Rozliczenie kosztów firmy na wyszukanie i rejestrację znaku towarowego

Problem: Przedsiębiorca w dniu 13 kwietnia złożył do Kancelarii Patentowej zamówienie na wyszukanie znaków towarowych krajowych, wspólnotowych i międzynarodowych oraz uzyskanie opinii prawnej na temat zdolności rejestrowej znaku (koszt 1.100 zł). W dalszej kolejności chce dokonać zgłoszenia i rejestracji znaku towarowego (koszt około 3.000 zł). Czy jednostka powinna te koszty zsumować i rozliczać w czasie (10 lat czas ochronny)? Jeśli tak to od jakiego momentu rozpocząć ujmowanie w kosztach? Czy od daty zgłoszenia? Czy jeżeli nastąpi odmowa czy te koszty nierozliczone w czasie zostają zaliczone w koszty w pełnej wysokości?

Wyjaśnienie: W mojej opinii koszty te mogą zostać zaliczone jednorazowo. Jednak kwestia ta w praktyce wywołuje problemy interpretacyjne.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 i 2 ustawy z 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej (Dz. U. z 2014 r., poz. 851), znakiem towarowym może być każde oznaczenie, które można przedstawić w sposób graficzny, jeżeli oznaczenie takie nadaje się do odróżnienia towarów jednego przedsiębiorstwa od towarów innego przedsiębiorstwa - w szczególności wyraz, rysunek, ornament, kompozycja kolorystyczna, forma przestrzenna, w tym forma towaru lub opakowania, a także melodia lub inny sygnał dźwiękowy.

Na znak towarowy może być udzielone prawo ochronne. Przez uzyskanie prawa ochronnego nabywa się prawo wyłącznego używania tego znaku w sposób zarobkowy lub zawodowy na całym obszarze Rzeczypospolitej Polskiej.

Procedurę uzyskania tego prawa rozpoczyna zgłoszenie znaku towarowego w Urzędzie Patentowym. Wydanie decyzji o udzieleniu prawa ochronnego na znak towarowy następuje po sprawdzeniu przez Urząd Patentowy, czy są spełnione ustawowe warunki wymagane dla uzyskania prawa (art. 144 Prawa własności przemysłowej). Podlega ono wpisowi do rejestru znaków towarowych (art. 149 tej ustawy). Udzielenie prawa ochronnego na znak towarowy stwierdza się przez wydanie świadectwa ochronnego na znak towarowy (art. 150).

Wydatki na ochronę znaku niewątpliwie spełniają wskazane powyżej warunki, i stanowią koszty pośrednie.

Koszty pośrednie powinny być co do zasady potrącalne w dacie ich poniesienia. Za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów uważa się dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych na podstawie otrzymanej faktury, albo dzień, na który ujęto koszt na podstawie innego dowodu w przypadku braku faktury, z wyjątkiem sytuacji, gdy dotyczyłoby to ujętych jako koszty rezerw albo biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów.

Stanowisko takie możemy znaleźć w piśmie Ministerstwa Finansów z 17 maja 2013 r. (sygn. DD6/8213/59/MDA/2012/DD-604/2012), w którym czytamy, że:

(...) art. 16b ustawy CIT należy interpretować w ten sposób, iż możliwość dokonywania podatkowych odpisów amortyzacyjnych od prawa do znaku towarowego występuje wtedy, gdy na dzień jego nabycia podatnik posiada na mocy prawomocnej decyzji Urzędu Patentowego szczególną ochronę prawną, czyli wówczas gdy dochodzi do nabycia wtórnego, a nie pierwotnego – związanego z samym faktem wydania decyzji przez Urząd Patentowy. W tym drugim z wymienionych przypadków należy uznać, że ma miejsce „wytworzenie” prawa, które tym samym nie podlega amortyzacji (…)”.

Podobne stanowisko zajął Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi. W interpretacji z 13 stycznia 2014 r. sygn. IPTPB3/423-355/13-14/PM, możemy przeczytać:

„(…)w przypadku nabycia praw ze zgłoszenia znaku towarowego, Wnioskodawca nie będzie uprawniony do wprowadzenia do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych prawa ochronnego na znak towarowy po wydaniu przez Urząd Patentowy decyzji o wpisie znaku do rejestru znaków towarowych i nie będzie uprawniony do rozpoznania w kosztach uzyskania przychodów odpisów amortyzacyjnych od prawa ochronnego na przedmiotowy znak towarowy (…)”.

Jednak należy zauważyć, iż orzecznictwo sądowe nie jest w tej kwestii jednolite i można spotkać się ze stanowiskiem zgodnie z którym poniesione opłaty należy amortyzować. Taki pogląd wyraził Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie, w wyroku z 25 października 2012 r., sygn. I SA/Rz 755/12 gdzie wskazał:

(...) z okoliczności przedstawionego przez spółkę zdarzenia nie wynika, aby prawo do wspólnotowego znaku towarowego miało być przez spółkę wytworzone. Nie jest to zresztą możliwe, skoro powstać ono może jedynie na podstawie rejestracji wspólnotowego znaku towarowego przez Urząd Harmonizacji Rynku Wewnętrznego w Alicante. Fakt rejestracji nie może być uznany za wytworzenie znaku we własnym zakresie przez spółkę, skoro następuje na podstawie decyzji organu działającego w granicach stosownych regulacji prawnych (...) Od chwili wydania decyzji spółka nabędzie zatem prawo z rejestracji i po spełnieniu dalszych warunków będzie mogła przystąpić do amortyzacji go jako wartości niematerialnych i prawnych.(…)”.