Nowelizacja VAT 2017: Zobacz, co się zmieni w rozliczaniu usług budowlanych

Justyna Kowalik

Autor: Justyna Kowalik

Dodano: 18 października 2016
e2ddbe3cab7c5d963220427ef5954e3ec6b74db7-large

Z dniem 1 stycznia 2017 r. duża część usług budowlanych zostanie objęta mechanizmem odwrotnego obciążenia. W praktyce oznacza to, że to usługobiorca, a nie – jak dotychczas – usługodawca, będzie zobligowany do rozliczenia VAT należnego z tytułu wykonanej usługi. Sprawdź na przykładach, jak to bezbłędnie rozliczać.

Takie rozwiązanie przewiduje projekt nowelizacji ustawy o VAT z 14 października br. Jak wynika z uzasadnienia projektu, powodem zmiany zasad rozliczania niektórych usług budowlanych są „nieprawidłowości zaobserwowane na tym rynku, w szczególności problem oszustw w zakresie podatku VAT (w tym również przy użyciu faktur, które nie odzwierciedlają rzeczywistych transakcji)”.

Wykaz usług budowlanych

Odwrotnym obciążeniem mają zostać objęte prace związane z budową, przebudową, remontem budynków mieszkalnych i niemieszkalnych, roboty związane z rozbiórką i burzeniem obiektów budowlanych, wykonywaniem instalacji elektrycznych, wodno-kanalizacyjnych, cieplnych, wentylacyjnych, klimatyzacyjnych i gazowych, zakładaniem izolacji i ogrodzeń, roboty tynkarskie, malarskie i inne wykończeniowe roboty budowlane.

To przykłady. Pełen katalog usług budowlanych objętych proponowaną zmianą zawarto w dodanym do ustawy załączniku nr 14. W celu uściślenia wymienionych rodzajów usług budowlanych, posłużono się klasyfikacją PKWiU.

Poza wskazanymi wyżej robotami budowlanymi, odwrotnym obciążeniem mają również zostać objęte usługi polegające na wypożyczaniu konstrukcji i maszyn budowlanych wraz z operatorami i wynajmie personelu dla tych usług (wymienione w załączniku nr 14, bez względu na symbol PKWiU).

Odwrotne obciążenie nie dla wszystkich

Nie w każdym przypadku nabywca określonej usługi budowlanej będzie zobowiązany do rozliczenia VAT należnego.

Wykonana usługa będzie podlegać rozliczeniu na zasadzie odwrotnego obciążenia, jeżeli łącznie spełnione zostaną następujące warunki:

  • usługobiorca jest zarejestrowanym podatnikiem VAT czynnym
  • usługodawca jest podatnikiem nie korzystającym z tzw. zwolnienia podmiotowego z VAT
  • usługodawca świadczy usługę jako podwykonawca

Jeżeli zatem którykolwiek z wyżej wymienionych warunków nie zostanie spełniony (np. usługobiorcą będzie konsument), usługa będzie podlegać rozliczeniu na zasadach ogólnych (podatek rozlicza usługodawca).

Usługi świadczone na przełomie roku

W przypadku robót budowlanych rozpoczętych, lecz nie zakończonych w bieżącym roku, powstaje pytanie, kto – usługodawca czy usługobiorca – będzie zobligowany do rozliczenia VAT należnego z tytułu wykonanych usług. Ta sama wątpliwość może dotyczyć długoterminowego wypożyczenia maszyny budowlanej.  

Dla właściwego rozliczenia usług świadczonych na przełomie roku kluczowe znaczenie będzie miało ustalenie momentu wykonania usługi (na podstawie art. 19a ust. 2 i 3 ustawy o VAT).

Zgodnie bowiem z przepisem przejściowym, nowe reguły rozliczeń w oparciu o mechanizm odwrotnego obciążenia znajdą zastosowanie do tych usług budowlanych, które zostaną wykonane od dnia 1 stycznia 2017 r. Tym samym, usługi wykonane do 31 grudnia 2016 r. będą rozliczane na zasadach ogólnych (podatek rozlicza usługodawca).

PRZYKŁAD
Umowa o świadczenie robót malarskich w trzech pomieszczeniach biura przewiduje odrębne wynagrodzenie w odniesieniu do każdego z pomieszczeń, płatne w terminie 3 dni po odbiorze każdego pomieszczenia. Zgodnie z harmonogramem prac, dwa pomieszczenia zostaną odmalowane w grudniu 2016 r., zaś trzecie w styczniu 2017 r. VAT należny z tytułu robót malarskich wykonanych w dwóch pomieszczeniach w grudniu 2016 r. powinien rozliczyć usługodawca. Z kolei na usługobiorcy będzie ciążył obowiązek rozliczenia VAT należnego z tytułu robót malarskich wykonanych w trzecim pomieszczeniu w styczniu 2017 r. (przy założeniu spełnienia ustawowych warunków dotyczących stosowania mechanizmu odwrotnego obciążenia).

Praktyczne znaczenie zmian

Jeśli jesteś usługodawcą…

  • Pamiętaj o zamieszczaniu adnotacji „odwrotne obciążenie” na fakturach dokumentujących wykonanie usług budowlanych, dla których obowiązanym do rozliczenia podatku jest nabywca
  • Upewnij się, że w systemie księgowym wprowadzono wszelkie niezbędne zmiany, zapewniające prawidłowe fakturowanie usług budowlanych
  • Jeżeli masz wątpliwości, czy wykonywane usługi budowlane powinny podlegać odwrotnemu obciążeniu, możesz wystąpić do GUS z wnioskiem o wydanie opinii w sprawie ich kwalifikacji wg PKWiU, a następnie do organu podatkowego z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej w zakresie sposobu ich rozliczania na gruncie VAT
  • Pamiętaj, że mechanizm odwrotnego obciążenia nigdy nie znajdzie zastosowania w odniesieniu do usług wykonanych na rzecz konsumenta, niezależnie od ich kwalifikacji wg PKWiU
  • Jeżeli po wystawieniu faktury stwierdziłeś pomyłkę polegającą na wskazaniu stawki i kwoty podatku dla usługi budowlanej podlegającej odwrotnemu obciążeniu, powinieneś wystawić fakturę korygującą – po uzyskaniu potwierdzenia jej otrzymania przez usługobiorcę, będziesz uprawniony do odpowiedniego obniżenia rozliczonego VAT należnego
    • W przypadku błędnej klasyfikacji usługi budowlanej jako podlegającej odwrotnemu obciążeniu, masz obowiązek skorygować wystawioną fakturę oraz rozliczenie VAT należnego, w związku z powstaniem zaległości podatkowej wynikającej z nierozliczenia podatku z tytułu wykonanej usługi (jeżeli nieprawidłowości zostaną wykryte dopiero w toku kontroli podatkowej/skarbowej, będziesz ponadto zobligowany do zapłaty dodatkowego zobowiązania podatkowego w wysokości 30% kwoty zaniżenia zobowiązania podatkowego)
    • Wynagrodzenie należne z tytułu świadczonych usług budowlanych ustalaj zawsze w kwocie netto – dzięki temu unikniesz ewentualnych sporów dotyczących rozliczeń z kontrahentami
    • Zadbaj przy tym o odpowiednie sformułowanie zapisów umownych regulujących wysokość należnego wynagrodzenia (np. „Z tytułu wykonanych usług usługobiorca zapłaci usługodawcy wynagrodzenie w wysokości …………. PLN netto wraz z VAT zgodnie z obowiązującymi przepisami, na podstawie prawidłowo wystawionej faktury”)
    • Zawierając umowę dotyczącą realizacji projektu inwestycyjnego obejmującego różnorodne roboty budowlane, miej ponadto na uwadze konieczność ustalenia odrębnego wynagrodzenia dla tych robót, które podlegać będą odwrotnemu obciążeniu

 

Jeśli jesteś usługobiorcą…

  • Pamiętaj o obowiązku rozliczenia VAT należnego z tytułu nabycia usług budowlanych podlegających odwrotnemu obciążeniu
  • Kwotę podatku oblicz metodą „od stu”, traktując kwotę wykazaną na otrzymanej fakturze jako cenę netto
  • Aby rozliczyć podatek we właściwym okresie rozliczeniowym, musisz wiedzieć, kiedy z tytułu nabytej usługi budowlanej powstał obowiązek podatkowy – kieruj się wytycznymi Ministra Finansów, zawartymi w interpretacji ogólnej z dnia 1 kwietnia 2016 r., dotyczącej momentu powstania obowiązku podatkowego dla usług budowlanych lub budowlano-montażowych (nr PT3.8101.41.2015.AEW.2016.AMT.141)
  • Jeżeli z tytułu nabytych usług budowlanych przysługuje Ci prawo do odliczenia, kwota VAT naliczonego podlegająca odliczeniu będzie równa kwocie rozliczonego podatku należnego, co zapewni neutralność podatkową transakcji
  • Zawsze weryfikuj otrzymane faktury pod kątem prawidłowej kwalifikacji udokumentowanych nimi usług budowlanych jako podlegające/niepodlegające odwrotnemu obciążeniu – ewentualne nieprawidłowości mogą bowiem doprowadzić do powstania zaległości podatkowych oraz ustalenia dodatkowego zobowiązania podatkowego
  • W przypadku, gdy usługodawca omyłkowo zawarł kwotę VAT na fakturze dokumentującej usługę budowlaną podlegającą odwrotnemu obciążeniu, nie będziesz uprawniony do odliczenia wykazanego na fakturze podatku naliczonego, co więcej będziesz obowiązany do rozliczenia podatku należnego, nawet jeśli rozliczył go już usługodawca – w takiej sytuacji powinieneś zwrócić się do usługodawcy z prośbą o wystawienie faktury korygującej
  • Miej przy tym na uwadze, że w praktyce sprzedawcy często rozliczają transakcję z VAT „na wszelki wypadek”, dla zabezpieczenia własnej pozycji podatkowej – dotyczy to tych transakcji, których podatkowe rozliczenie budzi wątpliwości, np. w związku z niejednoznaczną kwalifikacją świadczonych usług wg PKWiU
  • Jeżeli masz wątpliwości dotyczące opodatkowania nabytych usług budowlanych na otrzymanej fakturze, możesz wystąpić do organu podatkowego (także wspólnie z usługodawcą) z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej potwierdzającej prawo do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktury
  • O fakturę korygującą powinieneś poprosić także w przypadku, gdy usługodawca omyłkowo zaklasyfikował usługę budowlaną jako podlegającą odwrotnemu obciążeniu – na podstawie otrzymanej faktury korygującej będziesz mógł odliczyć zawarty w niej podatek naliczony (jeżeli z tytułu nabytej usługi przysługuje Ci prawo do odliczenia)
  • Ewentualne wątpliwości dotyczące podatkowego rozliczenia nabytych usług budowlanych, ujętego na otrzymanej fakturze, wyjaśnij z usługodawcą przed jej opłaceniem – często bowiem usługodawcy nie są skorzy do podejmowania dyskusji w tym temacie, twierdząc, że uregulowanie faktury było równoznaczne z jej akceptacją po stronie usługobiorcy.

Etap legislacyjny: projekt z 14 października 2016 r. ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw – przekazany do rozpatrzenia przez Komisję Prawniczą.

 

Justyna Kowalik

Autor: Justyna Kowalik

doradca podatkowy, starszy konsultant w Accreo
Komentarze: 2
Zaloguj się aby dodać komentarz
Krystyna Pieczykolan

odwrotne obciążanie VAT przy usługach budowlanych

dlaczego posłużono się rokiem 2016 i 2017 a nie rokiem 2017 i 2018
26 wrzesień 2017 o 13:01
Sylwia Maliszewska do: Krystyna Pieczykolan

Odp: odwrotne obciążanie VAT przy usługach budowlanych

Drodzy Państwo tekst był pisany pod koniec 2016 roku, jeszcze na etapie prac legislacyjnych pozdrawiam
Odpowiedz26 wrzesień 2017 o 13:10