95ad5e82c6bde03e256ac2af06f4cc04a065fbc7-medium

Podatnik powinien wykazać nie tylko, że koszt został poniesiony, ale również, że został poniesiony w celu uzyskania przychodów – stwierdził NSA. Kłopot pojawia się, gdy faktura dokumentująca wydatek jest nierzetelna.

Do uznania wydatku za koszt podatkowy niezbędne jest nie tylko zaistnienie konkretnego zdarzenia gospodarczego, ale też odpowiednie udokumentowanie tej operacji - takie wnioski płyną z wyroku NSA o sygn. akt II FSK 2344/14

Czego dotyczyła sprawa?

Chodziło o dotyczyła podatnika, który prowadził działalność gospodarczą. W toku kontroli podatkowej organ ustalił zawyżenie kosztów uzyskania przychodów. Okazało się, że faktury VAT, na podstawie których podatnik zaliczył wynikające z nich wydatki do kosztów uzyskania przychodu, nie dokumentowały wymienionych w nich zdarzeń gospodarczych, ponieważ jej wystawca – mimo zarejestrowania działalności gospodarczej – faktycznie jej w ogóle nie prowadził.

Jakie stanowisko zajął sąd?

Sprawą ostatecznie zajął się Naczelny Sąd Administracyjny. Sąd wyjaśnił, że na podstawie art. 22 ust. 1 ustawy o PIT kosztami uzyskania przychodów są wszystkie koszty poniesione w celu uzyskania przychodów. Chodzi o wydatki, które mają charakter rzeczywisty, a ponadto niezbędne jest istnienie ich związku z przychodami.

Jak zaznaczył NSA szczególnego znaczenia nabiera też prawidłowe udokumentowanie ponoszonych kosztów, umożliwia to bowiem ustalenie, czy spełnione zostały ustawowe przesłanki pozwalające uznać dany wydatek za koszt uzyskania przychodów. Taki obowiązek spoczywa na podatniku, to on bowiem dokonuje określonych wydatków i zaliczając je do kosztów uzyskania przychodów, pomniejsza podstawę opodatkowania podatkiem dochodowym.

Podatnik powinien wykazać nie tylko, że koszt został poniesiony, ale również, że został poniesiony w celu uzyskania przychodów.

Zarazem, jeżeli podatnik prowadzący działalność gospodarczą dokonuje określonych płatności, to powinny być one ekwiwalentem za dostarczone mu towary lub usługi od skonkretyzowanego kontrahenta, te bowiem bezpośrednio odsprzedane lub wykorzystane do wytworzenia innych towarów lub usług przynoszą mu następnie przychód. Tylko w takim ujęciu można rozważać istnienie związku pomiędzy kosztem a przychodem, czyli poniesieniem kosztów w celu uzyskania przychodów.

Dlatego niezbędne jest:

- stwierdzenie czy ujęte w księgach podatkowych faktury zakupu rzeczywiście dokumentują dokonaną transakcję,

- wykazanie, że zapłata za dostawę towaru konkretnemu dostawcy została zrealizowana.

Dopiero później ustala się, czy poniesione koszty miały związek z przychodami uzyskiwanymi przez podatnika.

Z postępowania podatkowego jasno wynika, że faktury VAT, na podstawie których podatnik zaliczył wynikające z nich wydatki do kosztów uzyskania przychodu, nie dokumentowały wymienionych w nich zdarzeń gospodarczych. Skoro sporne w sprawie faktury były nierzetelne, to nie sposób przyjąć, że faktycznie mogły dokumentować zakup towarów oraz usług i to w ilości w nich wskazanej. Nie mogą one bowiem stanowić dowodu w postępowaniu podatkowym.

Co to oznacza dla podatnika?

Jeżeli podatnik dysponuje na potwierdzenie dokonania, np. transakcji zakupu towarów lub usług, określonym dokumentem, z którego wynika, że towary te zostały nabyte od wskazanego w tym dokumencie podmiotu, a postępowanie dowodowe wykaże, iż podmiot taki nie dostarczył w rzeczywistości tych towarów, to w takim przypadku nie można zaliczyć wydatków do kosztów podatkowych.

Wyrok NSA z 4 października 2016 r., sygn. akt II FSK 2344/14