Polski Ład

Jakie zasady ustalania  składki zdrowotnej obowiązywały w 2021 roku

Składa zdrowotna w przypadku podatników prowadzących działalność gospodarczą była wartością stałą. Składka zdrowotna była niepodzielna i równa dla każdego przedsiębiorcy niezależnie od osiąganych dochodów.

Podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne w 2021 roku dla:

• osób, które prowadzą pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych,
• osób, które prowadzą działalność w zakresie wolnego zawodu w rozumieniu przepisów ustawy o ryczałcie, a także osób prowadzących działalność,
• w zakresie wolnego zawodu, z której przychody są przychodami z działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych,
• wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólników spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej,
• osób, które korzystają z ulg w składkach na ubezpieczenia,
• osób współpracujących z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność lub korzystającymi z ulg,

stanowiła zadeklarowana kwota, nie niższa niż 4.242,38 zł (75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia).

Przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw, włącznie z wypłatami z zysku, w czwartym kwartale 2020 r. wyniosło 5.656,51 zł. Zatem składka zdrowotna w 2021 roku nie mogła być niższa niż 381,81 zł. Wartość ta wynikała z iloczynu 9% i podstawy wymiary składki. Ważne jest, że podstawa składki na ubezpieczenie zdrowotne stanowiła 75% przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale poprzedniego roku, włącznie z wypłatami z zysku. Składka ta była uzależniona od przeciętnego wynagrodzenia. W konsekwencji składka zdrowotna dla każdego przedsiębiorcy była równa.

W przypadku osób pracujących na etacie, umowie zlecenie, składa ustalana była jako 9% podstawy otrzymanego wynagrodzenia.

W obu przypadkach 7,75% podstawy obliczania składki można było odliczyć od podatku. Powodowało to niemalże neutralność składki zdrowotnej.

Podatnicy mieli ponadto obowiązek wpłacać składkę zdrowotną zasadniczo do 10. dnia miesiąca następującego po miesiącu którego ona dotyczyła. Dłuższy termin, bowiem do 15. dnia miesiąca następującego,  mieli ci przedsiębiorcy, którzy zatrudniają pracowników lub zleceniobiorców. Wtedy termin jest wydłużony o 5 dni.

Przypomnijmy, że obecnie zaliczkę na podatek dochodowy zakład pracy jako płatnik zmniejsza o kwotę stanowiącą 1/12 kwoty zmniejszającej podatek, określonej w pierwszym przedziale skali podatkowej, jeżeli pracownik złoży zakładowi pracy - w dowolnym momencie roku podatkowego - oświadczenie według ustalonego wzoru, w którym stwierdzi, że:

1) nie otrzymuje emerytury lub renty za pośrednictwem płatnika albo otrzymuje emeryturę lub rentę za pośrednictwem płatnika i złożył wniosek do organu rentowego (EPD-18) o niestosowanie kwoty zmniejszającej;

2) nie osiąga dochodów z tytułu członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną;

3) nie osiąga dochodów, od których jest obowiązany opłacać zaliczki na podstawie art. 44 ust. 3 (działalność gospodarcza, najem/dzierżawa);

4) nie otrzymuje świadczeń pieniężnych wypłacanych z Funduszu Pracy lub z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych;

5) ten zakład pracy jest właściwy do stosowania tego zmniejszenia.

Oświadczenia o wzorze PIT-2 nie składa się, jeżeli stan faktyczny wynikający z tego, złożonego w latach poprzednich nie zmienił się.

Do 30 czerwca 2022 r. roczna kwota zmniejszająca podatek wynosi 5.100 zł, a miesięczna - 425 zł. Od 1 lipca br. będzie to odpowiednio 3.600 zł i 300 zł. Obniżenie tej kwoty wynika z niższej, 12-proc. stawki podatku, jaka będzie obowiązywała od 1 lipca, przy jednoczesnym utrzymaniu kwoty wolnej od podatku na poziomie 30.000 zł.

Obecnie jest tak, że pełną kwotę zmniejszającą podatek miesięcznie może stosować wyłącznie jeden płatnik np. albo dany pracodawca, wskazany przez pracownika, który jednocześnie pozostaje w więcej niż jednym stosunku pracy lub pokrewnym albo organ rentowy (ZUS) wypłacający emerytury, renty, zasiłki albo też sam podatnik, który jednocześnie prowadzi swoją działalność gospodarczą opodatkowaną według skali.

Kwota zmniejszająca podatek może być stosowana przez pracodawcę tylko przy jednej wypłacie w miesiącu. Dotyczy to sytuacji, gdy np. pracownik wykonuje dla jednego pracodawcy dwie umowy o pracę lub gdy pracodawca dokonuje kilku wypłat w dwóch różnych terminach.

Wyjątkowo, kwota zmniejszająca podatek w podwójnej wysokości może być uwzględniana w przypadku, gdy podatnik złoży płatnikowi oświadczenie, że za dany rok zamierza opodatkować dochody łącznie z małżonkiem, przy czym za rok podatkowy przewidywane, określone w oświadczeniu dochody podatnika nie przekroczą górnej granicy pierwszego przedziału skali podatkowej tj. 120.000 zł, a małżonek nie uzyskuje żadnych dochodów. Wówczas zaliczki za wszystkie miesiące roku podatkowego wynoszą 17% (od 1 lipca - 12%) dochodu uzyskanego w danym miesiącu i są dodatkowo pomniejszane za każdy miesiąc o kwotę stanowiącą 1/12 kwoty zmniejszającej podatek.

Do odliczania kwoty zmniejszającej podatek w trakcie roku nie są uprawnieni płatnicy dokonujący świadczeń z działalności wykonywanej osobiście czy praw majątkowych, wymienieni w art. 41 ust. 1 ustawy o PIT. Zatem oświadczenia PIT-2 nie mogą składać, np. zleceniobiorcy, wykonawcy umów o dzieło, kontraktów menedżerskich, inkasenci, czy członkowie zarządów/rad nadzorczych osób prawnych, pełniący swoje funkcje na podstawie powołania.