Od kiedy należy potraktować obywatela Ukrainy jak osobę mającą miejsce zamieszkania w Polsce

Decydującym kryterium przy ustalaniu rezydencji podatkowej cudzoziemca jest miejsce jego zamieszkania. W świetle polskich przepisów podatkowych, osoba mająca miejsce zamieszkania w Polsce podlega nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu.

Osoba, która nie spełnia choćby jednego z powyższych warunków jest nierezydentem polskim i albo jej przychód ze zlecenia podlega opodatkowaniu w Polsce z zastosowaniem uproszczonej formy tj. podatkiem zryczałtowanym 20% (ustalanym od przychodu, bez odliczania kosztów uzyskania przychodów, bez odliczeń z tytułu składek ubezpieczeniowych), albo w ogóle nie podlega w Polsce obowiązkowi podatkowemu, zgodnie z postanowieniami umowy polsko-ukraińskiej w sprawie unikania podwójnego opodatkowania. Jednak w tym przypadku cudzoziemiec musiałby okazać w Polsce certyfikat rezydencji (dokument wydany przez ukraińską administrację podatkową o miejscu zamieszkania na Ukrainie). 

Jeżeli więc ukraiński zleceniobiorca nie posiada certyfikatu rezydencji, a jego pobyt w Polsce przekroczył 183 dni w roku podatkowym, to uzyskany przez niego dochód ze zlecenia wykonywanego w Polsce podlega tutaj opodatkowaniu.

Organy podatkowe uważają, że sposób opodatkowania wynagrodzenia z umowy zlecenia, a więc forma pobieranego podatku (zaliczka18% lub ryczałt 20%), zależy od kwestii ustalenia, gdzie osoba ta ma umiejscowiony ośrodek, centrum interesów życiowych, gospodarczych, gdzie są powiązania ekonomiczne, rodzinne.

Potwierdził to m.in. Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji z 16 lutego 2017 r. (0461-ITPB4.4511.824.2016.1.KK). Organ stwierdził, że: "w świetle przedstawionych regulacji należy wskazać, że jeżeli podatnik nie przedstawia certyfikatu rezydencji, to w okresie gdy pobyt podatnika nie przekroczył 183 dni w roku podatkowym, płatnik obowiązany jest do pobrania od wypłacanego wynagrodzenia 20% zryczałtowany podatek, o którym mowa w art. 29 ust. 1 ustawy i sporządzenia informacji IFT-1/IFT-1R oraz deklaracji PIT-8AR. Natomiast w sytuacji takiego podatnika, gdy jego pobyt przekroczył 183 dni w roku podatkowym, należy stwierdzić, że jest on osobą, o której mowa w art. 3 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, został bowiem spełniony warunek wynikający z art. 3 ust. 1a pkt 2 ustawy. Płatnik obowiązany jest wówczas do poboru zaliczek na podatek dochodowy na zasadach ogólnych (art. 41 ust. 1 ustawy) i sporządzenia za ten okres informacji PIT-11 oraz deklaracji PIT-4R. Biorąc zatem pod uwagę okoliczności wskazane we wniosku zaaprobować należy stanowisko Spółki, że wynagrodzenie wypłacane obywatelom Ukrainy, którzy nie udokumentują swojej rezydencji certyfikatem rezydencji jest opodatkowane 20% zryczałtowanym podatkiem dochodowym – zgodnie z art. 29 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – jedynie do 183 dnia w roku podatkowym. Po przekroczeniu 183 dni pobytu w Polsce w roku podatkowym, Spółka zobowiązana jest pobrać podatek na zasadach ogólnych, traktując ww. osobę od tego momentu (od momentu przekroczenia 183 dni) jako osobę mającą miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Reasumując w sytuacji przedstawionej we wniosku, po zakończeniu roku podatkowego Spółka (płatnik) powinna wystawić dwie informacje - IFT-1R za okres pobytu podatnika do 183 dni oraz PIT-11 za okres od momentu, gdy powstał obowiązek poboru zaliczki wg art. 41 ustawy, jak również sporządzić dwie deklaracje PIT-8AR i PIT-4R."

Zatem, wynika z powyższej interpretacji, że jeżeli pobyt Ukraińca w Polsce przekroczy 183 dni, to dopiero od tego momentu należy go potraktować jak osobę mającą miejsce zamieszkania w Polsce, a nie wstecznie, od początku pobytu w roku podatkowym.

RADA EKSPERTA: Oznacza to, że nawet jeśli umowa zlecenia zostaje zawarta na okres dłuższy niż 183 dni, to póki faktycznie okres nie zostanie przekroczony, wynagrodzenie cudzoziemca podlega opodatkowaniu podatkiem zryczałtowanym.

Jeżeli zleceniodawca postępował inaczej i zamiast podatku w formie ryczałtu pobierał go zaliczkowo, powinien w urzędzie skarbowym złożyć wniosek o przeksięgowanie błędnie zapłaconych zaliczek na poczet podatku zryczałtowanego oraz sporządzić roczne deklaracje  i informacje tak jak dla podatku ryczałtowego tj. za okres do 183 dni - PIT-8AR oraz IFT-1R, a za pozostały okres, kiedy już były należne zaliczki - PIT-4R oraz PIT-11. 

Najlepiej byłoby jeszcze zasięgnąć informacji co do praktycznego rozwiązania tego problemu w urzędzie skarbowym płatnika. W wyniku przeksięgowania zapewne powstanie niedopłata podatku, którą płatnik powinien zapłacić wraz z odsetkami. Płatnik ponosi bowiem odpowiedzialność również za podatek pobrany, ale w zaniżonej wysokości.