RIO o ewidencji VAT w jednostkach samorządu terytorialnego

Przedstawiciele jednego ze świętokrzyskich miast zwrócili się do RIO w Kielcach z prośbą o ocenę poprawności księgowania operacji związanych z VAT. Do tej pory w urzędzie funkcjonowały oddzielne rachunki bankowe dla dochodów i wydatków budżetowych. Taki sposób ewidencji umożliwiał jednak właściwe ewidencjonowanie rozliczeń z tytułu VAT jedynie w sytuacji, gdy wszystkie należności były regulowane terminowo (moment powstania obowiązku podatkowego był tożsamy z momentem wpłaty należności). Ten model budzi jednak wątpliwości, gdyż np. następowało zmniejszenie dochodów o VAT należnego, chociaż nie wiadomo było jaka kwota VAT faktycznie wpłynęła na rachunek.

Urząd zamierza zatem wprowadzić inny model ewidencyjny, w powiązaniu z zasadami wyceny aktywów i pasywów, sporządzaniem sprawozdań Rb -27S i Rb- 28S oraz zasady nie zmniejszania wydatków uzyskanymi dochodami. Księgowanie wyglądałoby wówczas następująco:

Ewidencja sprzedaży opodatkowanej:

Wystawienie faktury VAT dotyczącej sprzedaży opodatkowanej
Wn 221 "Należności z tytułu dochodów budżetowych"
Ma 720 "Przychody z tytułu dochodów budżetowych"
Ma 225 "Rozrachunki z budżetami" (VAT należny)

Częściowe uregulowanie należności za fakturę V A T (kwota brutto zgodna z wyciągiem bankowym)
Wn 130 "Rachunek bieżący jednostki" (subkonto dochodów)
Ma 221 "Należności z tytułu dochodów budżetowych"

Odprowadzenie zrealizowanych dochodów do budżetu JST (wpłata na organ)
Ma 130 "Rachunek bieżący jednostki" (subkonto dochodów)
Wn 222 "Rozliczenie dochodów budżetowych"

Rozliczenie zrealizowanych dochodów budżetowych na podstawie Rb-27S wykonane dochody budżetowe w wartości nominalnej (brutto)
Ma 222 "Rozliczenie dochodów budżetowych''
Wn 800 "Fundusz jednostki"

Przeksięgowanie osiągniętych przychodów na wynik finansowy na 31.12. w kwocie netto.
Zgodnie z art. 42 ust. 2 ustawy o rachunkowości wynik działalności operacyjnej nie obejmuje VAT.

Ewidencja zakupu - VAT naliczony podlega odliczeniu

Faktura VAT dot. zakupu
Wn 225 „Rozrachunki z budżetami" (VAT naliczony)
Wn właściwe konto kosztów (401-409)
Ma 201 "Rozrachunki z dostawcami i odbiorcami" - wartość brutto (z VAT)

Zapłata za fakturę VAT kwota brutto należna kontrahentowi
Wn 201 "Rozrachunki z dostawcami i odbiorcami"
Ma 130 "Rachunek bieżący jednostki" (subkonto wydatków)

Zapłata zobowiązań wobec US w następnym miesiącu (VAT należny wyższy niż naliczony) - WB paragraf 453
Wn 225 "Rozrachunki z budżetami" (rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT)
Ma 130 "Rachunek bieżący jednostki" (subkonto wydatki)

Rozliczenie poniesionych wydatków budżetowych (zapłata za fakturę z właściwym paragrafem oraz zapłata do US nadwyżki VAT należnego nad naliczonym z paragrafem 453)
Ma 800 "Fundusz jednostki"
Wn 223 "Rozliczenie wydatków budżetowych"

Przeksięgowanie poniesionych kosztów na wynik finansowy na 31.12- w kwocie netto.

Przedstawiciele urzędu chcieli wiedzieć, czy taki sposób ewidencji jest zgodny z przepisami.

Zdaniem RIO przedstawiony przez urząd sposób ewidencji VAT uwzględnia wprawdzie regulacje z art. 28 ust. 2 i art. 42 ust. 2 ustawy o rachunkowości, jednak nie jest zgodny z przepisami prawa w związku z koniecznością dokonania prawidłowej wyceny dochodów budżetowych.

RIO przypomniała, że VAT stanowi dochód budżetu państwa, a nie jednostek samorządu terytorialnego. Za prawidłowy zatem sposób ujmowania VAT w planie finansowym jednostki organizacyjnej i uchwale budżetowej JST należy uznać następujący wariant, gdzie:
1) dochody budżetowe - planuje się netto (pomniejszone o VAT należny)
2) wydatki budżetowe - planuje się brutto (łącznie z VAT)
3) VAT naliczony (jeżeli istnieje możliwość odliczenia w bieżącej deklaracji) pomniejsza realizację wydatków budżetowych
4) korekty deklaracji VAT-7 skutkujące zwrotem VAT naliczonego za lata ubiegłe stanowią dochody budżetowe.

W sprawozdaniach Rb-27S kwoty nie powinny być wykazywane wraz z podatkiem od towarów i usług. Należy o tym pamiętać już na etapie ewidencjonowania należności.