Zmiany w rachunkowości przyniosą kolejne uproszczenia dla małych podmiotów

W ostatnich dwóch latach mieliśmy kilka nowelizacji prawa bilansowego, w tym dwie duże wynikające z dostosowania ustawy o rachunkowości do dyrektyw unijnych.

Kolejne zmiany zawiera projekt z 7 kwietnia 2016 r. i jest spowodowany koniecznością zaimplementowania regulacji dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/95/UE 22 października 2014 r zmieniającej dyrektywę 2013/34/UE w odniesieniu do ujawniania informacji niefinansowych i informacji dotyczących różnorodności przez niektóre duże jednostki oraz grupy (Dz. Urz. UE L 330 z 15.11.2014, s. 1).

Dyrektywa wprowadza zmiany, które rozszerzają zakresu informacji niefinansowych. Polega to na wprowadzeniu wymogu ujawniania w sprawozdaniu z działalności w formie oświadczenia na temat informacji niefinansowych minimum istotnych informacji dotyczących co najmniej zagadnień społecznych, pracowniczych, środowiska naturalnego, poszanowania praw człowieka oraz przeciwdziałania korupcji i łapownictwu (tzw. sprawozdawczość w zakresie społecznej odpowiedzialności biznesu raporty CSR).

W sprawozdaniu z działalności lub odrębnym oświadczeniu (art. 49b uor) jednostka będzie miała obowiązek ujawnienia m.in. następujących informacji:

• opis modelu biznesowego jednostki,
• kluczowe niefinansowe wskaźniki efektywności związane z działalnością jednostki,
• opis polityk stosowanych przez jednostkę w odniesieniu do zagadnień społecznych, środowiska naturalnego, poszanowania praw człowieka, przeciwdziałania korupcji i łapownictwu, opis rezultatów stosowania tych praktyk,
• opis procedur należytej staranności,
• opis istotnych ryzyk mogących wywierać niekorzystny wpływ na działalność jednostki w tym opis zarządzania tymi ryzykami.

Przy sporządzaniu jednostkowych sprawozdań finansowych obowiązek wykazywania dodatkowych informacji będzie dotyczył spółek kapitałowych, komandytowo-akcyjnych i jawnych lub komandytowych, gdzie wszyscy wspólnicy ponoszący nieograniczoną odpowiedzialność są krajowymi lub zagranicznymi spółkami kapitałowymi.  Będzie tak, jeśli w roku bieżącym i poprzednim przekroczone zostały w sprawozdaniu finansowym dwa progi:

• średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty – 500 osób
• suma aktywów bilansu – 85 mln zł
• suma przychodów netto ze sprzedaży produktów i towarów – 170 mln zł.

Przy sporządzaniu skonsolidowanych sprawozdań finansowych, w niektórych przypadkach, będzie konieczne zawarcie takich informacji w sprawozdaniu z działalności grupy.

Taki obowiązek będą miały m.in. jednostki dominujące będące jednostkami zaufania publicznego i pozostałe jednostki, które w sprawozdaniach za bieżący i poprzedni okres sprawozdawczy przekroczyły dwa z trzech progów przed dokonaniem włączeń konsolidacyjnych:

• średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty – 500 osób
• suma aktywów bilansu – 102 mln zł
• suma przychodów netto ze sprzedaży produktów i towarów – 204 mln zł.

Po dokonaniu włączeń konsolidacyjnych uwzględnia się progi wskazane przy sprawozdaniach jednostkowych.

Ministerstwo Finansów oszacowało, że zmiany te będą dotyczyć 290 jednostek.

Dla pozostałych podmiotów ważniejsze są zmiany wprowadzone przy okazji implementacji dyrektywy.

Najważniejsza z nich to taka, zgodnie z którą  jednostki tzw. małe będą mogły ustalać koszt wytworzenia produktu bez konieczności analizowania stopnia wykorzystania mocy produkcyjnych (art. 28 ust 4a uor).

Obecnie takie uproszczenie mogą stosować jednostki niepoddające swych sprawozdań badaniu przez biegłego rewidenta. Po zmianach to uproszczenie będzie także możliwe, jeśli jednostka będzie badana przez audytora.

Ważna zmiana dla wszystkich podmiotów to umożliwienie jednostkom przeniesienia określonych dowodów księgowych przed zatwierdzeniem sprawozdania finansowego na informatyczne nośniki danych (a nie jak dotychczas dopiero po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego). Jest to rozwiązanie ujednolicające przepisy z zakresu rachunkowości z przepisami podatkowymi dotyczącymi VAT.

Jednostki sektora finansów publicznych będą mogły stosować uproszczone zasady rachunkowości w ewidencji umów leasingu (zgodnie z przepisami podatkowymi). Aktualnie z uproszczenia tego mogą korzystać jednostki gospodarcze oraz jedynie jednostki samorządu terytorialnego (znowelizowanego art. 3 ust 6 uor).

Nowelizacja doprecyzowuje termin przeprowadzenia inwentaryzacji drogą porównania i weryfikacji wartości określonych składników bilansu. W praktyce pojawiało się bowiem wiele wątpliwości.

Nowelizacja wyjaśnia, że ten rodzaj inwentaryzacji musi być przeprowadzony na ostatni dzień roku obrotowego.

Projekt ustawy zawiera dodatkowo przepisy dostosowujące przepisy ustawy o rachunkowości do ustawy z 11 września 2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (Dz.U. z 2015 r. poz. 1844) i jej aktów wykonawczych w zakresie ustalania wyniku finansowego przez zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji oraz sporządzania przez biegłego rewidenta raportu z badania sprawozdania finansowego tych jednostek. W sprawozdaniu z działalności, jeśli jest sporządzane, powinny być zawarte informacje o powiązaniu danych z tego sprawozdania i sprawozdania finansowego.

Powyższe uproszczenia, jak wskazuje resort finansów przyczynią się do obniżenia kosztów prowadzenia rachunkowości w jednostkach.

Nowelizacja będzie obowiązywała od okresów sprawozdawczych rozpoczynających się od 1 stycznia 2017 r., ale dobrowolnie można ją wcześniej zastosować, co warto uczynić w przypadku uproszczeń.

Na koniec dodajmy, że wdrożenie dyrektywy w części dotyczącej nowych obowiązków sprawozdawczych, czyli  ujawniania polityki różnorodności zostanie wprowadzone w ramach zmian do rozporządzenia ministra finansów w sprawie informacji bieżących i okresowych przekazywanych przez emitentów papierów wartościowych oraz warunków uznawania za równoważne informacji wymaganych przepisami prawa państwa niebędącego państwem członkowskim.

Czytaj też:

• Od stycznia 2016 r. małe jednostki mogą stosować uproszczenia w ewidencji leasingu
• Nowelizacja ustawy o rachunkowości: zmiany w ewidencji amortyzacji kosztów prac rozwojowych
• Zmiany w ustawie o rachunkowości: nowe zasady amortyzacji wartości firmy

Etap legislacyjny:  projekt z 7 kwietnia 2016 r. o zmianie ustawy o rachunkowości – przekazany do opiniowania.