Nie wszyscy nabywcy mieszkań skorzystają na zmianach w PCC

24  lipca br. Prezydent podpisał ustawę z 26 maja 2023 r. o zmianie ustawy o zmianie ustawy o samorządzie gminnym, ustawy o społecznych formach rozwoju mieszkalnictwa, ustawy o gospodarce nieruchomościami, ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych oraz niektórych innych ustaw.

Jej głównym celem jest wprowadzenie rozwiązań umożliwiających nabycie prawa własności użytkownikom wieczystym gruntów, które nie uległy dotąd uwłaszczeniu z mocy prawa lub na podstawie decyzji administracyjnej. Są one kolejnym etapem reformy mającej na celu uwłaszczenie użytkowników wieczystych gruntów. Wśród wielu różnych zmian w przepisach – w tym w ustawie z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami – nowelizacja modyfikuje również regulacje podatkowe.

Mianowicie w ustawie z 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (ustawa o PCC) m.in. został rozszerzony katalog zwolnień od tej daniny. Nowelizacja znosi bowiem konieczność zapłaty 2% PCC w przypadku zakupu pierwszego mieszkania na rynku wtórnym. Według wypowiedzi przedstawicieli resortu rozwoju i technologii, nabywcom takich lokali może to przynieść nawet kilkanaście tysięcy złotych oszczędności, które mogą oni przeznaczyć np. na remont mieszkania czy jego wyposażenie. 

Jednak nie wszyscy nabywcy mieszkań będą zadowoleni z wprowadzonych zmian. Do ustawy o PCC zostanie bowiem także dodany m.in. nowy przepis art. 7a ust. 1. Zgodnie z jego treścią, w  przypadku gdy kupujący nabywa co najmniej sześć lokali mieszkalnych stanowiących odrębne nieruchomości w jednym lub kilku budynkach wybudowanych na jednej nieruchomości gruntowej, opodatkowanych VAT, lub udziały w tych lokalach albo nabył już co najmniej pięć takich lokali lub udziały w nich – stawka podatku od zawartej z tym samym kupującym umowy sprzedaży szóstego i każdego następnego takiego lokalu w tym budynku lub budynkach lub udziału w takim lokalu, wynosi 6%.

W ten sposób rządzący chcą ograniczyć windowanie cen nieruchomości mieszkalnych w Polsce, spowodowane „hurtowym” ich wykupem w celach inwestycyjnych. Dotyczy to przede wszystkim sektora najmu instytucjonalnego, w ramach którego fundusze PRS (z ang. Private Rented Sector) nabywają jednorazowo wiele lokali mieszkalnych na wynajem w tych samych bądź sąsiadujących ze sobą budynkach.

Nowością jest również to, że transakcje, o których była mowa wcześniej, zostaną jednocześnie obciążone zarówno PPC, jak i VAT. Do tej pory obowiązywała generalna zasada, że w zależności od okoliczności danej transakcji, kupujący nieruchomość płacił z tego tytułu albo PCC, albo VAT. Natomiast po zmianach, z zakupem szóstego i kolejnych mieszkań na warunkach, o których była mowa wcześniej, będzie się wiązał obowiązek opodatkowania tej samej transakcji zarówno VAT, jak i PCC (według podwyższonej stawki 6%).

Ustawa nowelizująca zasadniczo ma wejść w życie po upływie 30 dni od jej ogłoszenia w Dzienniku Ustaw, z wyjątkiem niektórych jej regulacji, które zaczną obowiązywać w innych terminach. Dotyczy to również większości przepisów odnoszących się do zmian w ustawie o PCC, które mają wejść w życie 1 stycznia 2024 r.  .