Czy od 1 stycznia 2024 r. składki ZUS dla przedsiębiorców będą dobrowolne

Jak wyjaśnili autorzy projektu, który przewiduje zmiany w przepisach ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, celem zaproponowanych w nim rozwiązań jest stopniowa likwidacja uciążliwego obowiązku opłaty składek na ubezpieczenie społeczne na rzecz wprowadzenia systemu dobrowolnych składek dla przedsiębiorców. Projekt, który został zgłoszony przez posłów Konfederacji, trafił do Sejmu 13 listopada br.

Jego złożenie projektodawcy tłumaczą obciążeniami, z którymi muszą zmagać się polscy przedsiębiorcy. Jak bowiem stwierdzono w uzasadnieniu projektu, o którym mowa, rząd rzuca kłody pod nogi najbardziej pracowitym i przedsiębiorczym Polakom zabierając im większość owoców ich pracy. Jako przykład ucisku fiskalnego projektodawcy wskazali składki na ZUS dla przedsiębiorców, które w 2024 roku łącznie ze składką zdrowotną wyniosą ponad 2.000 zł miesięcznie. Kwota ta jest dla przedsiębiorców ogromnym obciążeniem i stanowi trudną do przekroczenia barierę dla rozwoju małych firm, a także częstą przyczynę ich bankructwa lub ucieczki w szarą strefę. Na dowód tego przytoczyli dane statystyczne pochodzące z ZUS. Wynika z nich, że według stanu z 31 grudnia 2022 r. liczba aktywnych płatników z zadłużeniem wobec tej instytucji była o 34,6% wyższa niż rok wcześniej. Przy czym zasadniczo zadłużenie to dotyczy mikrofirm i małych przedsiębiorców, dla których znaczne podwyższenie obciążeń bardzo mocno wpłynęło na rentowność biznesu.

Zarazem w świetle przytoczonych w uzasadnieniu projektu badań sondażowych, aż 45% przedsiębiorców zadeklarowało rezygnację z opłacania składek na ubezpieczenie społeczne. Natomiast 43% opłacałoby je nadal, nawet gdyby istniała możliwość rezygnacji. Sondaż ten pokazał również, że 88,6% ankietowanych, którzy chcieliby zrezygnować z obowiązkowego ZUS – zadeklarowało chęć przystąpienia do prywatnych ubezpieczeń.

Obowiązek ten nie zostałby jednak zniesiony od razu. W celu złagodzenia negatywnych skutków zaproponowanych rozwiązań dla budżetu państwa, odchodzenie przez przedsiębiorców od obowiązkowego ZUS odbywałoby się stopniowo. Mianowicie od momentu wejścia w życie nowelizacji, zmiany objęłyby tylko mikroprzedsiębiorców w rozumieniu ustawy z 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców (jako tych, którzy najbardziej odczuwają negatywne skutki obowiązkowych ubezpieczeń społecznych). Natomiast w dalszej kolejności ta dobrowolność byłaby rozszerzana na kolejne grupy podmiotów. W drugim roku – objęłaby również małych i  średnich przedsiębiorców, zaś w trzecim – wszystkich przedsiębiorców. Przy czym w świetle art. 2 projektu, „etapowość” likwidacji obowiązków w tym zakresie dotyczyłaby tylko składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Składki zaś na ubezpieczenia chorobowe oraz wypadkowe, osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą, jak również osoby z nimi współpracujące – od początku obowiązywania nowelizacji mogłyby płacić dobrowolnie.

W ocenie projektodawców, wprowadzenie dobrowolnego ZUS poprawiłoby warunki prowadzenia firm, wpływając pozytywnie na wszelkie inicjatywy biznesowe i przekładając się tym samym na rozwój gospodarczy kraju. Dzięki zmianom przepisów w tym zakresie, miałyby one szanse na zwiększenie inwestycji, wzrost innowacyjności i produktywności. Zmniejszenie klina podatkowego wskutek likwidacji obowiązkowych składek emerytalnych i rentowych dla przedsiębiorców, w sposób znaczący ułatwiłoby także nowym firmom wejście na rynek. Takie podmioty, znajdujące się od początku swojego istnienia w intensywnej fazie inwestycyjnej, pomimo braku osiągania dochodów, zmuszone są jednak do zapłaty obowiązkowych składek ZUS. Ponadto zmiany miałyby pozytywny wpływ na firmy oferujące ubezpieczenia społeczne w sektorze prywatnym. Przedsiębiorcy mieliby bowiem wybór, czy korzystać z ubezpieczenia emerytalnego w ZUS, czy oszczędzać poza nim lub samodzielnie. Wskazując na korzyści z wprowadzenia zmian, o których mowa, autorzy projektu powołali się na przykłady innych państw Unii Europejskiej, w tym Niemiec, wyraźnie wskazujące, że dobrowolne składki pozytywnie wpływają na rozwój przedsiębiorczości.

Zgodnie z zapisami projektu, nowelizacja miałaby wejść w życie 1 stycznia 2024 r.

Źródło:

• poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.