Dowiedz się, kiedy zatrudniony członek rodziny nie będzie osobą współpracującą

Nie ma zakazu zatrudniania członka rodziny w firmie osoby prowadzącej działalność gospodarczą. Jednakże od podstawy prawnej na jakiej świadczona jest praca zależy z jakiego tytułu krewny będzie podlegał ubezpieczeniom społecznym i zdrowotnemu. Przykładowo, żona wykonująca dla męża pracę na zlecenie jest dla ZUS zleceniobiorcą, a syn zatrudniony u matki na umowę o pracę jest traktowany jak pracownik, ale pod warunkiem, że nie prowadzi z nią wspólnego gospodarstwa domowego.

Wnioskodawczyni napisała do ZUS, że prowadzi od kilku lat jednoosobową firmę transportową, w której dotychczas nikogo nie zatrudniała. Wraz z rozwojem biznesu i poszerzeniem oferty o usługi spedycyjne zaszła potrzeba zatrudnienia jednego pracownika posiadającego certyfikat kompetencji zawodowych. Na nowe stanowisko pracy (umowa o pracę na czas nieokreślony) wybrała własnego syna. Przedsiębiorczyni argumentowała, że syn ma do tego stosowne kwalifikacje, gdyż ukończył studia podyplomowe o kierunku „Zarządzenie procesami logistycznymi".

Zaznaczyła, że syn nie jest u niej zameldowany i od dłuższego czasu nie mieszka w domu rodzinnym. Utrzymuje się sam, bez wsparcia jej i męża.

We wniosku zapytała, czy może zgłosić go do ubezpieczeń z tytułu stosunku pracy. Jej zdaniem - ma prawo zatrudnić syna jako pracownika i rozliczać za niego składki stosownie do rodzaju umowy.

W odpowiedzi organ rentowy oznajmił, że nie odnosi się bezpośrednio do kwestii możliwości zatrudnienia dziecka na umowę o pracę, lecz rozpatruje sprawę wyłącznie pod kątem podlegania ubezpieczeniom społecznym.

Za pracownika uważa się natomiast osobę pozostającą w stosunku pracy. Jednak jeżeli pracownik spełnia kryteria określone dla osób współpracujących - dla celów ubezpieczeń społecznych jest traktowany jako osoba współpracująca.

O statusie osoby współpracującej decyduje więc współpraca przy prowadzeniu działalności i prowadzenie wspólnego gospodarstwa domowego. To ostatnie kryterium jest spełnione przy wspólnym zamieszkiwaniu i zaspakajaniu potrzeb ze środków pozostających w dyspozycji wspólnoty tj. rodziny.

Oznacza to więc utrzymywanie się z jednego budżetu domowego i udział członków rodziny w załatwianiu codziennych życiowych spraw. Kolejny aspekt bycia osobą współpracującą dotyczy przyczyniania się do prowadzenia działalności i działania w imieniu i na rzecz właściciela czyli osoby prowadzącej tę działalność. Ponadto, osoba współpracująca korzysta z zysków jakie przynosi przedsiębiorstwo a także ponosi skutki ewentualnych błędów przy jego prowadzeniu.

Fakt, iż osoby dorosłe, czy dzieci pracują ze swoimi rodzicami nie oznacza automatycznie posiadania wspólnego gospodarstwa domowego. Często inne są bowiem cele odrębnych rodzin, stąd nie można wykluczyć możliwości zawarcia z takimi osobami umów o pracę.

Podsumowując, ZUS uznał stanowisko matki za prawidłowe, gdyż ona i syn nie prowadzą razem jednego gospodarstwa domowego.

Interpretacja ZUS 31 maja 2016 r. oddział w Lublinie WPI/200000/43/522/2016