Opodatkowanie PIT osób samotnie wychowujących dzieci. Przepisy do zmiany?

Jednym ze skutków wdrożenia podatkowego Polskiego Ładu jest  likwidacja prawa podatników będących osobami samotnie wychowującymi dziecko albo dzieci do wspólnego opodatkowania się z tym dzieckiem albo  dziećmi. Uprawnienie to, które przysługiwało samotnym rodzicom na podstawie art. 6 ust.4-4b ustawy o PIT, zostało zastąpione przez nową ulgę podatkową. Polega ona na możliwości odliczenia przez taką osobę od podatku kwoty w stałej wysokości 1.500 zł.  Odliczenie to przysługuje samotnym rodzicom na podstawie art. 27ea ustawy o PIT, w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2022 r.

Zasadność wprowadzonych w tym zakresie zmian budzi jednak kontrowersje, co znalazło odzwierciedlenie w poselskim projekcie nowelizacji ustawy o PIT, który trafił do Sejmu (w dniu 24 stycznia 2022 r.). Jak uzasadniają jego autorzy, likwidacja możliwości łącznego rozliczania się samotnego rodzica wraz z dzieckiem (dziećmi) nie zasługuje na aprobatę, ponieważ prowadzi do uszczuplenia sytuacji dochodowej takich osób. Skutki tego odczują przede wszystkim gospodarstwa domowe samotnych rodziców, które powinny być szczególnie wspierane przez państwo. W zależności od dochodów samotnego rodzica mogą oni na projektowanych rozwiązaniach stracić. Państwo jest zobowiązane do szczególnego wsparcia takich rodzin, dlatego nieuzasadnione jest wprowadzanie rozwiązań, które mogą skutkować pogorszeniem się sytuacji materialnej danej rodzinny. Każda rodzina spełniająca wymogi powinna wybrać, z którego rozwiązania będzie chciała skorzystać.

W świetle zaproponowanych rozwiązań, podatnik spełniający warunki określone w ustawie miałby wybór, czy odliczyć kwotę 1.500 zł na podstawie art. 27ea, czy też skorzystać z możliwości rozliczenia jako samotny rodzic na podstawie art. 6 ust. 4c tej ustawy. Takie rozwiązanie – jeśli zmiany wejdą w życie – będzie przewidywał art. 27eb ustawy o PIT.

Przedstawiona nowelizacja ustawy o PIT przewiduje również korzystne zmiany w zakresie korzystania z tzw. ulgi rehabilitacyjnej. Jak bowiem podkreślono w uzasadnieniu jej projektu, w przypadku niektórych osób może się okazać, że nie skorzystają z tej ulgi, ponieważ nie będą miały z czego jej odliczyć. Jest to związane z wprowadzeniem nowej kwoty wolnej od podatku w ramach Polskiego Ładu. Jeżeli dochód danej osoby nie przekroczy progu tzw. kwoty wolnej od podatku, która od  1 stycznia 2022 r. wynosi 30.000 zł, to nie skorzysta  ona z ulgi rehabilitacyjnej. Dlatego w projekcie zaproponowano zmianę polegającą na umożliwieniu odliczenia wspomnianej ulgi w PIT również w sytuacji, gdy podatnik nie osiągnie dochodu w podanej wysokości. Zmiana ta ma zostać dokonana przez dodanie do ustawy o PIT nowego art. 26 ust.7ea, wskazującego, że  odliczenie kwoty, o której mowa w art. 26 ust. 1 pkt 6 (tj. wydatków na cele rehabilitacyjne) przysługuje bez względu na wysokość dochodu ustalonego zgodnie z ustępem 1 tego artykułu (tj. stanowiącego podstawę obliczenia podatku).

Zgodnie z założeniami projektu, ustawa nowelizująca miałaby wejść w życie po upływie 14 dni od dnia jej ogłoszenia w Dzienniku Ustaw. W ocenie jego autorów, termin ten z uwagi na wprowadzenie korzystnych rozwiązań zarówno dla podatników jest wystarczającym okresem vacatio legis.

Źródło:

• poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.