Uważaj, na jakiej podstawie rozliczasz koszty pośrednie

Możliwość rozpoznania dla celów podatkowych tzw. kosztów pośrednich uzależniona jest od otrzymania faktury lub rachunku.  Jedyny wyjątek od tej zasady, umożliwiający ujęcie kosztu na podstawie innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku), ustanowiony w art. 15 ust. 4e ustawy CIT, odnosi się wyłączenie do sytuacji, gdy brak faktury lub rachunku ma charakter trwały.  Takie wnioski płyną z wyroku NSA o sygn. akt II FSK 1034/16.

W spółce na dzień zakończenia księgowania kosztów, który następuje ok. 2-3 dni po zakończeniu danego roku obrotowego, może dojść do sytuacji, w której ujmuje ona w księgach rachunkowych koszty dotyczące tego roku na podstawie szacunków sporządzonych w oparciu o posiadane dane, np. na podstawie umów zawartych z kontrahentami, zamówień itp. Jednocześnie, faktury (lub rachunki) dokumentujące zaksięgowane koszty wpływają do spółki już po dacie zakończenia księgowania kosztów w danym roku. 

Przedsiębiorstwo twierdziło, że ma prawo rozpoznać w kosztach uzyskania przychodów kwoty ujęte w księgach rachunkowych na podstawie własnych szacunków, tj. bez posiadania faktur lub rachunków na moment ich księgowania.

Z takim stanowiskiem nie zgodził się jednak NSA.

KOMENTARZ EKPSERTA

Piotr Korszla

doradca podatkowy, partner w Paczuski Taudul

Doradcy Podatkowi Spółka Partnerska

W uzasadnieniu ustnym powyższego wyroku NSA wskazał m.in., że wyjątek dopuszczający możliwość ujęcia kosztu podatkowego na podstawie dowodu innego niż faktura lub rachunek dotyczy tylko i wyłącznie sytuacji, w których brak faktury ma charakter trwały tzn. że faktury, na podstawie której należy ująć koszt, nie ma w chwili jego ujęcia i nigdy jej nie będzie. 

Konkluzja Naczelnego Sądu Administracyjnego zawarta w przedmiotowym wyroku jest, w naszej ocenie, zbyt kategoryczna i nie wynika z przepisu art. 15 ust. 4e ustawy CIT, którego treść wcale nie przesądza, iż poniesiony koszt można ująć w rozliczeniu podatkowym na podstawie innego dowodu jedynie w przypadku kiedy brak faktury (rachunku) ma charakter trwały. 

W praktyce, szczególnie u podatników, którzy zgodnie z wewnętrznymi procedurami księgowymi, dokonują zamknięcia ksiąg rachunkowych zaraz po zakończeniu roku obrotowego, księgowanie kosztów dotyczących zamykanego roku następuje bardzo często na podstawie innych niż faktura (lub rachunek) dowodów.  Dowodami takimi są zazwyczaj umowy, formularze zamówień, korespondencja z kontrahentem lub inne dokumenty, na podstawie których możliwe jest ustalenie kosztów towarów lub usług, dotyczących zamykanego roku obrotowego, zanim zostaną one ostatecznie potwierdzone otrzymaną od kontrahenta fakturą (lub rachunkiem). 

Tak kategoryczna interpretacja powyższego przepisu może oznaczać konieczność szczegółowej weryfikacji kosztów ujętych w księgach rachunkowych danego roku obrotowego, aby wyłączyć z kalkulacji podatkowej koszty nieudokumentowane na dzień ich zaksięgowania fakturą (lub rachunkiem), nawet jeżeli koszty te dotyczą tego roku, a ich kwotę można ustalić na podstawie innych dowodów. Dodatkowo, taka interpretacja przepisu może przyczynić się do jeszcze większych różnic pomiędzy wynikiem księgowym i wynikiem podatkowym, w postaci kolejnych tzw. różnic przejściowych.   

Wyrok NSA z 15 maja 2018 r., sygn. akt II FSK 1034/16