Centrum usług wspólnych a środki na doskonalenie zawodowe nauczycieli

Regionalna Izba Obrachunkowa w Gdańsku wypowiedziała się w sprawie dysponowania środkami na dofinansowanie doskonalenia zawodowego nauczycieli, w kontekście ich umiejscowienia w planie finansowym centrum usług wspólnych bądź w planach finansowych poszczególnych placówek oświatowych.

RIO wskazała, że ustawa o samorządzie gminnym umożliwia wprowadzenie w gminie wspólnej obsługi administracyjnej, finansowej i organizacyjnej dla wskazanych tamże jednostek. Szczególnie istotny jest przepis mówiący, że jej zakres nie może obejmować kompetencji kierowników jednostek zaliczanych do sektora finansów publicznych do dysponowania środkami publicznymi oraz zaciągania zobowiązań, a także sporządzania i zatwierdzania planu finansowego oraz przeniesień wydatków w tym planie.

Uprawnienia te - jako podstawa odpowiedzialności za całość gospodarki finansowej - nie mogą zostać przekazane na inny podmiot, np. na kierownika jednostki zapewniającej wspólną obsługę.

W odniesieniu do planu finansowego szkoły lub placówki tylko ich dyrektor ma kompetencję do dysponowania środkami określonymi w tym planie finansowym i to on ponosi odpowiedzialność za ich właściwe wykorzystanie.

Izba przypomniała, że także ustawa o finansach publicznych wskazuje, iż to kierownik jest odpowiedzialny za całość gospodarki finansowej tej jednostki. Gospodarka finansowa to wszystkie działania polegające na tworzeniu, gromadzeniu i wydatkowaniu środków publicznych (a także pobieranie należności, dokonywanie wydatków, organizowanie i kierowanie pracą jednostki). Zatem uprawnionym do dysponowania środkami finansowymi na dofinansowanie doskonalenia zawodowego nauczycieli jest dyrektor szkoły lub placówki. RIO przytoczyła tu stanowisko Wojewody Lubelskiego wyrażone w stosunku do uchwał powołujących tzw. centrum usług wspólnych. W rozstrzygnięciu nadzorczym z 4 sierpnia 2016 r., znak PN-11.4131.187.2016, podkreślił, że pozostawienie w gestii kierowników jednostek obsługiwanych tych kompetencji uwzględnia ukształtowanie odpowiedzialności w jednostkach organizacyjnych sektora finansów publicznych.

Izba podkreśliła, że nie ma przepisu, który wprost pozwalałby - w ramach zapewnienia wspólnej obsługi - na dysponowanie środkami na dofinansowanie doskonalenia zawodowego nauczycieli przez inną jednostkę aniżeli dyrektor szkoły lub placówki, który ma w tym zakresie upoważnienie wynikające z ustawy o systemie oświaty. Nie ma również przepisu, który zakazywałby przyjęcia takiego rozwiązania, jednakże zakres udzielonego upoważnienia do wydania np. aktu prawnego powołującego tzw. centrum usług wspólnych musi być tu interpretowany ściśle i nie może być traktowany rozszerzająco.

Kwestię dopuszczalności umieszczenia w planie finansowym jednostki obsługującej środków na dofinansowanie doskonalenia zawodowego nauczycieli RIO sugeruje rozważać również w szerszym, pozafinansowym, kontekście, tj. wykraczającym poza strefę regulacji prawnych o stricte finansowym charakterze. Do zadań dyrektora szkoły należy m.in. pełnienie funkcji kierownika zakładu pracy dla zatrudnionych w szkole. To on decyduje w sprawach zatrudniania, przyznawania nagród oraz wymierzania kar. On także kieruje działalnością szkoły lub placówki i reprezentuje ją na zewnątrz. A zatem dyrektor może w pełni samodzielnie dokonywać wszelkich czynności z zakresu prawa pracy. Zatem z pewnością do wyłącznej kompetencji dyrektora szkoły (placówki) należy zawieranie umów z nauczycielami w sprawie pokrycia kosztów doskonalenia zawodowego. Skoro tak, to logicznym tego następstwem jest okoliczność, że aby faktycznie zapewnić wykonanie wspomnianej umowy (m.in. wypłacenie środków), dyrektor szkoły musi posiadać pełnię kompetencji w zakresie dysponowania środkami finansowymi na realizację tego zadania.