Sprawdź, co w praktyce oznaczają zmiany w postępowaniu egzekucyjnym w administracji

Minister Finansów przygotował projekt ustawy o zmianie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym
w administracji oraz niektórych innych ustaw. Ustawa przewiduje wiele istotnych zmian, które mają na celu usprawnienie i uproszczenie postępowania egzekucyjnego w administracji.

Wprowadzenie zmian pozwoli na skrócenie czasu trwania postępowania egzekucyjnego. Obecne przepisy są na tyle zawiłe i niejednoznaczne, że nie pozwalają na szybkie i sprawne przeprowadzenie egzekucji. Zmiany dotyczą m.in. środków zaskarżenia, egzekucji z majątku wspólnego małżonków, zbiegu egzekucji, egzekucji z ruchomości czy egzekucji
z pieniędzy. Poniżej kilka istotnych zmian.

Projekt wprowadzi możliwość wykonywania niektórych czynności przez jednego naczelnika urzędu skarbowego w imieniu innego naczelnika urzędu skarbowego. Upoważnienie nastąpi na podstawie w rozporządzenia ministra właściwego do spraw finansów publicznych. Delegowanie zadań upoważnionemu naczelnikowi urzędu skarbowego nie będzie ograniczać się do konkretnego postępowania egzekucyjnego. Upoważniony organ egzekucyjny będzie mógł wykonywać czynności niezależnie od uprawnień organu właściwego miejscowo. Wobec czego upoważnienie to nie ogranicza uprawnień organu egzekucyjnego, który prowadzi postępowanie egzekucyjne.

Obecnie za moment wszczęcia egzekucji administracyjnej uznaje się chwilę doręczenia zobowiązanemu odpisu tytułu wykonawczego lub chwilę doręczenia dłużnikowi zawiadomienia o zajęciu wierzytelności lub innego prawa majątkowego, jeśli nastąpiło ono przed doręczeniem tytułu wykonawczego. Jednakże dla skuteczności egzekucji wymagane jest jednak doręczenie tytułu wykonawczego. Zmieniony art. 26 § 5 ustawy wprowadza dwa nowe zdarzenia związane z egzekucją z ruchomości lub nieruchomości, których zaistnienie przesądza o chwili wszczęcia egzekucji administracyjnej. Z chwilą zajęcia ruchomości następuje wszczęcie egzekucji administracyjnej, jeżeli nastąpi to przed doręczeniem zobowiązanemu odpisu tytułu wykonawczego. Celem jest możliwość dokonania skutecznego zajęcia ruchomości przed doręczeniem tytułu wykonawczego. W odniesieniu do nieruchomości - momentem wszczęcia egzekucji będzie         chwila wpisu w księdze wieczystej lub złożenia wniosku przez organ do zbioru dokumentów, jeśli miałoby to nastąpić przed doręczeniem tytułu wykonawczego.

Dla usprawnienia postępowania egzekucyjnego, projekt nakłada na wierzyciela obowiązek doręczania wniosków egzekucyjnych oraz tytułów wykonawczych drogą elektroniczną przy wykorzystaniu systemu teleinformatycznego albo przy użyciu środków komunikacji elektronicznej. W drodze wyjątku, gdy z przyczyn technicznych nie jest to możliwe, przekazanie wniosków oraz tytułów wykonawczych odbywa się w dotychczasowej formie.

Ponadto dane zobowiązanego zawarte w tytule wykonawczym będą automatycznie weryfikowane przez system. Wierzyciel niezwłocznie otrzyma informację o odrzuceniu tytułu wykonawczego wraz z podaniem przyczyny. Takie rozwiązanie daje gwarancję, że do organu egzekucyjnego trafią tylko prawidłowo wystawione tytuły wykonawcze.

Wprowadzenie kompleksowej regulacji dotyczącej procedury dochodzenia z majątku wspólnego małżonków podyktowane jest koniecznością ujednolicenia praktyk organów administracyjnych oraz zapewnienia ochrony prawnej małżonkowi zobowiązanego w toku egzekucji z majątku wspólnego. Art. 27 f § 1 umożliwia małżonkowi zobowiązanego wniesienie w egzekucji z majątku wspólnego sprzeciwu w sprawie odpowiedzialności tym majątkiem. Na postanowienie o oddaleniu sprzeciwu przysługuje zażalenie małżonkowi zobowiązanego. Sprzeciw można wnieść tylko raz w toku postępowania egzekucyjnego.

Dla usprawnienia postępowania egzekucyjnego wprowadzono przepisy regulujące zbieg egzekucji sądowej oraz administracyjnej. W nowelizacji ustawy przyjęto, że w przypadku zbiegu egzekucji administracyjnej oraz egzekucji sądowej należności alimentacyjnych lub świadczeń powtarzających się albo należności pieniężnej, której egzekucja następuje w walucie obcej, egzekucję do rzeczy lub praw majątkowych, egzekucję przejmuje sądowy organ egzekucyjny. Uproszczono także procedury przekazywania dokumentów pomiędzy tymi organami.

Na kanwie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 28 czerwca 2016 r., sygn. akt SK 31/14 projekt wprowadza przepisy regulujące korzystniejsze dla dłużnika zasady naliczania i poboru kosztów w przypadku gdy dokonuje on dobrowolnej zapłaty. Ponadto przewiduje możliwość dokonania zapłaty przez małżonka zobowiązanego, aktualnego właściciela rzeczy lub prawa majątkowego obciążonego hipoteką przymusową lub zastawem skarbowym albo przez inny podmiot, który działa na rzecz zobowiązanego. Powyższe rozwiązanie umożliwi szybkie zakończenie postępowania egzekucyjnego.

Nowym sposobem, który wpłynąłby na efektywność i szybkość postępowania jest umożliwienie sprzedaży ruchomości przez zobowiązanego za zgodą organu egzekucyjnego. Art. 104a przewiduje możliwość złożenia przez zobowiązanego wniosku o wyrażenie zgody na sprzedaż ruchomości. Załącznikiem do wniosku powinno być oświadczenie podmiotu o zamiarze nabycia ruchomości. Organ w formie postanowienia wyrazi zgodę na dokonanie czynności i wskaże w jakim terminie rzecz ma zostać sprzedana. Cena ma zostać określona na poziomie co najmniej wartości szacunkowej zajętej ruchomości, a jej zapłata nastąpi bezpośrednio do organu egzekucyjnego.

Nowelizacja ustawy niewątpliwie wprowadziłaby pewną przejrzystość i uproszczenie postępowania egzekucyjnego, które są niezbędne dla przeprowadzenia skutecznej i szybkiej egzekucji. Kluczowym celem zmiany ustawy o postępowaniu egzekucji w administracji jest skrócenie czasu prowadzonego postępowania i wzrost efektywności prowadzonej egzekucji. Dodatkowo projekt wprowadza środki ochrony dla małżonków zobowiązanych w przypadku prowadzonej egzekucji z majątku wspólnego oraz korzystniejsze dla zobowiązanego zasady ustalania kosztów związanych z prowadzonym postępowaniem w przypadku dobrowolnej zapłaty.

Sprawdź też:

Uwaga! Wyspecjalizowany urząd skarbowy od 1 kwietnia 2019 r. dla niektórych podatników