Jak zaksięgować w spółce komandytowej uchwałę o pokryciu straty i późniejsze wniesienie dopłat

W przypadku spółki komandytowej, podobnie jak w przypadku spółki jawnej powinniśmy raczej mówić o udziale w pokryciu strat niż wnoszeniu dopłat do spółki.

Ustawa z 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz.U. z 2000 r. nr 94, poz. 1037 ze zm.), dalej: ksh, w przepisach poświęconych spółce komandytowej nie mówi wprost o pokrywaniu strat, ale art. 103 ksh odsyła nas do regulacji spółki jawnej. A tam z kolei w art. 51 ksh jest wskazane, iż każdy wspólnik ma prawo do równego udziału w zyskach i uczestniczy w stratach w tym samym stosunku bez względu na rodzaj i wartość wkładu. Warto jednak podkreślić iż na podstawie art. 51 § 3 ksh umowa spółki może zwolnić wspólnika od udziału w stratach a na podstawie art. 123 § 3 ksh w razie wątpliwości komandytariusz uczestniczy w stracie jedynie do wartości umówionego wkładu.

Wspólnicy postanawiając o pokryciu strat spółki komandytowej postanowili, iż należy zaksięgować to zdarzenie jako powstanie należności spółki od wspólników zapisem:

• Wn Pozostałe rozrachunki - rozrachunki ze wspólnikami,
• Ma Rozliczenie wyniku finansowego - rozliczenie straty za 2010 r.

Księgowanie powinno być pod datą uchwały wspólników. Brak określenia terminu wpłaty powoduje, iż spółka nie będzie miała roszczenia o odsetki z tytułu nieterminowej zapłaty.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit k ustawy z 9 września  2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz.U. z 2010 r. nr 101, poz. 649 ze zm.), dalej: upcc oraz art. 1 ust. 3 pkt 1 tej samej ustawy wnoszenie pieniędzy do spółki osobowej podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych w wysokości 0,5% kwoty dopłat.

Należny podatek od czynności cywilnoprawnych od dopłat zalicza się do kosztów działalności operacyjnej i ujmuje w księgach rachunkowych zapisem:

• Wn Podatki i opłaty lub konto zespołu 5,
• Ma Rozrachunki publicznoprawne.

Jeśli chodzi o kwestię zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów to sprawa jest kontrowersyjna.

Dzięki dopłatom na pokrycie straty spółka może pozyskać środki na działalność gospodarczą, z której generowane są przychody. Koszty poniesione przez spółkę z o.o. w związku z otrzymaniem dopłat od wspólników powinny być zaliczane do kosztów uzyskania przychodów, bo między ich poniesieniem a osiąganiem przychodu z działalności istnieje pośredni związek. Ale nie znajduje to zawsze odzwierciedlenia w interpretacjach podatkowych.

WSA w Warszawie w wyroku z 28 lutego 2008 r., sygn. akt III SA/Wa 1982/07, orzekł: „Warunkiem zakwalifikowania pewnych wydatków jako tak pojmowanego kosztu jest ich celowe ponoszenie przez podatnika dla osiągnięcia przychodów”. Ustawodawca nieprzypadkowo posłużył się pojęciem „przychodów”, a nie „przychodu”. Liczba mnoga, w której użyto tego słowa, wskazuje, że aby jakiś wydatek uznać za koszt w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy, nie trzeba wykazywać zależności między nim, a powstaniem lub powiększeniem konkretnego, poddającego się kwantyfikacji (mierzalnego) przychodu (…).

I w innym wyroku (…) kosztami uzyskania przychodów są wszelkie racjonalne i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą zmierzającą do stworzenia, zabezpieczenia i zachowania źródła przychodów - tak np. w wyrokach NSA z 13 marca 1998 r., SA/Lu 230/97 (niepubl.) i z 12 września 1999 r., I SA/Wr 482/97 (niepubl.). (…)

Ale już z interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 9 czerwca 2008 r., nr IP-PB3-423-424/08-2/ER oraz Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 22 grudnia 2008 r., nr IBPB3/423-863/08/BG wprawdzie dotyczącej dopłat w spółce z o.o., ale także dopłat do spółki wynika, że nie można pcc zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów: „(…) wydatki poniesione przez Spółkę, a związane z wniesioną dopłatą, takie jak koszty obsługi prawnej, czy zapłata podatku od czynności cywilnoprawnych, nie mogą stanowić kosztów uzyskania przychodów, o których mowa w art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, gdyż są związane z przychodem niepodlegającym opodatkowaniu podatkiem dochodowym”.

Z kolei inna interpretacja indywidualna IPPB1/415-792/08-2/TS z 12 września 2008 r. Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie mówi:  „Powołany wyżej art. 23 nie wymienia podatku od czynności cywilnoprawnych ani innych kosztów zmiany umowy spółki jawnej jako wydatków, których nie uważa się za koszty uzyskania przychodów. Natomiast poniesienie ww. wydatków ze środków spółki komandytowej należy traktować jako podatkowo obojętne, gdyż jak wykazano, zostały one poniesione w związku z przychodami wspólnika z praw majątkowych, nie zaś w związku z przychodami z działalności gospodarczej Spółki”.

Z kolei w księgach spółki z o.o. także pod datą uchwały wspólników należy zaksięgować:

• Wn Koszty finansowe,
• Ma Pozostałe rozrachunki