Partię próbną trzeba ewidencjonować na magazynie

Skoro ponieśliście państwo koszty materiałów oraz robocizny na produkcję, to nie ma znaczenia, ze są to próbki. Wyprodukowany wyrób gotowy (partia próbna) powinien znaleźć swoje odzwierciedlenie w ewidencji magazynowej. Różnica pojawi się w prezentacji kosztów w momencie ich wydania z magazynu.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 19 uor przez rzeczowe aktywa obrotowe rozumiemy materiały nabyte w celu zużycia na własne potrzeby, wytworzone lub przetworzone przez jednostkę produkty gotowe (wyroby i usługi) zdatne do sprzedaży lub w toku produkcji, półprodukty oraz towary nabyte w celu odprzedaży w stanie nieprzetworzonym.

Nie rzadziej niż na dzień bilansowy aktywa obrotowe wyceniamy według cen nabycia lub kosztów wytworzenia nie wyższych od cen ich sprzedaży netto na dzień bilansowy – art. 28 ust. 1 pkt 6.

Zgodnie z art. 28 ust. 3 uor koszt wytworzenia produktu obejmuje koszty pozostające w bezpośrednim związku z danym produktem oraz uzasadnioną część kosztów pośrednio związanych z wytworzeniem tego produktu. Koszty bezpośrednie obejmują wartość zużytych materiałów bezpośrednich, koszty pozyskania i przetworzenia związane bezpośrednio z produkcją i inne koszty poniesione w związku z doprowadzeniem produktu do postaci i miejsca, w jakich się znajduje w dniu wyceny. Do uzasadnionej, odpowiedniej do okresu wytwarzania produktu, części kosztów pośrednich zalicza się zmienne pośrednie koszty produkcji oraz tę część stałych, pośrednich kosztów produkcji, które odpowiadają poziomowi tych kosztów przy normalnym wykorzystaniu zdolności produkcyjnych. Za normalny poziom wykorzystania zdolności produkcyjnych uznaje się przeciętną, zgodną z oczekiwaniami w typowych warunkach, wielkość produkcji za daną liczbę okresów lub sezonów, przy uwzględnieniu planowych remontów. Jeżeli nie jest możliwe ustalenie kosztu wytworzenia produktu, jego wyceny dokonuje się według ceny sprzedaży netto takiego samego lub podobnego produktu, pomniejszonej o przeciętnie osiągany przy sprzedaży produktów zysk brutto ze sprzedaży, a w przypadku produktu w toku - także z uwzględnieniem stopnia jego przetworzenia.

Do kosztów wytworzenia produktu nie zalicza się kosztów:

1. będących konsekwencją niewykorzystanych zdolności produkcyjnych i strat produkcyjnych,

2. ogólnego zarządu, które nie są związane z doprowadzaniem produktu do postaci i miejsca, w jakich się znajduje na dzień wyceny,

3. magazynowania wyrobów gotowych i półproduktów, chyba że poniesienie tych kosztów jest niezbędne w procesie produkcji,

4. kosztów sprzedaży produktów.

Koszty te wpływają na wynik finansowy okresu sprawozdawczego, w którym zostały poniesione.

Są także pewnego rodzaju uproszczenia odnośnie ustalenia kosztu wytworzenia. W przypadku gdy roczne sprawozdanie finansowe jednostki nie podlega obowiązkowi badania i ogłaszania w myśl art. 64 ust. 1 to obliczając koszt wytworzenia produktu zgodnie z ust. 3, jednostka może do kosztów bezpośrednich doliczyć koszty pośrednie związane z wytworzeniem tego produktu, niezależnie od poziomu wykorzystania zdolności produkcyjnych. Ustalony w ten sposób koszt wytworzenia nie może być wyższy od ceny sprzedaży netto - art. 28 ust. 4a uor.

Jednostki mogą wyceniać produkty w toku produkcji - w wysokości bezpośrednich kosztów wytworzenia lub tylko materiałów bezpośrednich bądź nie wyceniać ich w ogóle jeżeli nie zniekształca to stanu aktywów oraz wyniku finansowego jednostki. Zasada ta nie mogą być stosowane do produkcji o przewidywanym czasie wykonania dłuższym niż 3 miesiące, przeznaczonej do sprzedaży lub na rzecz środków trwałych w budowie jednostki. Nie dotyczy to jednak produkcji rolnej - art. 34 ust. 1 uor.

Zatem próbka powinna zostać wyceniona jak typowy wyrób gotowy zgodnie z zasadami (polityką) rachunkowości Państwa Spółki. Przez politykę rachunkowości rozumiemy wybrane i stosowane przez jednostkę rozwiązania dopuszczone ustawą, w tym także określone w MSR, zapewniające wymaganą jakość sprawozdań finansowych – art. 3 ust. 1 pkt 11 uor.

Jednostki obowiązane są stosować przyjęte zasady (politykę) rachunkowości, rzetelnie i jasno przedstawiając sytuację majątkową i finansową oraz wynik finansowy – art. 4 ust. 1 uor. Jednostka może w ramach przyjętych zasad (polityki) rachunkowości stosować uproszczenia (odnośnie art. 34 cytowanego powyżej), jeżeli nie wywiera to istotnie ujemnego wpływu na realizację obowiązku określonego powyżej – art. 4 ust. 4 uor.

W polityce rachunkowości oczywiście nie może zabraknąć zasad odnośnie rozchodu magazynowego. Zgodnie z art. 34 ust. 4 uor. W przypadku gdy ceny nabycia albo zakupu, albo koszty wytworzenia jednakowych albo uznanych za jednakowe, ze względu na podobieństwo ich rodzaju i przeznaczenie, są różne, wartość stanu końcowego rzeczowych składników aktywów obrotowych wycenia się w zależności od przyjętej przez jednostkę metody ustalania wartości ich rozchodu, w tym zużycia, sprzedaży:

1. według cen przeciętnych, to jest ustalonych w wysokości średniej ważonej cen (kosztów) danego składnika aktywów,

2. przyjmując, że rozchód składnika aktywów wycenia się kolejno po cenach (kosztach) tych składników aktywów, które jednostka najwcześniej nabyła (wytworzyła) - FIFO,

3. przyjmując, że rozchód składników aktywów wycenia się kolejno po cenach (kosztach) tych składników aktywów, które jednostka najpóźniej nabyła (wytworzyła) - LIFO,

4. w drodze szczegółowej identyfikacji rzeczywistych cen (kosztów) tych składników aktywów, które dotyczą ściśle określonych przedsięwzięć, niezależnie od daty ich zakupu lub wytworzenia.

Zgodnie z MSR 2 „Zapasy” metoda FIFO jest niedopuszczalna.

Jak wspominałem różnica będzie w prezentacji kosztów w momencie wydania próbek z magazynu. Rozchód nie obciąży kosztów wytworzenia wyrobów gotowych a koszty zarządu.

Zwracam uwagę, iż na gruncie ustawy o VAT okoliczność nieodpłatnego przekazania towarów, którymi mogą być także wyroby własne (art. 2 pkt 6 ustawy o VAT), może skutkować koniecznością wystawienia faktury wewnętrznej i odprowadzenia podatku należnego (por. art. 106 ust. 7 w związku z art. 7 ust. 2 ustawy o VAT). Jednak na podstawie art. 7 ust. 3 ustawy o VAT obowiązek wystawienia faktury wewnętrznej i wykazania VAT należnego od nieodpłatnego przekazania towaru nie wystąpi, jeżeli przekazanie dotyczy drukowanych materiałów reklamowych i informacyjnych, prezentów o małej wartości i próbek.

Przy czym przez próbkę należy rozumieć niewielką ilość towaru reprezentującą określony rodzaj lub kategorię towarów, która zachowuje skład oraz wszelkie właściwości fizyczne, fizykochemiczne i chemiczne lub biologiczne towaru, przy czym ilość lub wartość przekazywanych (wręczanych) przez podatnika próbek nie wskazuje na działanie mające charakter handlowy.