Zdolność kredytowa – czym jest i w jaki sposób ją obliczyć?

Mianem zdolności kredytowej określa się maksymalną kwotę, jaką bank jest w stanie użyczyć danej osobie. Wylicza się ją nie tylko przy zobowiązaniach dla klientów indywidualnych, ale także dla firm. Co ważne, dane przedsiębiorstwo musi ją wykazać, inaczej instytucja finansowa nieprzychylnie podejdzie do pożyczenia środków.

Celem ustalania zdolności kredytowej jest w pewien sposób zabezpieczenie się przez bank, a więc oszacowana miara tego, jakie zadłużenie dany klient będzie w stanie w rzeczywistości spłacić. Dlatego też placówki analizują tę zdolność jeszcze przed podpisaniem umowy. Dzięki temu są w stanie zminimalizować ryzyko niespłacenia zobowiązań przez kredytobiorcę.

Każdy klient, niezależnie od tego, czy jest osobą prywatną, czy przedsiębiorcą, przed zaciągnięciem kredytu powinien się dowiedzieć, w jaki sposób będzie policzona zdolność kredytowa w ramach świadczenia. Dzięki temu można się przygotować na pytania pracownika banku. Co więc bierze się pod uwagę przy takiej analizie?

• Wysokość dochodów i wydatków – miesięczny dochód netto i suma kosztów utrzymania to jedne z ważniejszych parametrów. Jeśli bierze się kredyt z inną osobą (np. współmałżonkiem), to jego dochody również są wliczane. Z kolei przy sumie wydatków uwzględnia się to, ile mniej więcej pieniędzy wydaje się na comiesięczne utrzymanie gospodarstwa domowego. Wlicza się w to, m.in. czynsz, zakupy żywnościowe i inne stałe opłaty (np. wydatki na dziecko). Nie dotyczy to jednak innych zadłużeń czy zobowiązań.

• Historia kredytowania – to kolejny równie istotny parametr, który bank bierze pod uwagę. Jeśli historia kredytowania jest negatywna, oznacza to, że w przeszłości dana osoba miała problemy z terminowością spłaty, a to sprawia, że szanse na uzyskanie kredytu się zmniejszają.

• Charakter zatrudnienia – poza samym dochodem dla banku ważnym czynnikiem jest też umowa, w ramach której klient zarabia pieniądze. Oczywiście najlepszą formą zatrudnienia będzie umowa o pracę na czas nieokreślony, ale należy pamiętać, że posiadanie innych nie wyklucza możliwości uzyskania kredytu. Najważniejsze to udowodnienie ciągłości zatrudnienia. Instytucje wymagają też potwierdzenia tego w postaci umowy lub zaświadczenia od pracodawcy.

• Wkład własny – wysokość wkładu własnego wpływa na wysokość kredytu, a więc i na wysokość rat. Im wyższy, tym niższy dług. Poza tym banki określają wkład własny przy kredytach branych na nieruchomość.

• Wiek kredytobiorcy – jest to szczególnie istotne w przypadku hipotek, bo tego typu zobowiązania są zazwyczaj udzielane na kilkadziesiąt lat (30-35).

• Wysokość innych zadłużeń i świadczeń finansowych – stanowią odrębną część od sumy comiesięcznych wydatków. Bank musi sprawdzić, jak na sytuację finansową potencjalnego kredytobiorcy wpływają inne pożyczki czy kredyty, a także takie zobowiązania jak alimenty.

Istotny jest też rodzaj kredytu, bo nie przy każdym zdolność kredytowa będzie taka sama. Z czego to wynika? Przede wszystkim z charakteru poszczególnych zobowiązań. Przykładowo w kredycie hipotecznym dodatkowym zabezpieczeniem dla banku pozostaje hipoteka nakładana na konkretną nieruchomość. Właśnie dlatego wydaje się to poważniejszym rodzajem świadczenia niż np. zwykła pożyczka. Poza tym wtedy proces analizowania i szacowania zdolności kredytowej trwa nieco dłużej.

Z zasady zdolność kredytowa obliczana jest przy każdym zadłużeniu (w tym więc hipotecznym, gotówkowym, samochodowym, inwestycyjnym itd.) Nawet przy zdecydowaniu się na korzystanie z karty kredytowej bank określa, jaki limit może na niej ustalić.

Wyjątkiem są jedynie zakupy na raty 0%. W tym przypadku nie wymaga się zdolności kredytowej, wystarczy jedynie dowód osobisty i stałe zatrudnienie. Czasem jednak bywa, że bank może poprosić o zaświadczenie o dochodach.

Przed złożeniem wniosku o kredyt, warto na początku samodzielnie przeanalizować swoją sytuację i możliwości finansowe. Można w tym celu skorzystać z różnych internetowych kalkulatorów zdolności kredytowej. Trzeba przy tym pamiętać, że nie są to idealnie precyzyjne narzędzia – służą jedynie do oszacowania sytuacji. 

Co więc zrobić, gdy okazuje się, że zdolność kredytowa jest niewystarczająca? Oto kilka sposobów:

1. Zbudowanie pozytywnej historii kredytowej – osobom, które nie mają żadnej historii kredytowej, nierzadko trudniej uzyskać kredyt niż tym, którzy już mieli pewne pożyczki na koncie. Sekret tkwi w tym, że aby budować pozytywny obraz siebie jako kredytobiorcy, należy spłacać wszystkie zobowiązania w terminie.

2. Zwiększenie dochodów – nie jest to łatwe zadanie, ale można postarać się o podwyżkę w pracy lub znalezienie dodatkowego źródła dochodu.

3. Obniżenie wydatków – przy zaciąganiu kredytu liczy się każda złotówka. Dlatego też warto na czas zadłużenia (przynajmniej na początkowym etapie) zrezygnować ze zbędnych wydatków. Mogą to być np. subskrypcje, z których korzysta się jedynie raz na jakiś czas.

4. Zaoszczędzenie na wkład własny – to szczególnie istotne przy kredycie hipotecznym, ponieważ uzbierane środki zmniejszą kwotę do jego spłaty.

Czasami warto również rozważyć opcję zaciągnięcia kredytu z poręczeniem. W takim przypadku, oprócz kredytobiorców, występują także żyranci, czyli osoby, które poręczają swoim majątkiem na wypadek niewypłacalności klientów.

Zdolność kredytowa obliczana jest niemal przy każdym zobowiązaniu finansowym. Bierze się pod uwagę kilka istotnych parametrów, takich jak wiek, wysokość dochodów i wydatków oraz charakter zatrudnienia. Warto jednak wiedzieć, że można na kilka różnych sposobów zwiększyć ten parametr przy ubieganiu się o kredyt.