Możliwa jest apelacja w sprawach ubezpieczeniowych także od niepełnego rozstrzygnięcia sądu

Osoba uległa wypadkowi przy pracy i w związku z tym starała się o jednorazowe odszkodowanie, wypłacane na podstawie art. 12 ustawy z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. z 2015 r. poz. 1242 ze zm.).

ZUS wydał jednak decyzję na podstawie której odmówił przyznania tej osobie odszkodowania w ogóle, ale sąd I instancji do którego poszkodowany się odwołał, przyznał mu odszkodowanie za 7% uszczerbek na zdrowiu.

Problem polegał na tym, że w odwołaniu osoba ta żądała odszkodowania wyższego, oceniając swoją utratę zdrowia na 15%.

Natomiast sąd, zasądzając odszkodowanie od ZUS określił jego wysokość w zakresie 7% utraty zdrowia, ale nie oddalił odwołania w pozostałej części.

Powstał więc problem proceduralny – czy w tej sytuacji osoba ta może składać apelację od wyroku zasądzającego mu niższe odszkodowanie bez oddalenia reszty żądań?

Gdyby przyjąć, że zaskarżenie może dotyczyć tylko orzeczenia rozstrzygającego o zakresie żądania, to apelacja byłaby niedopuszczalna – gdyż poszkodowany zaskarżyłby tą część sprawy, której de facto sąd nie rozstrzygnął w wyroku, bo nie oddalił reszty powództwa. Dlatego o rozstrzygnięcie tej kwestii zwrócił się do Sądu Najwyższego rozpoznający apelację sąd II instancji.

SN orzekł pozytywnie dla poszkodowanego, gdyż stwierdził w uchwale zapadłej w składzie 3 sędziów 4 sierpnia 2016 r. (sygn. III UZP 11/16), że ubezpieczonemu przysługuje apelacja w sprawie o jednorazowe odszkodowanie z tytułu wypadku przy pracy, jeśli sąd I instancji w części zmienił decyzję organu rentowego i nie oddalił odwołania w pozostałym zakresie.

Uzasadniając orzeczenie SN przypomniał, że postępowanie w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych tak naprawdę nie rozstrzyga o żądaniu jednej ze strony – bo o takim żądaniu zostało już wydane rozstrzygnięcie, w postaci prawomocnej decyzji organu rentowego (ZUS).

Sąd w istocie rozstrzyga więc o decyzji i jej zakresie obowiązywania. Jeżeli uznaje żądania ubezpieczonego, to faktycznie decyzję ZUS uchyla w całości i zastępuje ją – jako rozstrzygnięcie sprawy – wyrokiem.

Różnice między „klasycznym” postępowaniem cywilnym a postępowaniem w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych są na tyle znaczące, że należy przyznać ubezpieczonemu prawo do odwołania się od wyroku sądu, który uchylając decyzję ZUS i zmieniając rozstrzygnięcie (np. przyznając świadczenie lub modyfikując jego wysokość) częściowo uwzględnia odwołanie, ale nie oddala tego odwołania w pozostałej części – uznał w konkluzji SN.

Uchwała składu 3 sędziów z 4 sierpnia 2016 r. (sygn. III UZP 11/16).