Wysoka cena opinii zabezpieczających. Sprawdź komentarz dotyczący klauzuli obejścia prawa

Krzysztof Szlaski

Autor: Krzysztof Szlaski

Dodano: 12 sierpnia 2016

Przedsiębiorcy, którzy chcą mieć pewność, że ich działania nie zostaną uznane za sztuczne i zmierzające do unikania opodatkowania, będą mogli wystąpić o opinię zabezpieczającą. Za taką opinię trzeba będzie zapłacić 20.000 zł. Poznaj komentarz Krzysztofa Szlaskiego, konsultanta w Dziale Doradztwa Podatkowego firmy audytorsko-doradczej Mazars.

W dniu 15 lipca 2016 roku weszła w życie ustawa z 13 maja 2016 r. o zmianie ustawy Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw zakładająca wprowadzenie nowego systemu walki z nadużyciami podatkowymi. 

Brak precyzyjnych definicji w nowelizacji Ordynacji podatkowej

Zgodnie z nową klauzulą generalną opisaną w art. 119a § 1: „Czynność dokonana w celu osiągnięcia korzyści podatkowej, sprzecznej w danych okolicznościach z przedmiotem i celem przepisu ustawy podatkowej, nie skutkuje osiągnięciem korzyści podatkowej, jeżeli sposób działania był sztuczny”. Kolejne przepisy określają precyzyjniej kryteria, jakimi kierować się będzie organ przy ocenie, czy sposób działania podatnika był „sztuczny” oraz podają definicje pojęcia „korzyści podatkowej” i „czynności”.

Niestety powyższe przepisy zawierają wiele sformułowań nieostrych, jak na przykład: „nieuzasadnionego dzielenia operacji”, „braku uzasadnienia ekonomicznego lub gospodarczego”, „stanu identycznego lub zbliżonego do stanu istniejącego przed dokonaniem czynności”, „ryzyka ekonomicznego lub gospodarczego przewyższającego spodziewane korzyści inne niż podatkowe”, co powoduje, że cała nowa regulacja jest bardzo ogólna.

Decyzję o zastosowaniu art. 119a wydaje minister właściwy do spraw finansów publicznych po przeprowadzeniu określonego w przepisach postępowania.

Jeśli w odpowiedniej decyzji minister uzna, że czynność dokonana została w celu ominięcia przepisów prawa podatkowego, określa podatek w wysokości, jaka byłaby naliczona gdyby czynność nie została dokonana.

Zdaniem eksperta

Połączenie tak wielu niedookreślonych zwrotów wraz ze wspomnianym luzem decyzyjnym Ministerstwa Finansów może zagrozić stabilności i pewności systemu podatkowego, a co za tym idzie może godzić w konstytucyjną zasadę demokratycznego państwa prawnego oraz zasadę zaufania do organów podatkowych.

Organy będą więc mogły podważyć legalność działań podatnika

Należy poza tym zauważyć, że aby zastosować klauzulę obejścia prawa musimy, zgodnie z jej treścią, powołać się na intencję stron jeszcze z okresu, kiedy klauzula generalna nie obowiązywała. Organy będą więc mogły podważyć legalność celu działań podatnika, które według poprzedniego stanu prawnego zostały uznane za zgodne z prawem. Możemy więc mieć do czynienia nie tylko z retrospektywnością skutków, lecz również z retroaktywnością oceny działań podatnika. Tego typu rozumowanie prowadzi do wniosku, że ustawodawca uznał, że obywatele powinni przewidywać możliwą zmianę kryteriów oceny skutków prawnych zdarzeń, które pojawiły się jeszcze przed wprowadzeniem nowych przepisów dotyczących obejścia prawa.

20.000 zł za opinię zabezpieczającą

Ustawodawca przewidział także regulacje mające łagodzić powyższe rygorystyczne założenia. Przede wszystkim przedsiębiorcy będą mogli wystąpić o opinię zabezpieczającą, która swoim działaniem ma przypominać indywidualne interpretacje prawa podatkowego, dając podatnikowi pewność jego działań podatkowych. Opinia nie będzie jednak tania, gdyż opłata przewidziana w Ordynacji podatkowej ustalona została na poziomie 20.000 zł.

Dodatkowo, aby w procesie odwoławczym od tej opinii wniosek nie był ponownie oceniany przez tych samych urzędników, powołana zostanie Rada ds. Unikania Opodatkowania, w której skład wchodzić będą przedstawiciele nauki prawa, sądownictwa, oraz przedstawiciel Krajowej Izby Doradców Podatkowych, co ma wprowadzić element fachowości w ocenie czynności przeprowadzanych przez podatników.

Na koniec należy jeszcze zaznaczyć, że wprowadzona klauzula obejścia prawa częściowo dubluje regulacje już istniejące i zawarte w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych, do których podatnicy nie przywiązywali do tej pory większej uwagi (np. art. 22c, który wyłącza stosowanie zwolnienia od podatku dla dywidend, jeśli: osiągnięcie dochodów z dywidend oraz innych przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych następuje w związku z zawarciem umowy lub dokonaniem innej czynności prawnej, lub wielu powiązanych czynności prawnych, których głównym lub jednym z głównych celów było uzyskanie zwolnienia od podatku dochodowego oraz jeśli czynności te, nie mają rzeczywistego charakteru, bo nie są dokonywane z uzasadnionych przyczyn ekonomicznych.)

Zdaniem eksperta

Wprowadzając klauzule obejścia prawa ustawodawca podszedł do tematu unikania opodatkowania jednak dużo szerzej, co na pewno będzie miało negatywne skutki dla podejmowania jakichkolwiek czynności gospodarczych przez podatników.

Krzysztof Szlaski

Autor: Krzysztof Szlaski

Konsultant w Dziale Doradztwa Podatkowego firmy audytorsko-doradczej Mazars
Nie ma jeszcze komentarzy do tego dokumentu.
Zaloguj się aby dodać komentarz
Poradnia 48h

Jeśli masz jakiekolwiek pytania skorzystaj z indywidualnej porady grona naszych wybitnych Ekspertów.