Ministerstwo Sprawiedliwości planuje zmiany w Kodeksie karnym skarbowym

Utrudnienie możliwości uniknięcia odpowiedzialności karnej za przestępstwa i wykroczenia skarbowe, m.in. poprzez uszczegółowienie zasad korzystania z instytucji czynnego żalu oraz wydłużenia okresów przedawnień przestępstw i wykroczeń skarbowych. To jedne z głównych założeń zmian w przepisach, które zostały zawarte w projekcie ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny skarbowy oraz niektórych innych ustaw – przygotowanym w resorcie sprawiedliwości.

Konieczność zmian autorzy projektu tłumaczą tym, ostatnia duża samoistna nowelizacja ustawy z 10 września 1999 r. – Kodeks karny skarbowy miała miejsce ponad 10 lat temu. Dokonano jej na podstawie ustawy z 28 lipca 2005 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny skarbowy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2005 r. poz. 1479). Późniejsze zmiany miały już charakter dostosowawczy i były dokonywane przy okazji nowelizacji innych gałęzi prawa, takich jak prawo celne czy podatkowe. W tym czasie zmieniła się również rzeczywistość społeczna oraz gospodarcza w Polsce, Europie i na świecie, a w ślad za tym metody oraz sposoby popełniania przestępstw i wykroczeń skarbowych, w wielu przypadkach mających charakter przestępczości transgranicznej i zorganizowanej. Twórcy projektu liczą na to, zaproponowane w nim zmiany pozwolą lepiej zabezpieczyć interesy finansowe budżetu państwa przed stratami wynikającymi z unikania opodatkowania, a także wyłudzania nienależnych zwrotów podatku.

Zmiany przewidziane w projekcie nowelizacji Kodeksu karnego skarbowego obejmują m.in.:

• modyfikację przesłanek skuteczności instytucji czynnego żalu w postępowaniu karnoskarbowym,
• rozszerzenie możliwości stosowania instytucji dobrowolnego poddania się odpowiedzialności, a także instytucji skazania bez rozprawy,
• rozszerzenie katalogu przypadków określonych w Kodeksie karnym skarbowym, gdy należy zniszczyć rzecz po orzeczeniu przez sąd przepadku (w tym również o zniszczenie urządzeń do produkcji wyrobów tytoniowych, suszu tytoniowego płynu do papierosów elektronicznych urządzenia i wyrobów nowatorskich oraz urządzeń do gier oraz automatów do gier),
• rozszerzenie katalogu przypadków, w których można orzec środek karny zakazu prowadzenia określonej działalności,
• wprowadzenie możliwości nadzwyczajnego obostrzenia kary w przypadkach przestępstw z art. 69b § 1 k.k.s. (np. dokonania wbrew przepisom ustawy dostawy wewnątrzwspólnotowej lub nabycia wewnątrzwspólnotowego wyrobów akcyzowych),
•  rezygnację z warunku częściowego wykonania kary, jako przesłanki nadzwyczajnego obostrzenia kary w przypadkach tzw. recydywy skarbowej specjalnej (art. 37 § 1 pkt 4 k.k.s.),
• rozszerzenie katalogu sytuacji, w których orzekany będzie przepadek towarów zakazanych lub objętych ograniczeniami – również w przypadkach nieumyślnego popełnienia czynu (np. nieumyślne nabycie tytoniu do palenia lub napojów alkoholowych),
• wydłużenie okresu przedawnienia karalności wykroczeń skarbowych oraz modyfikację zasad przedłużenia okresu przedawnienia karalności,
• urealnienie (podwyższenie) wysokości sankcji grożącej za uporczywe niewpłacanie w terminie podatku,
• ustanowienie sankcji za udostępnienie środków lub nieruchomości do urządzania lub prowadzenia gry losowej, gry na automacie lub zakładu wzajemnego bez wymaganej koncesji lub zezwolenia (do 360 stawek dziennych, a w wypadku mniejszej wagi – jak za wykroczenie skarbowe).

W ocenie autorów nowelizacji – ze względu na charakter i specyfikę projektowanych rozwiązań – wejście w życie projektowanej ustawy będzie wiązało się ze zwiększeniem obciążenia pracą sądów powszechnych, a także jednostek organizacyjnych Krajowej Administracji Skarbowej.

Nie przewidują oni natomiast jej znaczącego wpływu na funkcjonowanie przedsiębiorców. Przedsiębiorcy w ramach prowadzonej działalności powinni wziąć jednak pod uwagę zmiany wprowadzane projektowaną ustawą, w tym w szczególności: w zakresie wydłużonego okresu przedawnienia karalności niektórych przestępstw skarbowych i wykroczeń skarbowych, poinformowania pracowników o skutkach złożenia oświadczenia o zrzeczeniu się prawa własności zatrzymanych przedmiotów, czy wdrożenia środków ostrożności w stosunku do kontrahentów z branży gier hazardowych (np. stosowanie odpowiednich klauzul umownych).

Zgodnie z treścią omawianego projektu, ustawa nowelizująca Kodeks karny skarbowy ma wejść w życie po upływie miesiąca od dnia jej ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.

Źródło:

• projekt (z 3 marca 2022 r.) ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny skarbowy oraz niektórych innych ustaw.