Tylko u nas: Wywiad z prezesem Zarządu Głównego Stowarzyszenia Księgowych w Polsce

Dzień dobry.

Dziękuję, że znalazł Pan dla nas czas. Przede wszystkim gratuluję objęcia funkcji prezesa Zarządu Głównego Stowarzyszenia Księgowych w Polsce (SKwP).

Chciałabym zapytać Pana w pierwszej kolejności o plany Stowarzyszenia na najbliższe lata?

Stowarzyszenie Księgowych w Polsce (SKwP) w swoim DNA ma przede wszystkim wsparcie księgowych. Misja Stowarzyszenia nie ulegnie większym zmianom w najbliższych latach, dlatego też nasza działalność w dalszym ciągu będzie skupiała się na kilku płaszczyznach. Po pierwsze, naszym celem będzie podtrzymanie dynamicznego rozwoju jako profesjonalnej firmy szkoleniowej z autorską ścieżką certyfikacji zawodowej księgowych.

Chcemy również nadal prowadzić działania skierowane do Członków SKwP, takie jak np. konsultacje z ekspertami, spotkania dyskusyjne i integracyjne, czy systematyczne dostarczanie fachowej wiedzy w Panelu Członkowskim. Zależy nam także na tym, aby dalej z pełnym zaangażowaniem reprezentować i wspierać wszystkich polskich księgowych. Dlatego będziemy kontynuować nasz udział w opiniowaniu projektów aktów prawnych, chcemy częściej wypowiadać się w mediach na tematy związane z zawodem księgowego. Wraz z Radą Naukową SKwP będziemy starali się przygotowywać księgowych do wyzwań, w tym wynikających ze stale rosnących oczekiwań otoczenia.

Niezwykle ważna dla nas jest promocja, rozwój i budowanie prestiżu zawodu księgowego, zwłaszcza wśród młodych osób. Dlatego też w najbliższych latach planujemy położyć większy nacisk na otwarcie naszej organizacji na nowości, w tym na korzyści związane z rozwojem technologicznym. W naszym planie dostrzegamy również znaczącą rolę środowiska akademickiego, z którym zamierzamy zdecydowanie silniej współpracować. Wierzymy, że nasz plan pozwoli na rozwój Stowarzyszenia. Liczymy na to, że dzięki naszym działaniom do zawodu zachęcimy więcej młodych osób.  

Bycie księgowym to dzisiaj spore wyzwanie, zwłaszcza, jeżeli weźmiemy pod uwagę liczbę i jakość wprowadzanych zmian. Jakie są problemy i obawy księgowych? Co księgowym ułatwia pracę, a co utrudnia? I jak stowarzyszenie zamierza wspierać księgowych?

Zmiana stała się codziennością księgowych, a sami księgowi stali się mistrzami adaptacji do nieustannie zmieniającego się środowiska legislacyjnego. Postrzeganie naszego zawodu jako spokojnej przystani dla osób introwertycznych, niechętnych zmianom, już od dawna nie jest aktualne. Współcześni księgowi z definicji muszą być otwarci na zmiany, przy czym na pewno nie chcą być testerami nieprzemyślanych rozwiązań prawnych. A niestety w ostatnich latach byli do tego zmuszeni.

Oprócz tego, źródłem niepotrzebnego stresu księgowych są oderwane od rzeczywistości poglądy, że sztuczna inteligencja sprawi, że podzielą oni los dinozaurów. Rozmawiając z członkami SKwP od kilku lat odnoszę wrażenie, że coraz więcej księgowych jest świadomych własnej wartości. To bardzo budujące.

Coraz więcej przedsiębiorców uświadamia sobie, jak trudne byłoby funkcjonowanie ich biznesu bez udziału profesjonalnie przygotowanych księgowych i nie sądzę, by wykorzystanie sztucznej inteligencji to zmieniło. Warto zaznaczyć, że podaż księgowych o wysokich kwalifikacjach w dalszym ciągu nie nadąża za popytem na rynku pracy. Dlatego też Stowarzyszenie intensywnie wspiera osoby wchodzące do zawodu, przygotowując je merytorycznie oraz ułatwiając integrację z księgowymi, którzy osiągnęli sukces w tym zawodzie.

Księgowe zwracają uwagę, że nie ma wsparcia dla księgowych z gmin, OPS itp. (samorządy czy budżetówka). Może Stowarzyszenie wspólnie z RIO z danego terenu mogłoby służyć wsparciem merytorycznym? Jak Pan to widzi?

Jak dotąd księgowi pracujący w sektorze finansów publicznych nie byli najbardziej aktywni w naszej organizacji. Nie udało nam się zdiagnozować przyczyn takiego stanu, ale oczywiście jesteśmy otwarci na wszystkie inicjatywy skierowane bezpośrednio do tej grupy księgowych. Warto pamiętać o tym, że wiele z działań podejmowanych przez SKwP ma charakter uniwersalny, dlatego też księgowi z sektora finansów publicznych na pewno mogą być ich beneficjentami.

Zastanowimy się także nad możliwością bezpośredniego wsparcia księgowych z sektora finansów publicznych, takich jak na przykład organizacja webinariów uwzględniających specyfikę ich pracy czy utworzenie klubów zrzeszających księgowych sfp.

Dzisiaj księgowy to nie tylko osoba, która zajmuje się rachunkowością. Co Pan o tym sądzi?

Przedsiębiorcy oczekują od księgowych pełnego wyręczenia ich z obowiązków „papierkowych”. To wygodne dla przedsiębiorcy podejście może okazać się niebezpieczne. Jest tak dlatego, że po pierwsze za wiele obowiązków odpowiedzialność ponoszą przedsiębiorcy (odpowiednio kierownictwo), a po drugie – księgowy nie musi (a nawet nie powinien) znać się na wszystkim.

Z jednej strony oczekiwanie od księgowego serwisu „all inclusive” jest nobilitujące dla księgowych, ponieważ zyskują monopol na „wiedzę tajemną” o wielu sprawach kluczowych dla jednostki. Nie można oczekiwać od księgowego, że będzie „ekspertem od wszystkiego, z czym nie radzi sobie szef”, czyli będzie jednocześnie prawnikiem, informatykiem, specjalistą od RODO, deklaracji śmieciowych itd. Dlatego zachęcamy księgowych do stawiania granic, tj. przestrzegania i egzekwowania zakresu swoich obowiązków.

Jaka, Pana zdaniem, jest przyszłość zawodu księgowego i jak zmieni się rola księgowego w firmie w najbliższych latach?

Dynamiczny rozwój narzędzi IT, z których księgowi szybko uczą się korzystać, będzie motorem zmian w naszym zawodzie. Jestem przekonany, że np. wdrożenie KSEF, po fazie zamieszania, przyczyni się do zwiększenia komfortu pracy księgowych.  Nie będzie na przykład potrzeby ręcznego przepisywania danych z dokumentów zakupowych. System informatyczny będzie podpowiadał sposób ujęcia zakupów w księgach (do celów bilansowych i podatkowych), a zadaniem księgowych będzie weryfikacja poprawności automatycznych zapisów.

Według mnie księgowi będą mogli przenieść ciężar swojej pracy na aspekty bardziej merytoryczne (a nie mechaniczne) takie jak na przykład komunikacja informacji do celów zarządczych (np. poprzez pulpity menedżerskie) czy przygotowanie informacji niefinansowych. Jedno jest pewne – księgowi z pewnością nie będą się w najbliższych latach nudzić.

Jakie umiejętności będą najbardziej przydatne u osoby zajmującej się księgowością?

W dalszym ciągu na pierwszym miejscu kluczowa będzie wiedza merytoryczna i umiejętność jej praktycznego wykorzystania, w tym podejmowania decyzji oraz profesjonalnego osądu. Uzupełnieniem „twardych” kompetencji są umiejętności komunikacji i współpracy. Księgowi są przyzwyczajeni do nieustannego poszerzania zakresu swoich umiejętności, co daje nam dużą przewagę w stosunku do innych profesji.

Jakiś czas temu resort finansów zapowiedział opracowanie systemu certyfikacji usług księgowych. Czy uważa Pan, że jest to potrzebne?

Stowarzyszenie w ubiegłym roku włączyło się do prekonsultacji Ministerstwa Finansów w zakresie zawodu księgowego. Uważaliśmy i nadal uważamy, że brak wymagań wejścia do tego odpowiedzialnego zawodu jest szkodliwy dla samych księgowych oraz dla bezpieczeństwa obrotu gospodarczego.

Od lat księgowi zwracali się do SKwP z apelem o zmiany w tym zakresie. Te apele nasiliły się szczególnie po deregulacji usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych. Wraz z Radą Naukową przeprowadziliśmy ogólnopolskie badania wśród przedsiębiorców i księgowych, które potwierdziły konieczność wprowadzenia zmian. Zaangażowanie SKwP w tę sprawę spotyka się z aprobatą części środowiska oraz z krytyką przeciwników zmian.

Ta krytyka wynika z niczym nieuzasadnionego przekonania, że SKwP dąży do monopolu w zakresie certyfikacji. Chciałbym, żeby to wybrzmiało – SKwP nie będzie dążyło do implementacji żadnych rozwiązań w zakresie zawodu, bez ich zaaprobowania przez środowisko księgowych na demokratycznych zasadach.

Naszym zdaniem jest poszukiwanie takich rozwiązań, które będą sprzyjały prestiżowi i rozwojowi zawodu, a jednocześnie nie będą stanowić istotnych obciążeń dla księgowych lub przedsiębiorców. Oznacza to, że temat jest dla nas ciągle aktualny i niezwykle ważny.

Jakich rozwiązań technologicznych oczekują księgowi?

Stabilnych, prostych, ułatwiających pracę i dostarczających wiarygodnych danych. Oczekują również rozwiązań, które będą elastyczne i zgodne z obowiązującym stanem prawnym. Zapewnienie tego ostatniego warunku nie zawsze jest łatwe.

Co Pan sądzi o wykorzystaniu sztucznej inteligencji w księgowości? Czy może przynieść korzyści? A może widzi Pan tu zagrożenia, jeśli tak, to jakie?

„Sztuczna inteligencja” (AI – artificial intelligence) to hasło, które aktualnie jest na ustach wszystkich profesji. Również księgowych. Należy pamiętać, że przynajmniej na razie jest to tylko narzędzie sterowane przez prawdziwą inteligencję księgowych. Jestem przekonany, że w ciągu kilku najbliższych lat większość zapisów księgowych będzie dokonywana przez narzędzia korzystające ze sztucznej inteligencji, a zadaniem księgowych będzie ich weryfikacja.

Już obecnie narzędzia te doskonale sprawdzają się jako wspomaganie przy redagowaniu różnych raportów, na przykład sprawozdania z działalności czy raportów zarządczych. O tym, że temat jest niezwykle aktualny może świadczyć ankieta, o której SKwP informuje na swojej stronie internetowej. W tym miejscu pragnę zachęcić wszystkich księgowych, by ocenili szanse i zagrożenia związanie z AI w pracy księgowego.

Co by Pan na koniec doradził młodym ludziom, którzy stoją przed wyborem swojej ścieżki zawodowej? Czy warto zostać księgowym?

Jako zadeklarowany miłośnik rachunkowości i księgowych chyba nie jestem obiektywny… Rozmawiając z młodymi ludźmi, na przykład w średniej szkole, mówię zwykle, że z zawodem księgowego wiąże się wiele mitów, z którymi należy się rozprawić. Przykładem takich mitów jest stwierdzenie, że zawód jest nudny. Nie znam żadnego księgowego, który by to potwierdził. Nasza praca oczywiście może wydawać się nudna, ale tylko dla osoby, która nie ma o niej pojęcia.

Innym mitem jest teza, że zawód księgowego jest tylko dla kobiet. W naszym zawodzie Pań jest zdecydowanie więcej – to fakt, ale dla Panów również pracy nie zabraknie. Prowadząc zajęcia na kierunku finanse i rachunkowość w ostatnich latach miałem okazję zaobserwować zwiększające się zainteresowanie zawodem księgowego właśnie ze strony studentów płci męskiej.

Mam również świadomość, że chociaż zawód księgowego zwykle nie jest zawodem pierwszego wyboru młodych osób (bo inne wydają się im bardziej atrakcyjne), to z pewnością jest to zawód perspektywiczny, dający możliwość nieustannego rozwoju oraz gwarantujący satysfakcjonujący status społeczny i finansowy.

Dziękuję za rozmowę

Rozmawiała

Sylwia Maliszewska

redaktor prowadzący Portalu FK

dr hab. Stanisław Hońko, prezes Zarządu Głównego Stowarzyszenia Księgowych w Polsce w kadencji 2023-2026, profesor w Katedrze Rachunkowości Uniwersytetu Szczecińskiego, przewodniczący Rady Naukowej Instytutu Ekonomii i Finansów, członek Komitetu Standardów Rachunkowość, doradca podatkowy, wykładowca i ekspert SKwP, autor licznych publikacji