Do końca lutego 2018 r. trzeba złożyć zaświadczenie do ZUS o dochodach zatrudnionych emerytów/rencistów

Emeryt lub rencista jest zobowiązany zawiadomić organ rentowy o podjęciu działalności zarobkowej i o wysokości osiąganego z tego tytułu przychodu, a po upływie roku kalendarzowego – o wysokości tego przychodu uzyskanego w poprzednim roku kalendarzowym. Te same obowiązki spoczywają odpowiednio na pracodawcy i zleceniodawcy, a w przypadku osoby pełniącej służbę - na właściwej komórce kadrowej.

WAŻNE! Nie muszą tego robić jedynie emeryci, którzy przed podjęciem takiej działalności osiągnęli powszechny wiek emerytalny 60 lat (kobiety) lub 65 lat (mężczyźni), a także inwalidzi wojenni i wojskowi. Takie osoby mogą bowiem dorabiać bez ograniczeń. Ich płatnicy są więc również zwolnieniu z obowiązku informacyjnego.

Natomiast renciści oraz młodsi emeryci mogą angażować się zawodowo i czerpać dodatkowe dochody, ale tylko do wskazanych limitów. Po ich przekroczeniu świadczenie z ZUS ulega zmniejszeniu lub jego wypłata ulega zawieszeniu.

Zaświadczenie o rocznym dochodzie jest składane po to, by ZUS mógł go rozliczyć i ustalić prawidłowość pobieranego w danym roku świadczenia. Jeśli emeryt/rencista zmieścił się w granicach dopuszczalnej kwoty przychodu nic się nie stanie. Z kolei jeśli przychód okazał się wyższy, to o zmniejszeniu lub zawieszeniu świadczenia zdecyduje wartość przekroczenia.

Zaświadczenie o rocznym przychodzie nie ma sformalizowanego druku. Można je sporządzić samodzielnie, ale powinno zawierać wszystkie te informacje, które są niezbędne do rozliczenia się świadczeniobiorcy z ZUS z uzyskiwanych zarobków. W zaświadczeniu płatnik składek powinien wpisać własne dane identyfikacyjne oraz dane osoby ubezpieczonej, w tym numer emerytury lub renty, jeśli to możliwe.

Przychody powinny być ujawnione nie tylko w łącznej, rocznej wysokości, ale także w rozbiciu na poszczególne miesiące roku kalendarzowego (2017 r.). Chodzi o przychody faktycznie uzyskane w okresie od stycznia do grudnia 2017 r. Dzięki temu ZUS wybierze korzystniejszy dla świadczeniobiorcy wariant rozliczenia przychodu (miesięcznie lub rocznie). Na podstawie tych zaświadczeń ZUS ustali, czy świadczenie było wypłacane w prawidłowej, zaniżonej czy zawyżonej wysokości.

W razie osiągania w 2017 r. przychodu w kwocie nieprzekraczającej  sumy kwot przychodu odpowiadających 70% przeciętnych miesięcznych wynagrodzeń w danym roku tj.  35 522,10 zł, emerytura lub renta nie ulegają ani zmniejszeniu ani zawieszeniu. Natomiast prawo do emerytury/renty ulega zawieszeniu w razie osiągnięcia przychodu w kwocie wyższej niż suma kwot przychodu odpowiadających 130% przeciętnych miesięcznych wynagrodzeń w danym roku tj. w 2017 r. – 65.969,10 zł.

Natomiast w razie uzyskania przychodu w kwocie przekraczającej 35.522,10 zł, ale nie wyższej niż 65.969,10 zł, świadczenie ulega zmniejszeniu o kwotę przekroczenia przychodu, tj. kwotę stanowiącą różnicę między osiągniętym przychodem a niższym progiem zarobkowym. Zmniejszenie świadczenia nie może jednak przekraczać tzw. maksymalnej kwoty zmniejszenia ustalonej dla emerytury lub renty w danym okresie.

Obniżenie świadczenia lub zawieszenie jego wypłaty może nastąpić o ile emeryt/rencista osiąga przychód z tytułu działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, oraz z tytułu służby mundurowej (Policja, Straż Pożarna). Za taką działalność uważa się zatrudnienie, służbę lub inną pracę zarobkową albo prowadzenie pozarolniczej działalności. Na zawieszenie lub zmniejszenie wysokości świadczeń wpływa także przychód osiągnięty za granicą.

Działalnością zarobkową podlegającą obowiązkowi ubezpieczeń społecznych jest np.:

• praca wykonywana w ramach stosunku pracy,
• praca nakładcza,
• praca wykonywana na podstawie umowy zlecenia, umowy agencyjnej, umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia oraz współpraca przy wykonywaniu danej umowy, w tym tego typu umowy, a także umowa o dzieło, zawarte z własnym pracodawcą, lub jeżeli w ramach takiej umowy (zawartej z innym podmiotem) praca jest wykonywana na rzecz pracodawcy,
• prowadzenie pozarolniczej działalności oraz współpraca przy jej wykonywaniu,
• praca wykonywana w rolniczej spółdzielni produkcyjnej i spółdzielni kółek rolniczych,
• odpłatne świadczenie pracy, na podstawie skierowania do pracy, w czasie kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania oraz
• pobieranie stypendium sportowego
• sprawowanie mandatu posła oraz posła do Parlamentu Europejskiego oraz senatora
• odpłatne pełnienie funkcji w radach nadzorczych w podmiotach, w których taki organ występuje

Zasady dotyczące zawieszalności stosuje się również do osób wyłączonych z ubezpieczenia społecznego w związku z posiadaniem ustalonego prawa do emerytury lub renty oraz osób wykonujących działalność niepodlegającą obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym z uwagi na podleganie temu obowiązkowi z innego tytułu.

Przy rozliczaniu emerytur/rent brany jest pod uwagę przychód osiągany z tytułu wykonywania określonej dodatkowej pracy, w wysokości stanowiącej podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Za przychód uważa się również kwoty pobranych zasiłków: chorobowego, macierzyńskiego i opiekuńczego oraz wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy, wypłacanego na podstawie przepisów Kodeksu pracy, i kwoty świadczenia rehabilitacyjnego i wyrównawczego, zasiłku wyrównawczego i dodatku wyrównawczego.

Przy ustalaniu, czy przychód wpływa na zawieszenie lub zmniejszenie świadczeń, obowiązuje zasada, zgodnie z którą przychód uważa się za osiągnięty w miesiącu (roku) w którym został wypłacony lub przedstawiony do wypłaty. Przykładowo, wynagrodzenie za grudzień 2017 r. wypłacone w styczniu 2018 r. nie podlega uwzględnieniu w przychodach z 2017 r. 

Wzór zaświadczenia o przychodach osiągniętych przez emeryta/rencistę w 2017 r.