Nieprowadzenie ksiąg rachunkowych wbrew obowiązkowi to przestępstwo skarbowe

Jakub Rychlik

Autor: Jakub Rychlik

Dodano: 15 stycznia 2015
Pytanie:  Prowadzę działalność gospodarczą w zakresie usług remontowo budowlanych. W 2014 roku mój przychód wyniósł 4 995 600 zł, czyli do obowiązku prowadzenia ksiąg rachunkowych brakuje tylko 15 000 zł. Co się stanie, jeżeli urząd skarbowy zlecił kontrolę, w toku której przechód podwyższył, w wyniku czego limit do pełnej księgowości zostanie przekroczony.
Odpowiedź: 

Nieprowadzenie ksiąg rachunkowych wbrew obowiązkowi stanowi przestępstwo skarbowe, które można popełnić jedynie umyślnie. W przypadku opisanym w pytaniu, jeśli ustalenie wartości przychodów powyżej limitu nastąpiłoby przez organ podatkowy, to można mówić co najwyżej o nieumyślności popełnienia czynu polegającego na nieprowadzeniu ksiąg rachunkowych. Nie można bowiem przypisać w takim przypadku podatnikowi zamiaru nieprowadzenia tych ksiąg. Oznacza to zatem, że przestępstwo skarbowe nie zostanie popełnione, a więc nie będzie groziła sankcja karna.

Obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych dotyczy osób fizycznych, spółek cywilnych osób fizycznych, spółek jawnych osób fizycznych oraz spółek partnerskich, jeżeli ich przychody (w rozumieniu art. 14 ustawy o PIT), za poprzedni rok podatkowy wyniosły w walucie polskiej co najmniej równowartość kwoty określonej w euro w przepisach o rachunkowości. Wynika to z art. 24a ust. 4 ustawy o PIT.

Z kolei, zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o rachunkowości (dalej: uor), przepisy ustawy o rachunkowości stosuje się, z zastrzeżeniem ust. 3, do mających siedzibę lub miejsce sprawowania zarządu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej osób fizycznych, spółek cywilnych osób fizycznych, spółek jawnych osób fizycznych oraz spółek partnerskich, jeżeli ich przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy wyniosły co najmniej równowartość w walucie polskiej 1 200 000 euro.

Wyrażone w euro wielkości przelicza się na walutę polską według średniego kursu ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski, obowiązującego w dniu 30 września roku poprzedzającego rok podatkowy.

W związku z tym, że średni kurs euro NBP na dzień 30 wrześnie wyniósł 4,1755 zł za euro, to przedsiębiorcy będący osobami fizycznymi będą musieli w 2015 r. prowadzić księgi rachunkowe, jeśli wartość ich przychodów za 2014 r. wyniesie 5.010.600 zł.

Zgodnie z art. 77 pkt 1 ustawą o rachunkowości, kto wbrew przepisom ustawy dopuszcza do nieprowadzenia ksiąg rachunkowych, prowadzenia ich wbrew przepisom ustawy lub podawania w tych księgach nierzetelnych danych podlega grzywnie lub karze pozbawienia wolności do lat 2, albo obu tym karom łącznie.

Z kolei, zgodnie z art. 60 § 1 kks, kto wbrew obowiązkowi nie prowadzi księgi, podlega karze grzywny do 240 stawek dziennych.

Przestępstwo określone w art. 77 uor dotyczy osób odpowiedzialnych za prowadzenie ksiąg rachunkowych w danej firmie, np. w spółce kapitałowej. Zwykle będą to członkowie zarządu. W związku z tym ten przepis nie znajdzie zastosowania. Natomiast będzie można zastosować przepis z kodeksu karnego skarbowego sankcjonujący niespełnienie obowiązku prowadzenia ksiąg rachunkowych od 2015 r. Przy czym zauważmy, że popełnić to przestępstwo skarbowe można umyślnie. W opisanym stanie faktycznym z umyślnością mielibyśmy do czynienia, gdyby z podatkowej księgi przychodów i rozchodów wynikałoby, że przychód za 2014 r. wyniósł co najmniej 5.010.600 zł, a podatnik uchylałby się od przejścia na księgi rachunkowe.

W sytuacji, gdy kwota wynikająca z PKPiR jest niższa, a zostałaby np. podwyższona na skutek przeprowadzonej kontroli, to zaniechanie obowiązkowi nastąpiłoby nieumyślnie. Zgodnie bowiem z art. 4 § 3 kks, czyn zabroniony popełniony jest nieumyślnie, jeżeli sprawca nie mając zamiaru jego popełnienia, popełnia go jednak na skutek niezachowania ostrożności wymaganej w danych okolicznościach, mimo że możliwość popełnienia tego czynu przewidywał albo mógł przewidzieć.

Jakub Rychlik

Autor: Jakub Rychlik

Doradca podatkowy (nr wpisu 11549), prawnik (absolwent Wydziału Prawa i Administracji UW).
Nie ma jeszcze komentarzy do tego dokumentu.
Zaloguj się aby dodać komentarz