Przepisy o podatku cukrowym zostaną znowelizowane

Resort rolnictwa opracował projekt ustawy zmieniającej ustawę z 11 września 2015 r. o zdrowiu publicznym (tekst jedn.: Dz .U. z 2022 r. poz. 1608 ze zm.) – w części dotyczącej stosowania przepisów o opłacie od środków spożywczych. Opłatę tę określa się  powszechnie mianem „podatku cukrowego” albo „opłaty cukrowej”. Przypomnijmy, że wspomniany podatek  został wprowadzony w Polsce z dniem  1 stycznia 2021 r., wzorem niektórych innych krajów. W założeniach ma on doprowadzić do ograniczenia spożycia m.in. cukru, a także zawierających go produktów (np. słodkich napojów gazowanych) poprzez podwyższenie ich ceny. Ma to wpływać na wybory konsumentów, którzy według zamierzeń ustawodawcy będą chętniej wybierać zdrowsze produkty.

Obciąża on m.in. podmioty zajmujące się hurtowym handlem takimi napojami, a także prowadzące ich sprzedaż detaliczną jako producent, podmiot nabywający napoje w ramach nabycia wewnątrzwspólnotowego albo importujący napoje spoza UE

Nowelizacja ma polegać m.in. na wyłączeniu z katalogu produktów objętych podatkiem cukrowym, niektórych rodzajów napojów i nektarów. Dotyczy to:

• napojów, w których wszystkie cukry w nich zawarte są cukrami naturalnie występującymi w składnikach napoju (tj. w użytym do ich produkcji soku owocowym lub warzywnym),
• nektarów owocowych z owoców o wysokiej kwasowości, z których sok nie nadaje się do bezpośredniego spożycia (tj. produktów wymagających dosładzania, np. z czarnej porzeczki).

Zmiany w omawianym zakresie uzasadniono tym, że opłacie od środków spożywczych nie podlegają soki 100%, mieszaniny soków 100%, a także soki 100% odtworzone z koncentratu. Soki 100% nie zawierają dodanych cukrów ani substancji słodzących, jak również środków spożywczych zawierających te substancje, zatem nie mogą być uznane za napój podlegający opłacie. Wyłączenie z opłaty napoju składającego się z wody i dodanego do niej soku (na przykład w  ilości po 50%) wydaje się logicznym rozwiązaniem w sytuacji, gdy każdy z ww. składników użytych do produkcji napoju, tj. woda, sok, wprowadzany do obrotu oddzielnie nie podlega opłacie.

Jeśli zaś chodzi o nektary z owoców o wysokiej kwasowości, to za ich wyłączeniem spod opłaty cukrowej przemawiają według autorów nowelizacji m.in. argumenty natury zdrowotnej. Produkty te zawierają bowiem w swoim składzie cenne składniki (polifenole, antyoksydanty, witaminy, składniki mineralne). Składniki te są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu człowieka, a także wykazują działanie prewencyjne w rozwoju chorób cywilizacyjnych. Nie bez znaczenia są także racje ekonomiczne. W tym aspekcie w uzasadnieniu projektu znalazł się argument o pozytywnym wpływie zaproponowanych zmian na wykorzystanie krajowego potencjału produkcji owoców i warzyw oraz sytuację zajmujących się nią gospodarstw.

Dla niektórych przedsiębiorców nowelizacja będzie jednak oznaczać niekorzystne zmiany. Na jej podstawie podatkiem cukrowym zostaną bowiem objęte produkty, które wcześniej mu nie podlegały. Mianowicie po zmianach podatek ten będzie dotyczył  również  syropów, w których na pierwszym miejscu w  wykazie składników znajduje się cukier lub syrop glukozowo-fruktozowy 

Jak tłumaczą projektodawcy, przed obowiązywaniem wspomnianego podatku (opłaty) produkty te były „zwykłymi” środkami spożywczymi. Natomiast po jego wprowadzeniu  zaczęto je wprowadzać na rynek jako suplementy diety (korzystające ze zwolnienia od tej daniny). W tym przypadku zmiany mają więc charakter uszczelniający.

Ponadto w projekcie znalazły się zapisy, które mają na celu doprecyzowanie sposobu obliczania podatku cukrowego w zależności od tego, w jakiej postaci występuje dany produkt (tj. płynnej, półpłynnej bądź stałej). Ze względu na wyodrębnienie napojów w postaci skoncentrowanej, będących środkami spożywczymi przeznaczonymi do sporządzania napojów – za zasadne uznano ustalenie odrębnej dla nich wysokości opłaty (podatku). Dotychczasowe przepisy nie określały bowiem, czy powinna być ona ustalana dla koncentratu, czy też dla produktu rozcieńczonego.

Jak wynika z art. 2 omawianego projektu, ustawa nowelizująca ma wejść w życie z dniem 1 stycznia 2025 r.

Źródło:

• projekt (z 1 grudnia 2023 r.) ustawy o zmianie ustawy o zdrowiu publicznym.