Uwaga! Obowiązkowy KSeF wymusza zmiany w JPK_VAT

W dniu 24 października 2023 r. został opublikowany projekt rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie ministra finansów, inwestycji i rozwoju z 15 października 2019 r. w sprawie szczegółowego zakresu danych zawartych w deklaracjach podatkowych i w ewidencji w zakresie podatku od towarów i usług (Dz.U. poz. 1988 ze zm., dalej: nazywanego rozporządzeniem w sprawie JPK).

Większość planowanych zmian nawiązuje do zmian,  jakie zaczną obowiązywać  od 1 lipca 2024 r. (w szczególności wprowadzenia obowiązku wystawiania faktur przy użyciu Krajowego Systemu e-Faktur).

Większość planowanych zmian związanych jest z wejściem w życie 1 lipca 2024 r. przepisów określających obowiązek wystawiania faktur ustrukturyzowanych przy użyciu Krajowego Systemu e-Faktur (dalej: KSeF).

Wprowadzenie obligatoryjnego fakturowania oznaczać będzie, że znacznie więcej faktur będzie miało numer identyfikujący fakturę w KSeF. W związku z tym zostaną dodane przepisy nakazujące wskazywanie tego numeru w ewidencji VAT (a w konsekwencji w części ewidencyjnej pliku JPK_VAT), jeżeli został nadany (zob. projektowane § 10 ust. 2 pkt 1 lit. g oraz § 11 ust. 4 pkt 6 rozporządzenia w sprawie JPK).

Obowiązek ten istnieć będzie zarówno w przypadku wykazywania w ewidencji VAT oraz części ewidencyjnej pliku JPK_VAT faktur sprzedażowych, jak i faktur zakupowych.

Nowe przepisy przewidują ponadto wprowadzenie dwóch nowych oznaczników dowodów sprzedaży (obecnie stosowane są trzy, tj. oznaczenia RO, WEW oraz FP). Z projektowanych przepisów § 10 ust. 5 pkt 4 i 5 rozporządzenia w sprawie JPK wynika, że będą to oznaczniki:

• OFF – oznacznikiem tym mają być oznaczane faktury wystawiane w okresie trwania awarii Krajowego Systemu e-Faktur, jak również w okresie trwania niedostępności do tego systemu i braku możliwości wystawienia faktury ustrukturyzowanej z przyczyn leżących po stronie podatnika,
• BFK – oznacznikiem tym będą oznaczane faktury elektroniczne i faktury w postaci papierowej wystawione bez użycia KSeF (w przypadkach braku obowiązkowego wystawiania faktur przy użyciu KSeF).

Od 1 lipca 2024 r. wprowadzona zostanie możliwość wystawiania przy użyciu KSeF faktur VAT RR oraz faktur VAT RR KOREKTA (obecnie nie ma takiej możliwości). Będzie to jednak rozwiązanie fakultatywne i wymagać będzie uprzedniego uzyskania zgody dostawcy (zob. dodawany art. 116 ust. 3b ustawy o VAT). W przypadkach takich, wykazując fakturę VAT RR lub fakturę VAT RR korektę w ewidencji VAT oraz części ewidencyjnej pliku JPK_VAT trzeba będzie wskazywać:

1)     NIP dostawcy lub usługodawcy zamiast jego numeru PESEL (zob. projektowane brzmienie § 11 ust. 5 pkt 1 rozporządzenia w sprawie JPK), oraz

2)     numer identyfikujący tę fakturę w KSeF (zob. projektowany § 11 ust. 5 pkt 5 rozporządzenia w sprawie JPK).

Projekt doprecyzowuje ponadto zakres stosowania oznacznika „VAT RR”. Z projektowanego brzmienia § 11 ust. 8 pkt 1 rozporządzenia w sprawie JPK wynikać ma, że oznacznik ten dotyczy zarówno faktur VAT RR pierwotnych, jak i faktur VAT RR korygujących.

Ponadto przewiduje się zastąpienie w treści § 11 ust. 3 pkt 2 rozporządzenia w sprawie JPK wyrazów „faktur, o których mowa w art. 116 ust. 2 ustawy” wyrazami „faktur VAT RR potwierdzających nabycie produktów rolnych lub usług rolniczych i faktur VAT RR KOREKTA”. Zmiana ta – jak czytamy w uzasadnieniu omawianego projektu – „ma charakter dostosowujący przepisy JPK_VAT z deklaracją do nazewnictwa wprowadzanego ustawą KSeF”.

Od 1 września 2023 r. został dodany art. 106b ust. 1a ustawy o VAT. Przepis ten wskazuje, że podatnik nie jest obowiązany do wystawienia faktury, o której mowa w art. 106b ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT (czyli tzw. faktury zaliczkowej), jeżeli całość lub część zapłaty, o której mowa w tym przepisie, otrzymał w tym samym miesiącu, w którym dokonał czynności, na poczet których otrzymał całość lub część tej zapłaty (z zastrzeżeniem, że przepis ten nie jest stosowany w przypadkach, dla których terminy wystawienia faktury określone są w art. 106i ust. 3-8 ustawy o VAT - zob. art. 106b ust. 1b ustawy o VAT).

Podatnicy korzystający z tej możliwości wystawiają jedynie fakturę dokumentującą dokonaną dostawę lub wykonaną usługę.

Faktura ta wykazywana jest w ewidencji VAT oraz pliku JPK_VAT, przy czym obecnie nie jest jasne, jaką datę należy w takich przypadkach wskazywać jako datę sprzedaży. Z projektowanego brzmienia § 10 ust. 2 pkt 1 lit. e rozporządzenia w sprawie JPK wynika, że powinna to być data dokonania lub zakończenia dostawy towarów lub wykonania usługi, jeżeli taka data jest określona i różni się od daty wystawienia faktury.

Zmiana ta ma zostać wprowadzona wcześniej niż pozostałe zmiany, tj. już 1 stycznia 2024 r. Wynika to z § 6 omawianego projektu.

Od 1 lipca 2024 r. zostaną uchylone przepisy przewidujące zwrot w terminie 40 dni podatnikom wystawiającym wyłącznie faktury ustrukturyzowane (co nastąpi w drodze uchylenia przepisów art. 87 ust. 5b-5d ustawy o VAT). Przepisy te zostaną uchylone, gdyż tego dnia standardowy termin zwrotu na rachunek bankowy nadwyżki podatku naliczonego nad należnym skrócony zostanie z obecnych 60 do 40 dni (zob. nowe brzmienie art. 87 ust. 2 ustawy o VAT).

W związku z tym uchylony ma zostać przepis nawiązujący do zwrotu w terminie 40 dni na podstawie art. 87 ust. 5d ustawy o VAT, tj. § 6 ust. 1 pkt 4 lit. a tiret czwarte rozporządzenia w sprawie JPK).

Obecnie paragony fiskalne czasami uważane są za tzw. faktury uproszczone (dotyczy to paragonów fiskalnych z NIP nabywcy na kwoty nieprzekraczające 450 zł lub 100 euro). Jedną z konsekwencji wprowadzenia obowiązku wystawiania faktur przy użyciu KSeF będzie likwidacja takich faktur uproszczonych. Przy czym ze względu na przepis przejściowy zawarty w art. 145l ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT zmiana ta nastąpi pół roku po wejściu w życie przepisów o obowiązku wystawiania faktur przy użyciu KSeF, tj. 1 stycznia 2025 r.

W związku z tym uchylony zostanie nawiązujący do paragonów fiskalnych uznawanych za faktury fragment § 10 ust. 1 pkt 7 lit. b rozporządzenia w sprawie JPK. Przy czym, co prawda zmiana ta ma wejść w życie 1 lipca 2024 r., to na podstawie § 2 omawianego projektu do 31 grudnia 2024 r. dotychczasowe brzmienie przepisów będzie nadal stosowane do paragonów fiskalnych uznanych za faktury.

Pozostałe zmiany, jakie zakłada omawiany projekt mają polegać na:

1)     doprecyzowaniu pouczenia poprzez dostosowanie jego treści w zakresie podstawy do wystawiania tytułów wykonawczych dotyczących przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (zob. projektowane brzmienie § 8 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia w sprawie JPK),

2)     doprecyzowaniu treści § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia w sprawie JPK poprzez uwzględnienie w jego treści również czynności podlegających opodatkowaniu, w odniesieniu do których istnieje możliwość (a nie obowiązek) wystawienia przez podatnika faktury,

3)     doprecyzowaniu w treści § 10 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia w sprawie JPK, że ewidencja zawiera określone dane „dotyczące faktur”, a nie „z faktur”; jak czytamy w uzasadnieniu omawianego projektu, „zmiana polega na doprecyzowaniu, że dane wymienione w pkt 1 lit. a-g są szerzej rozumianymi danymi dotyczącymi faktur, a nie tylko danymi stanowiącymi obligatoryjny element faktury określony w art. 106e ustawy o VAT, w szczególności dotyczy to numeru identyfikującego fakturę w KSeF”; podobna zmiana ma zostać dokonana w treści § 11 ust. 3 rozporządzenia w sprawie JPK,

4)     zastąpieniu w treści § 10 ust. 1 pkt 8, § 10 ust. 5 pkt 1 oraz § 11 ust. 4-6 rozporządzenia w sprawie JPK wyrazu „dokumentów” wyrazem „dowodów”, zaś w treści § 11 ust. 1 pkt 4 rozporządzenia w sprawie JPK wyrazów „kwota nabycia” wyrazami „wartość nabycia”; będą to zmiany doprecyzowujące mające na celu ujednolicenie nazewnictwa w przepisach rozporządzenia w sprawie JPK.

Omawiane rozporządzenie ma wejść w życie 1 lipca 2024 r., a w konsekwencji tego dnia ma wejść w życie większość omówionych zmian. Wyjątek dotyczy wskazanej w pkt 4 zmiany polegającej na określeniu daty wskazywanej w przypadku rezygnacji z wystawienia faktury zaliczkowej, która ma wejść w życie 1 stycznia 2024 r.

Wprowadzeniu omawianych zmian towarzyszyć ma modyfikacja struktury logicznej pliku JPK. Jak bowiem czytamy w uzasadnieniu omawianego projektu:„(…) w związku w powyższymi zmianami zostanie zaproponowana modyfikacja struktury logicznej JPK_VAT z deklaracją (tzw. schema JPK_VAT z deklaracją), której aktualna wersja zostanie odrębnie opublikowana”.

Źródło: projekt z  18 października 2023 r. rozporządzenia ministra finansów zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowego zakresu danych zawartych w deklaracjach podatkowych i w ewidencji w zakresie podatku od towarów i usług.