenie zawiadomienia  o zawieszeniu biegu terminu przedawnienia, w związku ze wszczęciem postępowania karnego skarbowego jemu, a nie wyznaczonemu przez niego pełnomocnikowi.

Dowolności niedozwolonej, bo przecież zgodnie z brzmieniem art. 145 § 1 i 2 Ordynacji podatkowej pisma doręcza się stronie, a gdy strona działa przez przedstawiciela – temu przedstawicielowi. Jeżeli ustanowiono pełnomocnika, pisma doręcza się pełnomocnikowi pod adresem wskazanym w pełnomocnictwie.

Instytucja pełnomocnictwa została stworzona po to, by mocodawca mógł scedować na inną osobę obowiązki, od których sam chce się uwolnić bądź co najmniej do których spełnienia potrzebuje wsparcia. Nieprzestrzeganie przez organy przepisów prawa w zakresie dokonywania doręczeń pełnomocnikowi prowadzić może do istotnego pogorszenia sytuacji prawnej podatnika, np. poprzez dokonanie zastępczego doręczenia osobom takim jak dozorca czy administrator budynku.

Przywołana uchwała NSA nie jest pierwszym tego typu, wskazanym w orzecznictwie rozstrzygnięciem (np. wyrok NSA z 11.04.2017 r., sygn. I FSK 1453/15, wyrok WSA w Opolu z 28.12.2018 r., sygn. I SA/Op 335/18, wyrok WSA w Gliwicach z 8.06.2017 r., sygn. III SA/Gl 369/17, wyrok WSA w Bydgoszczy z 4.12.2013 r., sygn. I SA/Bd 775/13). Jasny i klarowny przekaz został zawarty zwłaszcza w uzasadnieniach dwóch orzeczeń, w tym Sądu Najwyższego:

„Jeżeli strona ustanowiła pełnomocnika, pisma doręcza się temu pełnomocnikowi. Przepis ten nakłada na organy prowadzące postępowanie obowiązek doręczania wszystkich pism procesowych ustanowionemu w sprawie pełnomocnikowi, zgodnie z przyjętą zasadą oficjalności doręczeń. W przepisie tym nie przewidziano żadnych wyjątków” (wyrok NSA z 8.11.2016 r., sygn. I GSK 97/15).

„Strona postępowania administracyjnego, ustanawiająca pełnomocnika ochrania się przed skutkami nieznajomości prawa, a jeżeli organ administracji pomija pełnomocnika w toku czynności postępowania administracyjnego, to niweczy skutki staranności strony w dążeniu do ochrony swych praw i interesów i otrzymanie takiej ochrony prawnej, jaką powinna ona uzyskać w państwie prawa” (postanowienie Sądu Najwyższego z 9.09.1993 r., sygn. III ARN 45/93).

Uchwała NSA z 18 marca 2019 r., sygn. I FPS 3/18

Sprawdź też:

• Upewnij się, czy ulgi podatkowe wymagają raportowania MDR