Tajemnica wysokości wynagrodzenia

Mariusz Pigulski

Autor: Mariusz Pigulski

Dodano: 12 sierpnia 2011
Pytanie:  Czy wynagrodzenia w firmie powinny być objęte tajemnicą? Osoby pracujące na takim samym stanowisku, wykonujące takie same czynności powinny mieć wg Kodeksu pracy takie samo wynagrodzenie. Pracodawca nie zawsze może się do tego zastosować. Jak to pogodzić? Czy są jakieś konsekwencje, gdy np. wyciąg bankowy, na którym były wynagrodzenia trafi do innych osób niezwiązanych z pracą przy listach płac i finansach?
Odpowiedź: 

Informacja o wysokości wynagrodzenia może być traktowana w charakterze tajemnicy przedsiębiorstwa. Nieuprawnione ujawnienie danych płacowych może pociągać za sobą odpowiedzialność odszkodowawczą a nawet karną.

Informacja o wysokości wynagrodzenia a dobra osobiste

W myśl art. 111 Kodeksu pracy, dalej: kp pracodawca jest obowiązany szanować godność i inne dobra osobiste pracownika. Informacja o wysokości wynagrodzenia zatrudnionej osoby należy właśnie do sfery dóbr osobistych, podlegających ochronie na mocy art. 23 i 24 Kodeksu cywilnego.

O obowiązku zachowania przez pracodawcę tajemnicy wynagrodzeń pracowników niejednokrotnie wypowiadał się Sąd Najwyższy. W uchwale 7 sędziów z 16 lipca 1993 r. (sygn. akt I PZP 28/93, OSNCP 1994/1/2) stwierdzono, że ujawnienie przez pracodawcę, bez zgody zainteresowanego, wysokości jego wynagrodzenia może stanowić naruszenie dobra osobistego w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego. Nieuprawnione wyjawienie informacji dotyczącej zarobków po pierwsze narusza chronione prawem jego dobro osobiste, po drugie może wywołać trudne do przewidzenia konsekwencje w jego prywatnym życiu - np. spowodować zmianę stosunku otoczenia do danej osoby, wywołać zawiść, lekceważenie, natężenie próśb o pożyczkę, o żyrowanie kredytu, a nawet wymuszenie. Do zachowania w tajemnicy wynagrodzeń pracowników zobowiązani są wszyscy, którzy mają dostęp do takich danych.

Powyższe oznacza, że dokumenty zawierające informacje o wysokości wynagrodzenia pracownika, co do zasady powinny być udostępniane do wglądu tylko jemu i uprawnionym do tego instytucjom takim jak np. komornik, urząd skarbowy, sąd itd.

Odszkodowanie i odpowiedzialność pracodawcy za ujawnienie informacji o danych osobowych pracownika

Pracownik, którego prawa wskutek nieuprawnionego rozpowszechnienia informacji o wysokości jego zarobków zostały naruszone, może domagać się od podmiotu zatrudniającego odszkodowania, jak również stosownego zadośćuczynienia. Niezależnie od odpowiedzialności cywilnej, pracodawca, w którego firmie doszło do ujawnienia informacji o danych osobowych pracowników, naraża się na odpowiedzialność za złamanie przepisów ustawy z 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych.

Zgodnie z art. 19 ww. ustawy w razie stwierdzenia, że działanie lub zaniechanie kierownika jednostki organizacyjnej, jej pracownika lub innej osoby fizycznej będącej administratorem danych wyczerpuje znamiona przestępstwa określonego w ustawie, Generalny Inspektor kieruje do organu powołanego do ścigania przestępstw zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa, dołączając dowody dokumentujące podejrzenie. Z kolei w myśl art. 51 tej ww. ustawy, kto administrując zbiorem danych lub będąc obowiązany do ochrony danych osobowych udostępnia je lub umożliwia dostęp do nich osobom nieupoważnionym, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. Jeżeli sprawca działa nieumyślnie, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

Informacja o wysokości wynagrodzenia a tajemnica przedsiębiorstwa

Informacja o wysokości wynagrodzenia może być również traktowana w charakterze tajemnicy przedsiębiorstwa w rozumieniu ustawy z 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Na podstawie art. 11 tego aktu prawnego tajemnicę przedsiębiorstwa w stanowią nieujawnione do wiadomości publicznej informacje posiadające wartość gospodarczą, co do których przedsiębiorca podjął niezbędne działania w celu zachowania ich poufności. W przypadku naruszenia tajemnicy przedsiębiorstwa przez pracownika pracodawca może potencjalnie wystąpić przeciwko niemu z roszczeniem odszkodowawczym. Należy się jednak liczyć z tym, że udowodnienie szkody w tym zakresie może być niezwykle trudne.

Dodajmy, że o zakresie informacji, stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa, których ujawnienie mogłoby narazić zakład pracy na szkodę, decyduje przede wszystkim pracodawca. Dlatego w interesie podmiotu zatrudniającego leży skonkretyzowanie informacji, które uznaje się za poufne i których pracownikom nie wolno ujawniać. Zapisy odnoszące się do tej kwestii mogą być zawarte w treści umowy o pracę, w regulaminie pracy czy nawet w specjalnym piśmie skierowanym do pracowników.

Niezbędnym jest jednoczesne określenie granic i zakresu poufności. Nie można wszakże wprowadzić całkowitego zakazu ujawniania przez pracowników wysokości ich wynagrodzenia, gdyż niejednokrotnie byłoby to niezasadne i niekorzystne dla podwładnego.

Warunkiem wprowadzenia zakazu ujawniania przez pracownika informacji dotyczącej jego zarobków jest to, aby nie uniemożliwiał on pracownikom realizacji ich prawa dochodzenia roszczeń dotyczących równego wynagradzania za świadczenie tej samej pracy.

Potwierdziło to Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej w stanowisku z września 2008 r. (sygn. DPR I-0712-18/MF/08), w którym skonstatowano, że zobowiązanie pracownika do nieujawniania wysokości swojego wynagrodzenia jest dla niego niekorzystne. W praktyce może mieć na celu uniemożliwienie ustalenia, że pracownik jest dyskryminowany, jeżeli chodzi o wysokość wynagrodzenia. Może przez to utrudniać pracownikowi dochodzenia roszczeń z tego tytułu. Ustalenie, czy doszło do naruszenia zakazu dyskryminacji płacowej wymaga bowiem, w świetle przepisów art. 183c § 1 kp, wiedzy o faktycznej wysokości wynagrodzenia innych pracowników wykonujących porównywalną pracę.

Tekst opublikowany: 

6 lipca 2011 r.

Mariusz Pigulski

Autor: Mariusz Pigulski

Specjalista w zakresie kadr i płac. Autor licznych opracowań i publikacji z zakresu kadr, rozliczania wynagrodzeń, składek ZUS oraz podatku.
Nie ma jeszcze komentarzy do tego dokumentu.
Zaloguj się aby dodać komentarz
Poradnia 48h

Jeśli masz jakiekolwiek pytania skorzystaj z indywidualnej porady grona naszych wybitnych Ekspertów.