Rozszerzenie działalności o komis i lombard - dokumentacja, ewidencja, skutki podatkowe

Autor: Krzysztof Rustecki

Dodano: 19 listopada 2010
Pytanie: Chciałbym rozszerzyć działalność o komis i lombard. Jakie dokumenty i ewidencje powinny być prowadzone w takiej działalności? Jakie w związku z tym należy płacić podatki i od czego? Czy w tego rodzaju działalności lepiej być płatnikiem VAT, czy lepiej korzystać ze zwolnienia?
Odpowiedź:

Zgodnie z art. 765 Kodeksu cywilnego przez umowę komisu przyjmujący zlecenie (komisant) zobowiązuje się za wynagrodzeniem (prowizja) w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do kupna lub sprzedaży rzeczy ruchomych na rachunek dającego zlecenie (komitenta), lecz w imieniu własnym.

Przyjęcie towaru w komis a koszty uzyskania przychodów

W zakresie podatku dochodowego przyjęcie towaru w komis nie powoduje powstania kosztów uzyskania przychodów z tytułu nabycia, ponieważ komisant nie ponosi żadnych wydatków z tego tytułu, gdyż faktycznie tego towaru nie nabywa.

Zapamiętaj! Przychodem może więc być tylko część kwoty należnej, którą nabywca uiszcza za nabycie towaru. Tą kwotą należną komisantowi może być tylko prowizja komisowa.

Kwotę należną uzyskanej w danym miesiącu prowizji pomniejszonej o podatek od towarów i usług ze sprzedaży komisowej należy wpisać do księgi przychodów i rozchodów jako przychód.

Obowiązek podatkowy w podatku dochodowym

Obowiązek ten powstaje w momencie sprzedaży towaru, ponieważ komitentowi przysługuje należność za sprzedany towar, a komisantowi należna prowizja z tytułu wykonania zobowiązania umownego. Podstawą opodatkowania u komisanta będzie kwota prowizji zmniejszona o kwotę VAT od tej prowizji.

Przyjęty przez komisanta od komitenta towar w celu sprzedaży na warunkach umowy komisu pozostaje nadal własnością komitenta, aż do czasu sprzedaży go nabywcy.

U komisanta jest on towarem obcym - obcym składnikiem majątku.

Na podstawie § 27 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz.U. nr 152, poz. 1475 z 2003 r. ze zm.) podatnicy są obowiązani do sporządzenia i wpisania do księgi spisu z natury:

  • towarów handlowych,
  • materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych,
  • półwyrobów,
  • produkcji w toku,
  • wyrobów gotowych,
  • braków i odpadów
- zwanego dalej „spisem z natury”, na 1 stycznia, na koniec każdego roku podatkowego, na dzień rozpoczęcia działalności w ciągu roku podatkowego, a także w razie zmiany wspólnika, zmiany proporcji udziałów wspólników lub likwidacji działalności.

Zgodnie z § 28 ust. 3 tego rozporządzenia spis natury powinien również obejmować towary obce znajdujące się w zakładzie podatnika, lecz nie podlegają one wycenie, wystarczające jest ilościowe ich ujęcie w spisie towarów z podaniem, czyją stanowią własność. Towar ten nie podlega zaewidencjonowaniu jako koszt w podatkowej księdze przychodów i rozchodów. Po sprzedaży przychodem komisanta będzie jedynie kwota prowizji lub inne wynagrodzenie za wykonanie usługi.

Wydanie towarów przez komitenta na rzecz komisanta - moment powstania obowiązku podatkowego

Przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również wydanie towarów na podstawie umowy komisu: między komitentem a komisantem, jak również wydanie towarów przez komisanta osobie trzeciej.

W przypadku wydania towarów przez komitenta na rzecz komisanta, o którym mowa w art. 7 ust. 1 pkt 3 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2004 r. nr 54, poz. 535 ze zm., dalej: ustawy o VAT), obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania przez komitenta zapłaty za wydany towar, nie później jednak niż w ciągu 30 dni od dostawy towarów dokonanej przez komisanta (art. 19 ust. 16a ustawy o VAT).

Fakturę z tego tytułu wystawia się nie później niż z chwilą powstania obowiązku podatkowego. Nie może być jednak wystawiona wcześniej niż 30. dnia przed powstaniem obowiązku podatkowego, co wynika z § 11 rozporządzenia Ministra Finansów z 28 listopada 2008 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 212, poz. 1337 ze zm.).

Zapamiętaj! Reasumując, komitent (będący podatnikiem VAT) powinien zgodnie z ww. przepisami wystawić fakturę VAT z podatkiem należnym, który u komisanta stanowi podatek naliczony. Komisant wydając towar osobie trzeciej w wykonaniu umowy komisu powinien również udokumentować to wystawioną przez niego fakturą VAT.

Podstawa opodatkowania czynności wynikających z umowy komisu

Według art. 30 ust. 1 pkt 2 i pkt 3 ustawy o VAT podstawę opodatkowania czynności wynikających z umowy komisu stanowi dla:

  • komisanta: kwota należna z tytułu dostawy towarów, pomniejszona o kwotę podatku - w przypadku dostawy towarów osobie trzeciej, na rachunek komitenta,
  • komitenta: kwota należna pomniejszona o kwotę prowizji komisanta, pomniejszona o kwotę podatku - w przypadku dostawy towarów dla komisanta.

Zwolnienie z  ewidencji za pomocą kasy fiskalnej

Zgodnie z § 3 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Ministra Finansów z 23 grudnia 2009 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz.U. nr 224, poz. 1797) zwalnia się z obowiązku ewidencjonowania do 31 grudnia 2010 r. podatników, u których kwota obrotu z działalności, o której mowa w art. 111 ust. 1 ustawy o VAT (sprzedaży dla osób fizycznych nie prowadzących działalności gospodarczej i rolników ryczałtowych), nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym kwoty 40.000 zł i jeżeli wcześniej nie powstał wobec nich obowiązek ewidencjonowania.

Przekroczenie kwoty obrotów w wysokości 40.000 zł z działalności, o której mowa w art. 111 ust. 1 ustawy o VAT (sprzedaży dla osób fizycznych nie prowadzących działalności gospodarczej i rolników ryczałtowych). Zwolnieni z obowiązku ewidencjonowania do 31 grudnia 2010 r. są również podatnicy rozpoczynający sprzedaż w 2010 r., z tym, że w przypadku przekroczenia kwoty obrotów w wysokości 20.000 zł, z działalności, o której mowa w art. 111 ust. 1 ustawy o VAT (sprzedaży dla osób fizycznych nie prowadzących działalności gospodarczej i rolników ryczałtowych), zwolnienie obowiązuje do dnia przekroczenia tej kwoty (§ 3 ust. 5 ww. rozporządzenia).

Co podlega ewidencji?

Zgodnie z § 7 ust. 7 rozporządzenia Ministra Finansów z 29 listopada 2008 r. w sprawie kryteriów i warunków technicznych, którym muszą odpowiadać kasy rejestrujące oraz warunków stosowania tych kas przez podatników (Dz.U. nr 212, poz. 1338) podatnicy prowadzący ewidencję przy zastosowaniu kas, u których podstawą opodatkowania jest kwota prowizji lub inna postać wynagrodzenia za wykonywane usługi w ramach umowy agencyjnej, zlecenia, pośrednictwa lub innych umów o podobnym charakterze albo też marża, ewidencjonują na potrzeby obliczenia osiąganego przez nich obrotu oraz kwot podatku należnego całą wartość sprzedaży własnej oraz prowadzonej na rzecz lub w imieniu innych podatników.

Na podstawie § 4 ust. 1 pkt 5 ww. rozporządzenia zwolnień z obowiązku ewidencjonowania za pomocą kasy  nie stosuje się, bez względu na wysokość osiąganych obrotów, m.in. przy dostawie:

  • sprzętu radiowego, telewizyjnego i telekomunikacyjnego, z wyłączeniem lamp elektronowych i innych elementów elektronicznych oraz części do aparatów i urządzeń do operowania dźwiękiem i obrazem, anten (PKWiU ex 26 i ex 27.90),
  • sprzętu fotograficznego, z wyłączeniem części i akcesoriów do sprzętu i wyposażenia fotograficznego (PKWiU ex 26.70.1)
oraz przy dostawie wyrobów z metali szlachetnych lub z udziałem tych metali, która nie może korzystać ze zwolnienia od podatku, o którym mowa w art. 113 ust. 1 i 9 ustawy o VAT.

W przypadku, gdy nabywcami towarów są osoby fizyczne nie prowadzące działalności gospodarczej, faktury wystawia się na ich żądanie (art. 106 ust. 4 ustawy o VAT). Według zaś § 19 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z 26 sierpnia 2003 r. w sprawie podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz.U. nr 152, poz. 1475 ze zm.) zapisy w księdze dotyczące przychodów ze sprzedaży usług są dokonywane na podstawie wystawionych faktur, a w przypadku sprzedaży nieudokumentowanej fakturami - na podstawie wystawionego na koniec dnia dowodu wewnętrznego, w którym w jednej kwocie wykazana jest wartość tych przychodów za dany dzień, o ile nie jest prowadzona ewidencja sprzedaży lub ewidencja przy zastosowaniu kas rejestrujących.

Podatnik prowadzący podatkową księgę przychodów i rozchodów, bez względu na rodzaj prowadzonej działalności, a więc również przy działalności komisowej czy lombardowej, prowadzi ewidencję środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych i ewidencję wyposażenia. Natomiast w przypadku prowadzenia lombardu dodatkowo wymagana jest ewidencja pożyczek i zastawionych rzeczy.

Na podstawie § 6 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz.U. nr 152, poz. 1475 ze zm.) podatnicy wykonujący działalność w zakresie udzielania pożyczek pod zastaw (prowadzenia lombardów) - są obowiązani prowadzić również ewidencję pożyczek i zastawionych rzeczy.

Ewidencja ta powinna zawierać co najmniej następujące dane:

  • numer kolejny wpisu,
  • imię i nazwisko pożyczkobiorcy,
  • adres,
  • datę udzielenia pożyczki,
  • kwotę udzielonej pożyczki,
  • wysokość umówionych odsetek w złotych,
  • opis zastawionej rzeczy i jej wartość rynkową,
  • termin zwrotu pożyczki wraz z odsetkami,
  • datę i kwotę zwróconej pożyczki wraz z odsetkami,
  • datę zwrotu zastawionej rzeczy,
  • datę sprzedaży rzeczy i kwotę należną z tytułu tej sprzedaży,
  • kwotę prowizji stanowiącej wartość spłaconych odsetek lub różnicę między kwotą uzyskaną ze sprzedaży zastawionej rzeczy a kwotą udzielonej pożyczki.
Ponadto zgodnie z objaśnieniami do kolumny 7 pkpir w przypadku prowadzenia działalności polegającej na udzielaniu pożyczek pod zastaw (w lombardach) w kolumnie 7 wpisuje się na koniec miesiąca kwotę prowizji stanowiącą wartość spłaconych w danym miesiącu odsetek lub różnicę między kwotą uzyskaną ze sprzedaży zastawionych rzeczy a kwotą udzielonych pożyczek.

VAT - warunki skorzystania ze zwolnienia

Na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o VAT zwalnia się od podatku podatników, u których wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 50.000 zł (limit w tej wysokości obowiązywał w 2009 r.). Jeżeli wartość sprzedaży u podatników zwolnionych od podatku na podstawie ust. 1 przekroczy tę kwotę, zwolnienie to traci moc w momencie przekroczenia tej kwoty. Obowiązek podatkowy powstaje z momentem przekroczenia tej kwoty, a opodatkowaniu podlega nadwyżka sprzedaży ponad tę kwotę (art. 113 ust. 5 ustawy o VAT).

Na podstawie art. 2 ustawy z 2 grudnia 2009 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług podwyższono roczny limit obrotu uprawniający do zwolnienia podmiotowego z 50.000 zł na 100.000 zł w 2010 r., a w 2011 r. na 150.000 zł.

I tak, kwotę limitu uprawniającego do zwolnienia podmiotowego, dla 2010 r. przyjęto się w wysokości 100.000 zł. W 2010 r. podatnicy, u których łączna wartość sprzedaży opodatkowanej w 2009 r. była wyższa niż 50.000 zł i nie przekroczyła 100.000 zł, mogą skorzystać ze zwolnienia pod warunkiem pisemnego zawiadomienia o tym zamiarze naczelnika urzędu skarbowego w terminie do 15 stycznia 2010 r.

Także podatnicy, którzy rozpoczęli w 2009 r. wykonywanie czynności podlegających opodatkowaniu i u których łączna wartość sprzedaży, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej, przekroczyła 50.000 zł a nie przekroczyła 100.000 zł, mogą skorzystać ze zwolnienia pod warunkiem pisemnego zawiadomienia o tym zamiarze naczelnika urzędu skarbowego w terminie do 15 stycznia 2010 r.

A zatem dla skorzystania z tego zwolnienia w ww. przypadkach niezbędne jest złożenie pisemnego zawiadomienia o tym zamiarze naczelnika urzędu skarbowego w terminie do 15 stycznia 2010 r.

Zapamiętaj! Od 1 stycznia 2011 r. przepis art. 113 ust. 1 ustawy o VAT będzie zwalniał od podatku podatników, u których wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 150.000 zł. Do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku. W 2011 r. podatnicy, u których łączna wartość sprzedaży opodatkowanej w 2010 r. była wyższa niż 100.000 zł, a nie przekroczyła 150.000 zł, będą mogli skorzystać ze zwolnienia pod warunkiem pisemnego zawiadomienia o tym zamiarze naczelnika urzędu skarbowego w terminie do 15 stycznia 2011 r.

Również podatnicy rozpoczynający w 2010 r. wykonywanie czynności podlegające opodatkowaniu, u których łączna wartość sprzedaży, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej, przekroczyła 100.000 zł i nie przekroczyła 150.000 zł, mogą skorzystać ze zwolnienia pod warunkiem pisemnego zawiadomienia o tym zamiarze naczelnika urzędu skarbowego w terminie do 15 stycznia 2011 r.

Trzeba mieć jednak na uwadze, że powyższego zwolnienia nie stosuje się do m.in. do podatników dokonujących dostaw wyrobów z metali szlachetnych lub z udziałem tych metali (art. 113 ust. 13 pkt 1 lit. a ustawy o VAT). Jeżeli zatem będzie Pan sprzedawał takie towary, to nie może Pan korzystać ze zwolnienia z VAT.

Zarówno wynagrodzenie z tytułu pożyczki lombardowej (prowizja), jak i sprzedaż towarów w związku z działalnością komisową czy lombardową podlega opodatkowaniu VAT (choć możliwe jest opodatkowanie tylko marży - art. 120 ustawy o VAT). Będąc czynnym podatnikiem VAT może Pan odliczyć VAT od zakupów związanych z tą działalnością, np. dotyczących czynszu za lokal czy dostawy energii itp.

Z drugiej strony opodatkowanie VAT zmniejsza otrzymaną przez Pana prowizję z tytułu pożyczki lombardowej, jak również zysku ze sprzedaży zastawionych towarów oraz może wpływać na wzrost ceny tych towarów. Jeżeli zaś nabywać zaś Pan będzie te towary od osób fizycznych nie prowadzących działalności gospodarczej, to nie będzie z tego tytułu podatku naliczonego (w przypadku sprzedaży towarów opodatkowanych marżą nie ma też możliwości odliczenia VAT od zakupów tych towarów, nie dotyczy to jednak odliczenia VAT od zakupów związanych z funkcjonowaniem firmy).

Tak zatem są przesłanki za, jak i przeciw zwolnieniu z VAT. Należałoby zatem spróbować dokonać rozliczenia na podstawie przewidywanych obrotów, w tym również z opodatkowania tylko marży w przypadku sprzedaży towarów używanych i zakupów związanych z działalnością lombardu bądź komisu, czy zwolnienie to będzie korzystne.

Zapamiętaj! Umowa lombardowa, tak jak i umowa komisu, nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Interpretacja Indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 15 kwietnia 2009 r., Sygnatura ILPP2/443-86/09-4/ISN

Stan faktyczny

Wnioskodawca zawarł umowy komisu ze sklepami na sprzedaż określonej grupy towarów (nowych), w ramach których komisant zobowiązał się do sprzedaży towarów komisowych w imieniu własnym, lecz na rachunek komitenta. Zgodnie z postanowieniami umowy komisu wzajemne rozliczenie sprzedaży dokonywane jest poprzez obniżenie sumy uzyskanej przez komisanta ze sprzedaży o kwotę prowizji, w rezultacie czego zainteresowany uzyskuje sumę już pomniejszoną o kwotę należnej prowizji. Spółka wystawia na rzecz komisanta fakturę na sumę ostatecznej ceny sprzedaży pomniejszonej o kwotę prowizji, w ciągu 7 dni od daty wydania towaru. Wyliczenie wysokości podatku należnego następuje na podstawie raportów sprzedaży otrzymywanych od komisanta zawierających informację o faktycznej ilości sprzedanych towarów. Raport sprzedaży komisant przekazuje komitentowi nie później niż 30 dni od dnia dokonania dostawy towarów przez komisanta na rzecz osoby trzeciej. Czy komisant powinien wystawić fakturę VAT na kwotę prowizji uzyskanej ze sprzedaży komisowej?”.

Stanowisko organu podatkowego

Co do zasady, komitent wydając towar komisantowi powinien wystawić fakturę VAT z podatkiem należnym, który u komisanta stanowi podatek naliczony. Komisant wydając towar osobie trzeciej w wykonaniu umowy komisu powinien również udokumentować to wystawioną przez niego fakturą VAT. Przy czym dla komisanta podstawę opodatkowania stanowi - kwota należna z tytułu dostawy towarów, pomniejszona o kwotę podatku - w przypadku dostawy towarów osobie trzeciej, na rachunek komitenta(…). Organ stwierdził, iż komisant nie powinien wystawiać faktury VAT na kwotę prowizji uzyskanej ze sprzedaży komisowej, gdyż jak wynika z cyt. powyżej przepisu, podstawą opodatkowania jest dla niego kwota należna z tytułu dostawy towarów pomniejszona o kwotę podatku”.

Autor:

Krzysztof Rustecki, konsultant podatkowy

Tekst opublikowany: 

31 października 2010 r.

Nie ma jeszcze komentarzy do tego dokumentu.
Zaloguj się aby dodać komentarz