Pytanie: Czy emeryt pobierający emeryturę i jednocześnie prowadzący działalność gospodarczą będzie musiał w 2011 r. zawiesić emeryturę, aby móc dalej prowadzić działalność lub zlikwidować działalność, aby móc pobierać emeryturę?

Odpowiedź:

Pobieranie emerytury nie wymusza zawieszania działalności. Podobnie prowadzenie działalności nie powoduje konieczności zawieszenia pobierania emerytury, chyba, że emeryt z tytułu działalności gospodarczej dobrowolnie opłaca składki emerytalno-rentowe od podstawy przewyższającej określone progi zarobkowe (nie dotyczy to m.in. emerytów, którzy ukończyli powszechny wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn, albowiem osoby te począwszy od miesiąca ukończenia tego wieku, mają możliwość osiągania przychodu z jakiejkolwiek działalności i bez żadnych ograniczeń).

Na zawieszenie lub zmniejszenie emerytur wpływają przychody osiągane przez świadczeniobiorcę z działalności rodzących obowiązek ubezpieczeń społecznych bądź też dających do nich prawo, niezależnie od tego czy świadczeniobiorca z tego prawa skorzysta.

Na zawieszenie lub zmniejszenie emerytury wpływają przychody osiągane m.in. z tytułu:

pracy w ramach stosunku pracy oraz na podstawie umowy o pracę nakładczą,
pracy na podstawie umowy zlecenia i umowy agencyjnej oraz innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia oraz współpracy przy wykonywaniu tych umów, jeżeli wykonywanie tych umów jest lub może być objęte ubezpieczeniem społecznym,
pracy na podstawie ww. umów cywilnoprawnych i umowy o dzieło, jeżeli zostały zawarte z pracodawcą, z którym świadczeniobiorca równocześnie pozostaje w stosunku pracy lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy,
prowadzenia pozarolniczej działalności oraz współpracy przy jej wykonywaniu,
odpłatnego świadczenia pracy, na podstawie skierowania do pracy, w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania,
pracy w rolniczej spółdzielni produkcyjnej i spółdzielni kółek rolniczych,
służby.

Do ustalania przychodu z działalności gospodarczej mającego wpływ na zawieszenie lub zmniejszenie emerytury przyjmuje się faktyczną podstawę wymiaru składek, jeżeli emeryt dobrowolnie opłaca składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

Co ważne, jeśli emeryt z tytułu wykonywanej działalności gospodarczej nie wniósł o dobrowolne ubezpieczenia emerytalne i rentowe, za przychód wpływający na zawieszalność świadczeń, przyjmuje się kwoty, które stanowiłby podstawę wymiaru składek emerytalno-rentowych, gdyby świadczeniobiorca do tych ubezpieczeń przystąpił (chodzi tu o 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe).

Ponadto, zgodnie z art. 104 ust. 6 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2009 r. nr 153, poz. 1227 z późn. zm.) ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, przy ustalaniu przychodu wpływającego na zmniejszenie lub zawieszenie świadczenia ZUS uwzględnia się także kwoty wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wypłaconego pracownikowi na podstawie przepisów Kodeksu pracy, kwoty pobranych przez pracownika zasiłków: chorobowego, macierzyńskiego i opiekuńczego oraz kwoty świadczenia rehabilitacyjnego i wyrównawczego, zasiłku wyrównawczego i dodatku wyrównawczego.

Osoby pobierające emeryturę i dodatkowo zarobkujące mogą otrzymywać świadczenie w pełnej wysokości, jeżeli ich przychód osiągany z ww. tytułów nie przekracza kwoty wynoszącej 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego (w okresie od 1 września 2010 r. do 30 listopada 2010 r. jest to miesięcznie kwota nie wyższa niż 2.238,50 zł).

Natomiast uzyskiwanie przychodu w kwocie:

wyższej niż 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, ale nie wyższej niż 130% tego wynagrodzenia (w okresie od 1 września 2010 r. do 30 listopada 2010 r. jest to miesięcznie kwota wyższa od 2.238,50 zł i nie wyższa od 4.157,30 zł) skutkuje zmniejszeniem emerytury o kwotę przekroczenia, (czyli kwotę stanowiącą różnicę pomiędzy kwotą osiągniętego przychodu, a kwotą 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia), z tym że o kwotę nie wyższą niż 488,67 zł,
przekraczającej 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia (w okresie od 1 września 2010 r. do 30 listopada 2010 r. jest to miesięcznie kwota wyższa niż 4.157,30 zł) powoduje zawieszenie emerytury.

Na zawieszenie lub zmniejszenie emerytury nie mają wpływu przychody z działalności, która nie jest objęta obowiązkowymi bądź dobrowolnymi ubezpieczeniami społecznymi.

Do powyższego rodzaju przychodów można zaliczyć m.in. przychody z:

tzw. „samoistnej” umowy o dzieło,
umowy zlecenie zawartą z uczniem gimnazjum, szkoły ponadgimnazjalnej, szkoły ponadpodstawowej albo studentem, do ukończenia 26 lat,
praw autorskich i patentowych,
darowizn,
wygranych w grze losowej,
wynajmu lub dzierżawy lokalu lub nieruchomości, pod warunkiem, że nie są one przedmiotem działalności gospodarczej.
tytułu pełnienia funkcji członka rady nadzorczej na podstawie powołania.

Na zawieszenie lub zmniejszenie emerytury nie wpływają także przychody, które nie stanowią podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, wymienione w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz.U. z 1998 r. nr 161, poz. 1106 z późn. zm.).

Przepisów dotyczących zawieszania lub zmniejszania świadczeń nie stosuje się do emerytów, którzy ukończyli 60 lat (kobiety) lub 65 lat (mężczyźni). Powyższe dotyczy także osób uprawnionych do renty inwalidy wojennego, renty inwalidy wojskowego, którego niezdolność do pracy pozostaje w związku ze służbą wojskową, a także renty rodzinnej przysługującej po osobach uprawnionych do tych świadczeń, których śmierć nastąpiła w związku ze służbą wojskową.

- art. 103 ust. 2, art. 104 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2009 r. nr 153, poz. 1227 z późn. zm.).

Tekst opublikowany:

23 sierpnia 2010 r.