Jakie są konsekwencje podatkowe świadczenia dodatkowych usług przez prezesa na rzecz spółki

Przedsiębiorstwo nie odliczy VAT z faktury od przedsiębiorcy, który jest jednocześnie członkiem zarządu spółki, jeśli zakres obowiązków wskazany w umowie o pracę pokrywa się z zakresem z umowy o współpracę – takie wnioski płyną z wyroku Wyrok NSA (sygn. akt I FSK 742/15).

Podatnik był zatrudniony w jednej ze spółek na pełen etat. Pełnił też funkcję udziałowca. Osoba ta wystawiała spółce fakturę z tytułu usług doradztwa technicznego. Organy podatkowe uznały jednak, że ani z faktur, ani z zebranego materiału dowodowego nie wynika, aby czynności wskazane na fakturach zostały faktycznie wykonane. Czynności wskazane na fakturach odpowiadają w rzeczywistości jego obowiązkom jako prezesa spółki. W konsekwencji organ podatkowy określił podatnikowi zobowiązanie w VAT.

Zarówno sąd I instancji, jak i NSA uznały, że czynności były w rzeczywistości wykonywane na podstawie umowy o pracę, a podatnik nie udowodnił, że zakres czynności wykonywanych w związku z przyjęciem zlecenia na realizację usługi różnił się od jego pracowniczych obowiązków.

Istnieje możliwość ułożenia zasad współpracy w taki sposób, aby osoba pełniąca funkcję członka zarządu spółki, zatrudniona w niej na podstawie umowy o pracę, świadczyła jednocześnie na rzecz tej samej spółki odpłatne usługi w ramach prowadzonej przez tę osobę działalności gospodarczej.

Bardzo istotne jest jednak wówczas wyraźne rozgraniczenie zakresów odpowiedzialności związanych z każdą z tych dwóch ról, w jakich osoba ta występuje względem spółki. Czynności wykonywane w ramach stosunku pracy charakteryzują się istnieniem podległości służbowej, brakiem ponoszenia ryzyka ekonomicznego, w tym brakiem odpowiedzialności względem osób trzecich za ewentualne szkody wyrządzone w związku ze świadczeniem pracy na rzecz pracodawcy.

Z kolei istotą działalności gospodarczej jest właśnie ponoszenie ryzyka ekonomicznego związanego z tą działalnością, działanie w sposób niezależny. Konsekwencją tych fundamentalnych różnic pomiędzy sytuacją pracownika oraz przedsiębiorcy prowadzącego działalność gospodarczą jest odmienna kwalifikacja z perspektywy przepisów podatkowych, zwłaszcza w podatku VAT. Jeśli członek zarządu zatrudniony w spółce na podstawie umowy o pracę świadczy spółce także dodatkowe usługi nieobjęte zakresem odpowiedzialności wynikającym z tej umowy, działając na warunkach właściwych dla przedsiębiorcy (ryzyko ekonomiczne, brak podporządkowania itd.), podlegają one opodatkowaniu VAT według właściwych dla nich zasad.

Nabywanie takich usług uprawnia spółkę do odliczenia VAT w zakresie związanym z wykonywaniem działalności opodatkowanej. Problem pojawia się, gdy granice obu tych ról zacierają się lub ich zakresy się dublują.

Polecamy też:

• Upewnij się, czy masz prawo odliczyć VAT od obiadów dla pracowników
• Jakie grożą sankcje za nierzetelne rozliczenie VAT

Wyrok NSA z 14 grudnia 2016 r., sygn. akt I FSK 742/15