Opłacać czy nie składki na ZUS za kontrahenta korzystającego z „ulgi na start”

Agent ubezpieczeniowy zarejestrowany w rejestrze agentów prowadzonych przez Komisję Nadzoru Finansowego wykonujący na podstawie umowy agencyjnej czynności pośrednictwa ubezpieczeniowego na rzecz zakładu ubezpieczeń zwrócił się do ZUS z prośbą o wydanie interpretacji indywidualnej.

We wniosku opisał, że swoją działalność wykonuje za pośrednictwem osób fizycznych, na podstawie umowy o świadczenie usług którą z nimi zawiera.

Przed wejściem pakietu ustaw „Konstytucja dla Biznesu” osoby te były osobami prowadzącymi działalność gospodarczą i podlegającymi z tego tytułu obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu. Wobec tego samodzielnie odprowadzały składki na ubezpieczenia społeczne z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej i agent nie miał takiego obowiązku, aby za nie naliczać i odprowadzać składki na ZUS.

Jednak od kwietnia, kiedy weszła w życie „Konstytucja dla Biznesu” osoby takie mogą korzystać z czasowego (6-miesięcznego) zwolnienia z obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, jak również z możliwości braku konieczności rejestrowania działalności do czasu, gdy przychody z wykonywania takiej działalności nie przekroczą miesięcznie kwoty równej połowie minimalnego wynagrodzenia.

Wnioskodawca zastanawia się, wobec tego, czy powinien naliczać i odprowadzać składki na ubezpieczenia społeczne od osób:

• prowadzących działalność gospodarczą zwolnionych przez okres 6 miesięcy z obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym,
• które są zwolnione z obowiązku rejestracji działalności gospodarczej z uwagi na wysokość osiąganych przychodów

w sytuacji, kiedy osoby takie zawrą z agentem w ramach wykonywanej działalności umowę o świadczenie usług w zakresie pośrednictwa ubezpieczeniowego.

Jego zdaniem zawarcie umowy o świadczenie usług w zakresie pośrednictwa ubezpieczeniowego z powyższymi osobami nie powoduje obowiązku naliczania składek za te osoby.

Zakład uznał stanowisko agenta za nieprawidłowe.

Uzasadniając swoją decyzję podkreślił, że osoby fizyczne z którymi agent zamierza zawrzeć umowy o świadczenie usług, a które są zwolnione przez okres 6-miesięcy z obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym na podstawie art. 18 ust. 1 Prawo przedsiębiorców – nie są uważane za osoby prowadzące działalność pozarolniczą. To powoduje, że musi on opłacać za te osoby składki na ubezpieczenia społeczne z tytułu zawartych z nimi umów.

Przeczytaj także:

• „Ulga na start”. Czy nowy wspólnik spółki cywilnej ma do niej prawo

• Czy przysługuje ulga na start dla osoby będącej równolegle zatrudnionej

• Ulga na start. Komu przysługuje, jakich składek dotyczy i czy można ją „zawiesić”

W przypadku drugiej grupy osób, które są zwolnione z obowiązku rejestracji działalności gospodarczej z uwagi na wysokość osiąganych przychodów – to zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy Prawo przedsiębiorców nie stanowi działalności gospodarczej działalność wykonywana przez osobę fizyczną, której przychód należy z tej działalności nie przekracza 50% minimalnego wynagrodzenia za pracę i która przez okres ostatnich 60 miesięcy nie wykonywała działalności gospodarczej. 

Skoro osoby te nie są uważane za osoby prowadzące działalność gospodarczą to agent także ma obowiązek za nie naliczać i opłacać składki na ubezpieczenia społeczne. 

Interpretacja z 24 lipca 2018 r., oddział w Gdańsku (DI/100000/43/822/2018)

Interpretacja indywidualna wydana przez oddział ZUS w Gdańsku 24 lipca 2018 r. (DI/100000/43/822/2018) spowodowała liczne wątpliwości czy uprawnienia do tzw. „ulgi na start” i wprowadzenie możliwości wykonywania działalności bez rejestracji (tzw. „działalność nierejestrowana” lub „działalność nieewidencjonowana”) są faktycznie takim dobrodziejstwem dla przedsiębiorców.

W świetle decyzji ZUS, firma nabywająca usługi od osób korzystających z „ulgi na start” lub wykonujących działalność nierejestrowaną musi za nie naliczać i opłacać składki ZUS od podstawy wyznaczonej przez wysokość wynagrodzenia, które zdaniem organu rentowego stanowi równowartość kwoty widniejącej na fakturze.

W odniesieniu do „ulgi na start” rodzi się zatem pytanie o status prawny takiego przedsiębiorcy. Skoro bowiem jest on zobowiązany do odprowadzania składki na ubezpieczenie zdrowotne to oznacza, że musiał się zgłosić do tego ubezpieczenia w deklaracji ZUS ZZA. Rozważając dalej hipotetycznie, jeżeli usługobiorca miałby go zgłosić do ubezpieczeń społecznych musiałby tego dokonać na formularzu ZUS ZUA.

Jak wiadomo, stosuje się go w celu zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego. Zaistniałaby zatem sytuacja bezprecedensowa, w której składka zdrowotna byłaby opłacana dwa razy z tego samego tytułu.

Ponadto, skoro – zdaniem ZUS – korzystający z „ulgi na start” nie prowadzą działalności gospodarczej, to dlaczego na zasadach przewidzianych dla przedsiębiorców samodzielnie sporządzają i przekazują do ZUS dokumenty zgłoszeniowe i rozliczeniowe za siebie i członków swojej rodziny, a także samodzielnie opłacają składki.

Zmiana stanowiska ZUS: zleceniodawcy nie mają obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne za kontrahentów, którzy korzystają z ulgi na start

Omówione tu niespójności, jak również chęć dochowania wierności wcześniejszym założeniom stanowiącym ideę wprowadzenia „ulgi na start” spowodowały zmianę stanowiska ZUS. Resort pracy wraz z Ministerstwem Przedsiębiorczości i Technologii oraz ZUS wydały wspólne oświadczenie, w którym zapewniają, że zleceniodawcy nie mają obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne za kontrahentów, którzy korzystają z „ulgi na start”.

Co się zaś tyczy działalności nierejestrowanej, na dzień dzisiejszy sprawa nie jest do końca wyjaśniona. Należy zatem poczekać na jakieś konkretne rozstrzygnięcia lub wystąpić do organu rentowego z wnioskiem o wyjaśnienie tej kwestii w interpretacji indywidualnej.